Χρίστος Ροζάκης: Η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να εκπροσωπηθεί μόνο με τον Πρόεδρο στη Γενεύη

Λευκωσία: Η Αθήνα έχει ενώπιον της δύο γνωματεύσεις που αφορούν τη διασφάλιση της παρουσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Διάσκεψη της Γενεύης και τις έχει διαβιβάσει ήδη προς την κυπριακή κυβέρνηση. Η Λευκωσία από την πλευρά της, έχει ζητήσει από τέσσερις ξένους ειδικούς και αναμένει τις γνωματεύσεις τους, ενώ έχει στο αρχείο της και παλαιότερες γνωματεύσεις.
Σημαντική κρίνεται η γνωμάτευση του πρώην δικαστή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και πρώην υπουργού, Χρίστου Ροζάκη.
Ο κ. Ροζάκης, που γνωμάτευσε για το ελληνικό ΥΠΕΞ, σημειώνει πως η παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Διάσκεψη της Γενεύης πρέπει να γίνει διά του Προέδρου της Δημοκρατίας. Παράλληλα  προτείνει μια σειρά τρόπους πώς θα γίνει αυτό, τους οποίους φαίνεται να αποδέχεται η Λευκωσία και θα κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Χρήστος Ροζάκης, συμμετείχε τον  περασμένο Ιανουάριο, σε κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση στην Οξφόρδη για το θέμα της ασφάλειας στην Κύπρο. Η συζήτηση έγινε με πρωτοβουλία του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών και είχε ως στόχο να τεκμηριωθεί η θέση της Αθήνας, που είναι και της Λευκωσίας για την κατάργηση των εγγυήσεων.
Είναι πρόδηλο πως η Συμφωνία του Δείπνου, δεν ξεκαθαρίζει το θέμα της εκπροσώπησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και για αυτό χρειάζεται μέχρι να «μεταναστεύσει» η διαδικασία στη Γενεύη να κλείσει το ζήτημα τούτο.

Είναι σαφές πως θα αποτελέσει σημείο τριβής μεταξύ των εμπλεκομένων, καθώς  υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις και ερμηνείες επί του θέματος.

Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, έχει διαμηνυθεί από ελληνικής πλευράς (Αθήνα και Λευκωσία) προς τα Ηνωμένα Έθνη πως οποιαδήποτε συμφωνία χωρίς την παρουσία/εμπλοκή της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως συμβαλλόμενου μέρους, θα είναι στον αέρα. Δεν θα θεωρείται έγκυρη και πως θα μπορεί με προσφυγή σε δικαστήριο να αμφισβητηθεί η εγκυρότητα της συμφωνίας.

Για την Αθήνα, το θέμα της παρουσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Διάσκεψη της Γενεύης δεν είναι ξεκάθαρο σήμερα, γι' αυτό και καταβάλλονται οι προσπάθειες σε διάφορα επίπεδα, γι' αυτό και οι γνωματεύσεις.

Η Λευκωσία ουσιαστικά σπεύδει εκ των υστέρων για το θέμα της Κυπριακής Δημοκρατίας καθώς τούτο δεν το διασφάλισε στη Συμφωνία του Δείπνου. Αυτό επιβεβαιώνεται και από δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών.
Την ίδια ώρα, είναι προφανές πως κατά τη διάρκεια των συζητήσεων που διεξάγονται επί κυπριακού εδάφους από τη συμφωνία της 1ης Δεκεμβρίου και εντεύθεν, δεν υπήρξε επί της ουσίας πρόοδος. Οι συζητήσεις δεν απέδωσαν.

Και τούτο γιατί, παρά τις πολλές συναντήσεις που είχαν οι δύο διαπραγματευτές, είναι πρόδηλο ότι η τουρκική πλευρά επιλέγει την τακτική της συντήρησης της διαδικασίας, χωρίς να γίνονται βήματα προς τα εμπρός. Δεν επιτρέπει με τη στάση της να προχωρήσουν εκκρεμότητες και να γεφυρωθούν οι διαφορές. Μετά τη συμφωνία με την οποία καθορίστηκε οδικός χάρτης και ημερομηνία για σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης, η τουρκική πλευρά δεν έχει κανένα λόγο για να συζητήσει σοβαρά τις διαφορές και να επιδείξει διάθεση για γεφύρωση των διαφορών.

Πρόθεση της τουρκικής πλευράς είναι να μεταφέρει όλες τις διαφωνίες στη Γενεύη με στόχο να διευρυνθεί η βάση του πάρε-δώσε και να μην περιοριστεί η ατζέντα στο θέμα της Ασφάλειας. Η τουρκική πλευρά θέλει να διασφαλίσει στο θέμα της Διακυβέρνησης την εκ περιτροπής προεδρία.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά αφήνει το χαρτί για το τέλος και θα ζητήσει ανταλλάγματα. Κοντολογίς, είναι έτοιμη να δώσει το θέμα αυτό στους Τούρκους, εάν θεωρήσει πως αυτό που θα πάρει ως αντάλλαγμα θα την ικανοποιεί. Δεν είναι, όμως, μόνο το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας που παραμένει ανοικτό στο κεφάλαιο της Διακυβέρνησης.

Υπάρχουν πολλά άλλα ζητήματα, τα οποία αφορούν τη λειτουργικότητα του κράτους, που δεν αναδεικνύονται στη δημόσια σφαίρα. Για παράδειγμα, το θέμα των μηχανισμών αδιεξόδου και οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Ανοικτά είναι και τα θέματα της Οικονομίας καθώς μέχρι σήμερα το κατοχικό καθεστώς δεν έχει επιτρέψει στους εμπειρογνώμονες της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου να ελέγξουν τις τράπεζες στα κατεχόμενα. Αυτό θεωρείται αναγκαίο για να μπορέσει η οικονομία να λειτουργήσει την επόμενη ημέρα μιας συμφωνίας ενιαία.

Συνάντηση με χαμηλές, όμως, προσδοκίες     Στο μεταξύ, η συνάντηση αξιωματούχων Ελλάδος και Τουρκίας, αυτή την εβδομάδα, για τα θέματα της Ασφάλειας δεν προδικάζει οτιδήποτε.

Κυρίως δεν αναμένεται να καθορίσει συνάντηση του πρωθυπουργού της Ελλάδος, Αλέξη Τσίπρα με τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως είναι το αίτημα της Αθήνας. Ο Ερντογάν θα επιλέξει να συναντήσει στο παρά πέντε της Διάσκεψης τον Αλέξη Τσίπρα, ενδεχομένως στη Γενεύη.

Το καθορισμένο ραντεβού των Γενικών Γραμματέων των δύο ΥΠΕΞ, γίνεται για να αρχίσουν οι προκαταρκτικές συζητήσεις, έχοντας ως δεδομένο το γεγονός ότι πολλά είναι που χωρίζουν Αθήνα και Άγκυρα στο κεφάλαιο αυτό. Την ίδια ώρα, οι επαφές αυτές θα πραγματοποιηθούν στη σκιά των καθημερινών τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο και των ρητορικών εξάρσεων Ερντογάν, που εκφράζουν το επεκτατικό όραμα της Άγκυρας.
Η ανακοίνωση της μετάβασης Ερντογάν στη Διάσκεψη της Γενεύης, ενδεχομένως να προδικάζει και το αποτέλεσμα. Έχοντας την προσοχή του στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις αλλά και τον πονοκέφαλο από τις τρομοκρατικές επιθέσεις, ο Ερντογάν δεν αναμένεται να κάνει κίνηση στο Κυπριακό. Μέχρι και τον Μάρτιο, που αναμένεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τις συνταγματικές αλλαγές στην Τουρκία, ο Ερντογάν δεν αναμένεται να ασχοληθεί σοβαρά με το Κυπριακό, εκτός κι εάν στη Γενεύη εξασφαλίσει όλα όσα επιδιώκει.   Παράλληλες δημοσκοπήσεις για Ασφάλει και περιεχόμενο λύσης
  Η έρευνα του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ειρήνη και τη Δημοκρατική Ανάπτυξη (SeeD), που έγινε σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους, το ίδρυμα Berghof και την Interpeace, έχει περάσει στη δεύτερη φάση, που αφορά στη διενέργεια δημοσκοπήσεων τόσο στις ελεύθερες περιοχές όσο και στα κατεχόμενα.

Στο πρώτο μέρος έγιναν συνεντεύξεις προσώπων με επιρροή στην κοινή γνώμη και τα αποτελέσματα, που αφορούν κυρίως στο θέμα της Ασφάλειας, έχουν παρουσιαστεί.

Στις δύο παράλληλες δημοσκοπήσεις που έχουν αρχίσει και αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από την έναρξη της νέας φάσης των διαπραγματεύσεων στη Γενεύη, τίθενται ερωτήσεις τόσο για τα θέματα της Ασφάλειας και των εγγυήσεων όσο και για ζητήματα που αφορούν στη μορφή της λύσης, τη λειτουργικότητά της κ.λπ.

Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, ερευνητές του Κέντρου έχουν επισκεφθεί την περασμένη εβδομάδα την Αθήνα και είχαν επαφές με αρμόδιους του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, στους οποίους παρουσίασαν τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης της έρευνας, ενώ κατέγραψαν και απόψεις της ελλαδικής πλευράς για τα θέματα της Ασφάλειας. Θα επιδιωχθεί και επίσκεψη στην Άγκυρα.   Γράφει: Κώστας Βενιζέλος
Φιλελεύθερος