Το κενό στη Μέση Ανατολή σπεύδει να καλύψει η Ρωσία

Spyer Jonathan  

Η Δύση απομακρύνεται από τον στόχο ανατροπής του Ασαντ

Ρώσος πιλότος επιθεωρεί έναν πύραυλο αέρος-αέρος στο μαχητικό αεροσκάφος Su-30 λίγο πριν από την απογείωση

Η επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία είναι μία ακόμη δραματική κίνηση του προέδρουΒλαντίμιρ Πούτιν η οποία πρόκειται να καλύψει το κενό που δημιούργησε η επιθυμία της Ουάσιγκτον να αποφύγει σοβαρή εμπλοκή στην περιοχή. Η αποτυχία της δράσης της όταν το καθεστώς Ασαντ έκανε χρήση χημικών όπλων το 2013 και οι υποτονικές προσπάθειες των δυτικών χωρών υπέρ των εξεγερμένων Σύρων είναι απόδειξη της απόφασης των Δυτικών να παραμείνουν όσο το δυνατόν μακρύτερα. Υπ' αυτές τις συνθήκες ο Πούτιν είναι πολύ πιθανόν να υπολόγισε ότι μια σοβαρή κίνηση εκ μέρους του υπέρ του Ασαντ δεν θα είχε αρνητικές διεθνείς επιπτώσεις στη Ρωσία. Η τοποθέτηση της επέμβασης στο πλαίσιο της κοινής αντίδρασης στους τζιχαντιστές μειώνει περισσότερο τις ενδεχόμενες δυτικές αντιρρήσεις. Ως τώρα οι υπολογισμοί του Πούτιν αποδεικνύονται σωστοί. Η Δύση δείχνει να απομακρύνεται από τον προηγούμενο στόχο της, την απομάκρυνση του Ασαντ. Αποτέλεσμα της κίνησης του Πούτιν και της ανοχής των Δυτικών που δείχνουν προς αυτήν είναι η είσοδος ενός νέου ισχυρού στρατηγικού παίκτη στη Μέση Ανατολή.

Η Ρωσία όμως κάνει και πρόσθετες κινήσεις για να σταθεροποιήσει τη συνεργασία της με άλλες δυνάμεις που ευθυγραμμίζονται με τη  Συρία. Πριν από δύο εβδομάδες το Ιράκ ανακοίνωσε ότι έκλεισε συμφωνία με τη Μόσχα για συνεργασία στην παροχή πληροφοριών για τους τζιχαντιστές. Οι υποστηρικτές του λεγόμενου άξονα αντίστασης στην περιοχή (ο οποίος περιλαμβάνει το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία του Ασαντ, τη Χεζμπολάχ και τους ισλαμιστές Παλαιστινίους) θεωρούν τη ρωσική επέμβαση μέρος μιας ευρύτερης διαδικασίας στην οποία η Μόσχα ολοκληρώνει τη συμμαχία με αυτόν τον άξονα. Οπως έγραψε η εφημερίδα «Αλ Αχμπάρ» των Χεζμπολάχ, έχουμε τώρα τη «συμμαχία των 4+1» (Ρωσία, Ιράν, Ιράκ, Συρία συν Χεζμπολάχ).

Η Μόσχα φυσικά θα αρνηθεί τη συγκρότηση μιας τέτοιας συμμαχίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ρωσική διπλωματία στην περιοχή φροντίζει να κρατά ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας και συνεργασίας  με τους εχθρούς του Ιράν και του Ασαντ, περιλαμβανομένων του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.

Το συγκεκριμένο πλαίσιο και οι συνέπειες της επέμβασης του Πούτιν στη Συρία δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί. Η ρωσική οικονομία ασθενεί και αυτό ίσως εμποδίσει τη Μόσχα να κάνει κάτι περισσότερο από το να κρατά στο παιχνίδι τους συμμάχους της. Εκείνο όμως που μπορεί να υποστηριχθεί με βεβαιότητα είναι ότι η Ρωσία έχει επιστρέψει ως φανερός και αποφασισμένος παίκτης στον χώρο της Μέσης Ανατολής για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.

Η Μόσχα δείχνει έτοιμη να κάνει την επόμενη κίνηση στην περιοχή η οποία άλλοτε περιελάμβανε τα κράτη που σήμερα έχουν καταρρεύσει: το Ιράκ και τη Συρία. Αυτό εκφράζει μια νέα στρατηγική πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή. Για την ώρα είναι η Μόσχα που κυβερνά στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Jonathan Spyer είναι διευθυντής του Rubin Center for International Affairs (Ισραήλ).

ΒΗΜΑ