Αποκαλύπτουμε τι είπε ο Άιντα σε ξένους πρέσβεις

Κώστας Βενιζέλος 

Για «θετικές κινήσεις» μέχρι το καλοκαίρι που πρέπει να γίνουν έκανε λόγο ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ενημερώνοντας στις 10 Μαρτίου τους ξένους πρέσβεις που είναι διαπιστευμένοι στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», στην ενημερωτική συνάντηση των πρέσβεων, που έγινε στη Νεκρή Ζώνη στη Λευκωσία και ήταν κεκλεισμένων των θυρών, ο αξιωματούχος του ΟΗΕ παρουσιάστηκε ανήσυχος για τη διαμορφωθείσα κατάσταση μετά το πάγωμα της διαδικασίας και ξεκαθάρισε πως πρέπει να γίνουν κινήσεις.

Καθόρισε δε το καλοκαίρι ως τον χρόνο που πρέπει να υπάρξει αποτέλεσμα, θέτοντας χρονοδιάγραμμα που φαίνεται να συνδέεται και με διάφορες άλλες εξελίξεις (έρευνες εταιρειών στην ΑΟΖ, Προεδρικές, εξελίξεις στα κατεχόμενα κ.λπ.).

Ο κ. Άιντα είπε πως εάν το αδιέξοδο παγιωθεί δεν θα είναι μια ακόμη αποτυχημένη προσπάθεια, όπως στο παρελθόν, αφήνοντας να αιωρούνται διάφορα «κακά σενάρια», τα οποία δεν κατονόμασε, παραπέμποντας, ωστόσο, στη γνωστή προειδοποίηση για τελευταία ευκαιρία.

Παράλληλα, ανατρέποντας το γνωστό δόγμα, που αναδεικνύει διαχρονικά η Λευκωσία, ότι το κλειδί της λύσης βρίσκεται στην Άγκυρα, ο Άιντα ανέφερε στους διπλωμάτες τα εξής: Το κλειδί για τη λύση δεν βρίσκεται εκτός Κύπρου, αλλά εντός. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο κ. Άιντα, κρατώντας ίσες αποστάσεις και αποδίδοντας ισομερώς την ευθύνη για το αδιέξοδο, ανέφερε πως η εμπιστοσύνη μεταξύ του Προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί έχει «φθαρεί» λόγω «της απόφασης της Βουλής και της υπερβολικής αντίδρασης των Τουρκοκυπρίων».

Προβαίνοντας σε μια αξιολόγηση τής μέχρι σήμερα πορείας των διαπραγματεύσεων, ο κ. Άιντα ωραιοποίησε για μια ακόμη φορά τα αποτελέσματα. 

Πρώτο, είπε πως οι δυο ηγέτες έκαναν υπέρβαση. Ο Νίκος Αναστασιάδης με τη Συμφωνία του Δείπνου (που οδήγησε στη Διάσκεψη της Γενεύης) και ο Μουσταφά Ακιντζί με την κατάθεση χάρτη για το εδαφικό.

Δεύτερο, ανέφερε πως το τι ακολούθησε της Γενεύης, οι συζητήσεις δηλαδή σε τεχνικό επίπεδο στο Μοντ Πελεράν, «ήταν μια πολύ σημαντική εξέλιξη». Συζήτησαν, όπως ανέφερε, ελεύθερα και υπήρξε ανταλλαγή απόψεων για το θέμα της Ασφάλειας. Είπε δε πως το θέμα της Ασφάλειας καθορίζεται σε τέσσερις άξονες: α) Συνταγματική λειτουργία, να είναι βιώσιμη η συμφωνία. β) Εσωτερική ασφάλεια. γ) Εφαρμογή της λύσης. Δ) Ασφάλεια από εξωτερικούς κινδύνους. Είπε πως όλοι οι άξονες αυτοί συνδέονται μεταξύ τους, επισήμανε ωστόσο ότι οι δύο πρώτοι μπορούν να θεωρηθούν «πακέτο». 

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα, ενημερώνοντας τους ξένους διπλωμάτες, παρουσιάσθηκε επιφυλακτικός για το ενδεχόμενο σύγκλησης νέας διάσκεψης για το Κυπριακό. Δεν μπορεί να γίνει νέα διάσκεψη χωρίς προετοιμασία, φέρεται να είπε κάνοντας εμμέσως αυτοκριτική για τη σύναξη στη Γενεύη, στην οποία παρέστη και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών.

Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ ανέφερε, κατά την ενημέρωση, πως θα βρεθεί τρόπος για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες, ωστόσο, φάνηκε ανήσυχος για το αποτέλεσμα. Δεν ήταν βέβαιος, από όσα προκύπτουν, ότι η επανέναρξη των συνομιλιών θα οδηγήσει στην επίτευξη συμφωνίας. Αν και θεωρεί πως μπορεί να βρεθεί, όπως υποστήριξε, η ισορροπία μεταξύ της αποκατάστασης της αδικίας που προτάσσουν οι Ελληνοκύπριοι και του σεβασμού της ισότητας που ζητούν οι Τουρκοκύπριοι. Υποστήριξε πως εάν θέλουν οι ηγέτες θα μπορέσει να υπάρξει συμφωνία, ενώ δεν είπε λέξη για την Τουρκία. 

Αναφερόμενος στη μεθοδολογία, συμφώνησε πως θα πρέπει να αλλάξει. Χωρίς να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες, είπε πως οι συζητήσεις πρέπει να επικεντρωθούν στα σημαντικά και τα υπόλοιπα «θα είναι εύκολη υπόθεση». Πληροφορίες αναφέρουν πως τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν πως έχει φθάσει η ώρα για την κατάθεση εκ μέρους τους γεφυρωτικών προτάσεων, ιδέα που είχε καταθέσει στο παρελθόν και ο προκάτοχος τού κ. Άιντα, Αλεξάντερ Ντάουνερ. 

Όπως δε πληροφορούμαστε αυτή η ιδέα βρίσκει και σύμμαχους στο εσωτερικό της ελληνοκυπριακής πλευράς, αν και η Κυβέρνηση απορρίπτει το ενδεχόμενο αυτό. 

Τέλος, στην ενημέρωση των πρέσβεων, ο κ. Άιντα αναφερόμενος στο πρόσφατο ταξίδι του στις ΗΠΑ και τη συμμετοχή του σε σεμινάριο για τα οικονομικά της λύσης, είπε πως η συζήτηση ανέδειξε τις «δυνατότητες ανάπτυξης» της Κύπρου μετά από μια συμφωνία. Επανέλαβε δε, αναφερόμενος στις επαφές του στην Ουάσινγκτον, πως η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι δεσμευμένη να βοηθήσει τις προσπάθειες λύσης. 

Πρέσινγκ σε ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ από ΟΗΕ

Ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, έχει -όπως πληροφορούμαστε- ζητήσει από τις ηγεσίες των δυο μεγάλων κομμάτων, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, να προβούν σε διορθωτικές κινήσεις στη Βουλή, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Ο αξιωματούχος του διεθνούς οργανισμού έχει αναφέρει στους ηγέτες των δυο κομμάτων πως θα βοηθήσει τις προσπάθειες για επανέναρξη του διαλόγου η αλλαγή της απόφασης για το ενωτικό δημοψήφισμα. Όπως πληροφορούμαστε, ο κ. Άιντα έχει ως στόχο να πείσει τους Αναστασιάδη και Ακιντζί να συναντηθούν κοινωνικά, σε δείπνο, για να σπάσει ο πάγος. 

«Χειρότερες οι 4 ελευθερίες»

Χειρότερη και από την αποδοχή των εγγυήσεων είναι η εφαρμογή για Τούρκους πολίτες των τεσσάρων ελευθεριών της Ε.Ε. έχει διαμηνύσει η Λευκωσία, διά του Προέδρου της Δημοκρατίας, προς τα Ηνωμένα Έθνη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχε την περασμένη Τετάρτη με τον απεσταλμένο του ΟΗΕ, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, είπε πως η αποδοχή της τουρκικής αξίωσης για τις τέσσερις ελευθερίες είναι χειρότερη εξέλιξη και από τις εγγυήσεις της Τουρκίας. Το μήνυμα δόθηκε ενόψει των επαφών που θα έχει ο κ. Άιντα αυτή την εβδομάδα στις Βρυξέλλες. Σημειώνεται ότι ο απεσταλμένος του ΟΗΕ θα έχει ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεων που θα έχει στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το θέμα των τεσσάρων ελευθεριών καθώς προσπαθεί να κυπροποιήσει το θέμα αυτό, ώστε να αποφύγει τυχόν αντιδράσεις στην Ε.Ε. και ειδικά από κράτη-μέλη. Παράλληλα, όπως πληροφορούμαστε, θα επιχειρήσει να πείσει την Κομισιόν να επαναδραστηριοποιήσει την τεχνική επιτροπή για την εναρμόνιση των Τ/κ, που ανέστειλε τη δράση της μετά την αποχώρηση του κ. Ακιντζί από τις συνομιλίες. Σημειώνεται πως έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους όλες οι τεχνικές επιτροπές και ομάδες εργασίας μετά το πάγωμα της διαδικασίας. Είναι πρόδηλο πως τα Ηνωμένα Έθνη δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο για την επιτροπή εναρμόνισης των Τ/κ με το κοινοτικό κεκτημένο καθώς είναι και η μόνη που ζητά η τουρκική πλευρά να συνεχίσει τη λειτουργία της.