Άνοιγμα ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας προωθεί η Κομισιόν, παρακάμπτοντας την Κύπρο

A handout picture of European Commission President Jean Claude Juncker (R) speaks to the media as he welcomes Turkish President Recep Tayyip Erdogan. Hantaout EPA/OLIVIER HOSLET

Π. Ξανθούλης
Ενεργοποίηση της διαδικασίας για ξεπάγωμα τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων που μπλοκάρει μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία εγκαινίασε, όπως πληροφορείται ο «Φ», η Κομισιόν, υλοποιώντας τις δεσμεύσεις που ανέλαβε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έναντι της Κυβέρνησης Ερντογάν.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Κομισιόν προχώρησε πριν από μερικές μέρες στην επικαιροποίηση των εγγράφων επί τριών κεφαλαίων, συστήνοντας το άνοιγμα του κεφαλαίου 26 «Παιδεία-Πολιτισμός» και την προώθηση των κεφαλαίων 15 «Ενέργεια», καθώς και 31 «Εξωτερική Πολιτική, Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας». Όπως πληροφορείται ο «Φ», η Κομισιόν έχει ήδη κοινοποιήσει τα έγγραφα επί των δύο πρώτων προαναφερθέντων κεφαλαίων σε όλα τα κράτη-μέλη, ενώ επιδιώκει την πρόκληση συζήτησης στο Συμβούλιο, με προφανή στόχο το ξεπάγωμα των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων.

Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η μια όψη του νομίσματος, καθώς, όπως πληροφορούμαστε, η Λευκωσία έχει ήδη ξεκαθαρίσει τόσο προς τις Βρυξέλλες, όσο και προς την Ολλανδική Προεδρία, σε όλα τα επίπεδα, ότι δεν προτίθεται να συναινέσει στο ξεπάγωμα των κεφαλαίων, ότι δεν πρόκειται να άρει το βέτο της και ότι «οι λόγοι που έχουν οδηγήσει την Κυπριακή Δημοκρατία στην απόφαση να τα μπλοκάρει μονομερώς (σ.σ. Δεκέμβριος 2009) δεν έχουν εκλείψει, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται». Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», η κυπριακή Κυβέρνηση έχει απαντήσει, στην κίνηση της Κομισιόν, ότι τα τουρκικά διαπραγματευτικά κεφάλαια θα παραμείνουν μπλοκαρισμένα όσο η Άγκυρα δεν υλοποιεί τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις, όπως αυτές απορρέουν από την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005. Κοινοτική πηγή μάς ανέφερε μάλιστα ότι τόσο η Χάγη όσο και οι Βρυξέλλες έχουν λάβει πλήρη γνώση των θέσεων της Λευκωσίας, η οποία θα ενεργήσει αναλόγως της στάσης που θα τηρήσει η Προεδρία:

• Εάν η προεδρεύουσα Ολλανδία επιλέξει να εγγράψει το θέμα του ξεπαγώματος των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου για συζήτηση και λήψη αποφάσεων, τότε η Κυπριακή Δημοκρατία θα διατυπώσει ένσταση ενώπιον των 27 εταίρων της, ασκώντας βέτο στην προώθησή τους. Σε μια τέτοια περίπτωση, η συζήτηση θα τερματιστεί εκ των πραγμάτων, καθώς το ξεπάγωμα ή/και η προώθηση κεφαλαίων απαιτούν ομόφωνη απόφαση των 28 κρατών-μελών.

• Σε περίπτωση που η προεδρεύουσα Ολλανδία επιλέξει να μη φέρει το θέμα προς συζήτηση στο Συμβούλιο, αναγνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να σχηματισθεί η απαραίτητη ομοφωνία (σ.σ. αυτή είναι η συνήθης διαδικασία και έτσι οφείλει να πράξει η Χάγη), τότε η Λευκωσία δεν πρόκειται να προβεί σε οποιανδήποτε περαιτέρω ενέργεια, καθώς οι προτάσεις της Κομισιόν θα παραπεμφθούν εκ των πραγμάτων στις καλένδες.

Οι ίδιοι κοινοτικοί κύκλοι ανέφεραν στον «Φ» ότι «με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα, όπως διαμορφώνονται ως αποτέλεσμα της τοποθέτησης της Λευκωσίας, η πρόταση της Κομισιόν για ξεπάγωμα των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων δεν θα έχει ουσιαστική κατάληξη».

Σε κάθε όμως περίπτωση, ο ρόλος που διαδραματίζουν οι Βρυξέλλες και ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ προκαλεί, αν μη τι άλλο, έντονο προβληματισμό. Όπως είχαμε αποκαλύψει, ο Λουξεμβούργιος κοινοτικός αξιωματούχος, σε συνεννόηση με την Άνγκελα Μέρκελ, απέστειλε επιστολή προς τον απερχόμενο Πρωθυπουργό της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, διά της οποίας τον διαβεβαιώνει για την πρόθεση της Κομισιόν να ξεπαγώσει πέντε εκ των έξι διαπραγματευτικών κεφαλαίων που μπλοκάρει μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία. Κατόπιν απαίτησης της Κυβέρνησης Ερντογάν, ο κ. Γιούνκερ προέβη μάλιστα και σε ονομαστική αναφορά των πέντε κεφαλαίων.

Πρόκειται για τα τρία κεφάλαια που αναφέρονται πιο πάνω (26, 15 και 31), τα οποία, όπως δημοσιεύουμε, έχουν προωθηθεί εκ μέρους της Κομισιόν, καθώς και για τα κεφάλαια 23 για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και 24 για τη Δικαιοσύνη, τα οποία αναμένεται να προωθήσει η Κομισιόν, τις προσεχείς βδομάδες (βλέπε διπλανή στήλη).

Το πλέον τραγελαφικό είναι ότι η Κομισιόν του κ. Γιούνκερ δεν διστάζει να προτείνει, μεταξύ άλλων, την προώθηση του τουρκικού κεφαλαίου για την Ενέργεια, παρά τις προκλήσεις και τις απειλές της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και την επίσημη εξαγγελία διεκδικήσεων από την Κυβέρνηση Ερντογάν στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου, με την υποβολή και συντεταγμένων «32° 16’18» E». Οι διεκδικήσεις της Άγκυρας έχουν υποβληθεί με κάθε επισημότητα προς την Ε.Ε., εδώ και πέντε τουλάχιστον χρόνια, από τον Μάιο του 2011.

Τα δεδομένα αυτά παραβλέπονται από την ομάδα Γιούνκερ, η οποία, υπό την «υψηλή εποπτεία» της Άνγκελα Μέρκελ, κάνει ό,τι περνά από το χέρι της, προκειμένου να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της Άγκυρας. Κοινός στόχος των Βρυξελλών και του Βερολίνου είναι να εξασφαλίσουν στον Ταγίπ Ερντογάν όσα ανταλλάγματα επιθυμεί, προκειμένου να συνεργαστεί με την Ε.Ε. για την αναχαίτιση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών.

Σημειώνεται ότι ανάλογη στάση τηρεί η Κομισιόν και στο ζήτημα της κατάργησης των θεωρήσεων διαβατηρίων για 79 εκατομμύρια Τούρκους πολίτες. Θεωρεί ότι η εκκρεμότητα της Άγκυρας σε σχέση με τη Συμφωνία Επανεισδοχής Παρανόμων Μεταναστών αφορά στους πολίτες τρίτων χωρών, κάτι που θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Ιουνίου 2016, ενώ κλείνει τα μάτια στις επιστολές που έχει λάβει από την Τουρκία, σύμφωνα με τις οποίες η υποψήφια χώρα δεν πρόκειται να εφαρμόσει την εν λόγω Συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία. Σημειώνεται ότι η Κομισιόν είχε δεσμευτεί, γραπτώς, με μονομερή δήλωση στα Συμπεράσματα του Συμβουλίου (2012), ότι θα διασφαλίσει την εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής «με όλα τα κράτη-μέλη», άρα και με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ωστόσο, οι Βρυξέλλες όχι μόνο δεν έχουν υλοποιήσει τη δέσμευσή τους, αλλά αποφεύγουν να καταγράψουν την άρνηση της Τουρκίας να υλοποιήσει τη δική της δέσμευση για εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής έναντι της Κύπρου. Και, δυστυχώς, η Κομισιόν δημιουργεί την εντύπωση ότι η Άγκυρα έχει υλοποιήσει το εν λόγω προαπαιτούμενο σε σχέση με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Και άλλα 2 τον Ιούνιο…

Συγκλίνουσες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η Κομισιόν προσανατολίζεται να ενεργοποιήσει τη διαδικασία για το ξεπάγωμα άλλων δύο διαπραγματευτικών κεφαλαίων τον Ιούνιο. Πρόκειται για τα κεφάλαια 23 «Θεμελιώδη Δικαιώματα, Απονομή Δικαιοσύνης» και 24 «Δικαιοσύνη, Ελευθερία, Ασφάλεια», τα οποία περιλαμβάνονται επίσης στο πακέτο των έξι διαπραγματευτικών κεφαλαίων που πάγωσε μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία τον Δεκέμβριο του 2009 (με απόφαση του τότε ΥΠΕΞ Μάρκου Κυπριανού, επί διακυβέρνησης Χριστόφια). Και στην περίπτωση αυτή, η Κυβέρνηση Αναστασιάδη έχει καταστήσει σαφές προς την Κομισιόν και προς τη προεδρεύουσα Ολλανδία ότι δεν πρόκειται να άρει το κυπριακό βέτο και ότι και τα κεφάλαια 23 και 24 θα παραμείνουν στο ψυγείο, έως ότου η Τουρκία υλοποιήσει τις ανεκπλήρωτες κυπρογενείς της υποχρεώσεις.

Οι υποσχέσεις της Κομισιόν

Επισήμως, οι δεσμεύσεις της Κομισιόν έναντι της Άγκυρας, στο ζήτημα του ξεπαγώματος διαπραγματευτικών κεφαλαίων, είχαν αφετηρία την 20ή Οκτωβρίου 2015, όταν ο Επίτροπος Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν συναντήθηκε με την τότε υπηρεσιακή υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας Μπερίλ Ντεντέογλου. Ο Αυστριακός κοινοτικός αξιωματούχος γνωστοποίησε την απόφαση των Βρυξελλών να ξεπαγώσουν τέσσερα τουρκικά διαπραγματευτικά κεφάλαια, τα οποία είχε μπλοκάρει μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία. Στις βδομάδες που ακολούθησαν, ο αριθμός των κεφαλαίων αυξήθηκε από 4 σε 5, κάτι που απαίτησε η Κυβέρνηση Ερντογάν και έσπευσε να ικανοποιήσει η Κομισιόν, προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο Σχέδιο Δράσης για την αναχαίτιση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών.

Οι συζητήσεις που ακολούθησαν σε επίπεδο Συμβουλίου, με επίκεντρο την έκδοση Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας, προκάλεσαν την αντίδραση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία και διά του Προέδρου Αναστασιάδη είχε καταστήσει σαφή την άρνησή της να συναινέσει στο ξεπάγωμα τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε επισημάνει ότι οι λόγοι που οδήγησαν την Κυπριακή Δημοκρατία να αποφασίσει μονομερώς το πάγωμα των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων εξακολουθούν να υφίστανται και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα άρσης του κυπριακού βέτο. Το προσχέδιο που συζητείτο ενόψει της Συνόδου Κορυφής Ε.Ε.-Τουρκίας «καλωσόριζε την απόφαση Κομισιόν και Άγκυρας να ολοκληρώσουν την προπαρασκευαστική εργασία το πρώτο τρίμηνο του 2016, για το άνοιγμα των κεφαλαίων 15 Ενέργεια, 23 Θεμελιώδη Δικαιώματα, 24 Δικαιοσύνη, 26 Παιδεία-Πολιτισμός και 31 Εξωτερική Πολιτική, Άμυνα, Ασφάλεια, χωρίς να προκαταλαμβάνεται η θέση των κρατών-μελών». Η Λευκωσία αρνήθηκε να προσυπογράψει την εν λόγω παράγραφο, με αποτέλεσμα αυτή να αντικατασταθεί από μια άλλη αναφορά, η οποία δεν ήταν μεν ιδανική, αλλά προχωρούσε σε απάλειψη της ονομαστικής αναφοράς επί των πέντε κεφαλαίων. Η παράγραφος που τελικά υιοθετήθηκε στην Κοινή Δήλωση Ε.Ε.-Τουρκίας, «σημειώνει τη δέσμευση της Κομισιόν να ολοκληρώσει, το πρώτο τρίμηνο του 2016, την προπαρασκευαστική εργασία για το άνοιγμα ενός αριθμού κεφαλαίων», επισημαίνοντας ότι «δεν προκαταλαμβάνει τη θέση των κρατών-μελών».

Όσα κατάφερε να απαλείψει η Λευκωσία από το κείμενο της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας, επανέφερε ο «φίλος» της Κύπρου, Πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, με επιστολή που απέστειλε στον απερχόμενο σήμερα Πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, την ίδια ακριβώς μέρα, στις 29 Νοεμβρίου 2015. Στην επιστολή του, την οποία απεκάλυψε ο «Φ», ο κ. Γιούνκερ ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της να ολοκληρώσει, μαζί με την Τουρκία, το πρώτο τρίμηνο του 2016, την προπαρασκευαστική εργασία για το άνοιγμα των κεφαλαίων 15 Ενέργεια, 23 Απονομή Δικαιοσύνης και Θεμελιώδη Δικαιώματα, 24 Δικαιοσύνη, Ελευθερία, Ασφάλεια, 26 Παιδεία και Πολιτισμός και 31 Εξωτερική Πολιτική, Άμυνα και Ασφάλεια, χωρίς προκατάληψη στη θέση των κρατών-μελών».

Π. Ξανθούλης, http://www.philenews.com/el-gr/top-stories/885/314303/i-komision-proothei-tria-tourkika-kefalaia

http://mignatiou.com/2016/05/anigma-trion-entaxiakon-kefaleon-tourkias-proothi-i-komision-parakamptontas-kipro/