Είναι οι ΗΠΑ και το Ιράν σε πορεία σύγκρουσης στη Συρία;

Των Dan de Luce, Paul Mcleary

Μετάφραση: Στέργιος Σεβαστιάν

Με το Ιράν και τους σιίτες πληρεξούσιους του αποφασισμένους να αποτρέψουν την αμερικανική επιρροή στη Συρία, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε σύντομα να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα δεύτερο μέτωπο.

Μια αεροπορική επίθεση των ΗΠΑ εναντίον των μαχητών, που υποστηρίχθηκαν από το Ιράν στη νότια Συρία την περασμένη εβδομάδα, αντιπροσωπεύει μια ευμετάβλητη νέα φάση της σύγκρουσης, που θα μπορούσε να προκαλέσει μια ευρύτερη αντιπαράθεση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν και των συμμάχων τους στην περιοχή.

Μέχρι το κτύπημα της περασμένης εβδομάδας, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν κατάφερναν να αποφεύγουν μια άμεση αντιπαράθεση στο Ιράκ και τη Συρία, όπου ο καθένας έχει εκατοντάδες στρατιωτικούς συμβούλους στην περιοχή, ενεταγμένους στις τοπικές δυνάμεις. Στο Ιράκ, μοιράζονται έναν τον κοινό εχθρό του Ισλαμικού Κράτους. Στη Συρία, οι δύο πλευρές διεξάγουν δύο διάφορετικούς πολέμους: τα αεροσκάφη των ΗΠΑ και οι δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων μάχονται για την ανατροπή των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, ενώ το Ιράν υποστηρίζει το συριακό καθεστώς, εναντίον των δυνάμεων της αντιπολίτευσης σε έναν πολύπλευρο εμφύλιο πόλεμο.

Όμως, καθώς τα ερείσματα του Ισλαμικού Κράτους αποδυναμώνονται, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν αντιπαρατίθενται ολοένα και περισσότερο, καθώς οι τοπικοί εταίροι τους αγωνίζονται για τον έλεγχο κρίσιμων εδαφών, κατά μήκος των συνόρων Συρίας και Ιράκ.

Στην αεροπορική επιδρομή της 18ης Μαΐου, αμερικανικά F-16 έπληξαν ένα κομβόι σιιτών μαχητών, εξοπλισμένων άπο το Ιράν, οι οποίοι δεν έλαβαν σοβαρά υπόψη τις προειδοποιήσεις, ώστε να παραμείνουν μακριά από μια βάση στο al-Tanf, κοντά στα σύνορα Ιορδανίας και Ιράκ, η οποία χρησιμοποιείται από τις Αμερικανικές και τις Βρετανικές Ειδικές δυνάμεις, όπου εκπαιδεύουν τοπικές πολιτοφυλακές που μάχονται εναντίον του ισλαμικού κράτους. Η αεροπορική επιδρομή σηματοδότησε την πρώτη φορά που οι δυνάμεις των ΗΠΑ στόχευσαν πληρεξούσιους του Ιράν στη Συρία. Λίγες μέρες αργότερα, οι ιρανοί πληρεξούσιοι επέστρεψαν στην περιοχή και τα αεροπλάνα των ΗΠΑ τους εκφόβισαν, ως σαφής προειδοποίηση για απομάκρυνση, δήλωσε το Πεντάγωνο την Τρίτη.

Αμερικανοί στρατιωτικοί επιχείρησαν να υποβαθμίσουν τα περιστατικά, λέγοντας ότι η αεροπορική προσβολή ήταν απλώς ζήτημα προστασίας των αμερικανικών δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας.

"Αυτό δεν σηματοδοτεί καμία αλλαγή στρατηγικής", δήλωσε ένας ανώτερος αμερικανός στρατιωτικός, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Η στρατηγική των ΗΠΑ, υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ και τον πρώην Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, έχει επικεντρωθεί στην επικράτηση επί των δυνάμεων του ισλαμικού κράτους στο πεδίο της μάχης και στην αποστέρησή τους από εδάφη στο Ιράκ και τη Συρία. Με εξαίρεση τα πυραυλικά κτυπήματα κατά της Συρίας τον περασμένο μήνα σε αντίποινα για τη χρήση χημικών όπλων, η διοίκηση Trump έχει μέχρι στιγμής επιλέξει να μην έλθει σε στρατιωτική αντιπαράθεση με το συριακό καθεστώς του Μπασάρ αλ-Ασαντ ή τους προστάτες του - το Ιράν και τη Ρωσία .

Έχοντας απωθήσει το ισλαμικό κράτος σε μεγάλο μέρος της βορειοανατολικής Συρίας, οι αμερικανοί διοικητές είναι αποφασισμένοι να απομακρύνουν τους μαχητές από τον τελευταίο αστικό προπύργιό τους, τη Raqqa. Μια αμερικανικά εξοπλισμένη και εκπαιδευμένη δύναμη Κούρδων και Αράβων μαχητών άρχισε να περικυκλώνει την Raqqa και, αφότου πέσει η πόλη, Αμερικανοί αξιωματικοί ελπίζουν να κυνηγήσουν το ισλαμικό κράτος στην ανατολική επαρχία Deir Ezzor και την κοιλάδα του ποταμούΕυφράτη, όπου η οργάνωση διατηρεί ακόμη τις δυνάμεις της.

Ωστόσο, το Ιράν ανησύχησε λόγω της αυξανόμενης παρουσίας ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ στη νότια Συρία και για την προέλαση των κουρδικών και αραβικών στρατευμάτων στο πεδίο της μάχης. Το Ιράν επιθυμεί να εξασφαλίσει ένα διάδρομο που θα συνδέει την Τεχεράνη και τη Βαγδάτη με τη Συρία και το Λίβανο και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Τεχεράνης ισχυρίστηκαν ότι οι δυνάμεις των ΗΠΑ βρίσκονται στη μεθοριακή περιοχή για να εμποδίσουν τις οδούς υποστήριξης του Ιράν.

Σε απάντηση, η Τεχεράνη έχει αναπτύξει χιλιάδες αφγανούς και ιρακινούς σιίτες μαχητές, και τις τελευταίες εβδομάδες έστειλε 3.000 στρατεύματα της Χεζμπολάχ του Λιβάνου στη νοτιοανατολική περιοχή μεταξύ al-Tanf και Deir Ezzor, σύμφωνα πάντα με αναφορές από το πρακτορείο ειδήσεων Fars, φίλα προσκείμενο στο Σώμα Επαναστατικών Φρουρών του Ιράν .

Τα στρατεύματα της Χεζμπολάχ στάλθηκαν στην περιοχή Al-Tanf "για να προετοιμάσουν το συριακό στρατό και τους συμμάχους του για την αποτροπή των αμερικανικών σχεδίων στην περιοχή και την εδραίωση ασφάλειας στον δρόμο Παλμύρας-Βαγδάτης", γράφει το Fars, μόλις λίγες ώρες πριν από την αεροπορική επιδρομή των ΗΠΑ. Θα μπορούσαν επίσης να χρησιμεύσουν ως δύναμη αποκλεισμού των μαχητών που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, απο το να προωθηθούν βορειότερα από τη al-Tanf.

Οι κλιμακούμενες εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης στη Συρία, συνέπεσαν με την αυστηρότερη ρητορική του Προέδρου Trump που απευθύνεται στο Ιράν. Σε ομιλία του αυτή την εβδομάδα στη Σαουδική Αραβία, ο Τράμπ χαρακτήρισε το Ιράν ως πηγή «καταστροφής και χάους» και κάλεσε τις χώρες της περιοχής να σχηματίσουν ένα ενωμένο μέτωπο ενάντια στην Τεχεράνη.

Αν και ο Τραμπ είχε υποσχεθεί να υιοθετήσει μια επιθετική στάση απέναντι στην Τεχεράνη, ο Λευκός Οίκος εξακολουθεί να αναθεωρεί την πολιτική του έναντι του Ιράν και η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη εκπονήσει τους στόχους των ΗΠΑ κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Ιράκ.

"Δεν είναι σαφές αν η διοίκηση έχει μια λεπτομερή στρατηγική για τη διαχείριση της παρουσίας της και των συμμάχων της στην ανατολική Συρία", δήλωσε ο Ρόμπερτ Φορντ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Συρία και τώρα μέλος του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής.

"Εάν η διοίκηση δεν είναι προσεκτική, πρόκειται να αντιμετωπίσει δυσκολίες. Φαίνεται ότι υπάρχει πιθανότητα περισσότερων συγκρούσεων. "

Η διοίκηση Trump έδωσε στον αμερικανικό στρατό την εντολή να εδραιώσει περίπου 1.000 στρατιώτες - κυρίως δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων - στη Συρία, διαμοιρασμένων μεταξύ αρκετών μικρών προφυλακών στον κουρδικό βορρά, μιας βάσης Πεζοναυτών κοντά στην Raqqa και στο al-Tanf στο νότο. Αυτές οι μικρές προφυλακές απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα, στα οποία το Ισλαμικό Κράτος χάνει σταθερά τον έλεγχο και οι δυνάμεις του καθεστώτος και οι Ιρανοί σύμμαχοί τους θεωρούν εύφορο έδαφος για να αποκαταστήσουν τον έλεγχο της συριακής κυβέρνησης.

Ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παρακολουθεί προσεκτικά τις πολιτοφυλακές. Ένας αξιωματούχος Άμυνας των ΗΠΑ ανέφερε στο Foreign Policy, ότι παρακολουθούν τις πολιτοφυλακές κατά μήκος της ανατολικής πορείας τους προς το Deir Ezzor, όπου η συριακή κυβέρνηση διατηρεί ένα σημαντικό - αν και απομονωμένο - στρατιωτικό φυλάκιο. Η βάση αυτή έχει εδώ και καιρό αποκοπεί από άλλες περιοχές ελέγχου του καθεστώτος και μπορεί να τροφοδοτείται μόνο από αεροπορικές ρίψεις, αλλά πρόσφατα ενισχύθηκε από περίπου 1.000 Σύριους στρατιώτες, δίνοντας στο καθεστώς στη Δαμασκό κάποια δύναμη στην περιοχή.

Αμερικανοί στρατιωτικοί έχουν πει απο καιρό ότι αναμένουν το Ισλαμικό Κράτος να υποχωρήσει στην κοιλάδα του ποταμού Ευφράτη ,που συνδέει τη Ράκκα με τα ιρακινά σύνορα και τα αεροσκάφη των ΗΠΑ και του συνασπισμού κτυπούν στόχους του ISIS στην κοιλάδα εδώ και μήνες. Τα αεροπλάνα των ΗΠΑ πραγματοποίησαν περισσότερες αεροπορικές επιδρομές στην περιοχή αυτήν την εβδομάδα.

Μερικοί από τους μαχητές των πολιτοφυλακών, που υποστηρίζονται από το Ιράν, παραμένουν στη περιοχή κοντά στο al-Tanf, παρά την αεροπορική επιδρομή των ΗΠΑ και την προειδοποίηση του περασμένου Σαββατοκύριακου. "Αν επαναλάβουν την προέλασή τους, οι δυνάμεις συνασπισμού θα υπερασπιστούν τον εαυτό τους", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, κ. Jeff Davis, σε δημοσιογράφους την Τρίτη.

Ένας άλλος στρατιωτικός αξιωματούχος πρόσθεσε ότι «ξέρουμε πολύ καλά, ότι θα συνεχίσουν να κινούνται ανατολικά» προς το Deir Ezzor και ότι οι μαχητές αυτοί παρακολουθούνται στενά.

Όταν η μάχη μεταφερθεί στην κοιλάδα του Ευφράτη στο Deir Ezzor, οι κίνδυνοι μιας ακούσιας σύγκρουσηςθα αυξηθούν. Με τις δυνάμεις του ελεύθερου Συριακού Στρατού, που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, να κινούνται από τα νότια, τις κουρδικές και αραβικές Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις να προχωρούν από το βορρά και τη δύση, τις φιλοκαθεστωτικές πολιτοφυλακές να προσπαθούν να προωθηθούν στην περιοχή και τα αμερικανικά και τα ρωσικά αεροσκάφη να πετούν από πάνω, κάποιοι ανησυχούν ότι ένα τέτοιο συνωστισμένο πεδίο μάχης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα περιστατικά.

Οι ιρανικά υποστηριζόμενες πολιτοφυλακές επιχειρούν συχνά εγγύς των αμερικανικών στρατευμάτων, ειδικά στο Ιράκ. Ένας δημοσιογράφος του FP, που επισκέφθηκε μια αμερικανική στρατιωτική βάση νότια της Μοσούλης νωρίτερα φέτος, είδε ένα διάγραμμα στο κέντρο επιχειρήσεων με τις σημαίες των σημαντικότερων ένοπλων σιιτικών πολιτοφυλακών που επιχειρούσαν στην περιοχή, έτσι ώστε οι αμερικανικές δυνάμεις να αναγνωρίζουν ποιες ομάδες βρίσκονται κοντά, συχνά ακόμη και στην περίμετρο της βάσης τους.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι ΗΠΑ και οι αεροπορική συμμαχία έπληξαν ακούσια ένα μικρό φυλάκιο στα ανατολικά της Συρίας, σκοτώνοντας πάνω από 60 στρατιώτες του καθεστώτος Assad, σε ένα περιστατικό που εξόργισε τη Μόσχα, και υπογράμμισε πόσο περίπλοκο μπορεί να γίνει το πεδίο της μάχης.

Με τα αμερικανικά στρατεύματα στην περιοχή και συμβούλους να κυκλοφορούν με μικρές τοπικές μονάδες, παραμένει ο κίνδυνος των ιρανικών αντιποίνων. Κατά τη διάρκεια της κατοχής του Ιράκ από τις ΗΠΑ, η Τεχεράνη παρείχε σε σιίτικές παραστρατιωτικές ομάδες θανατηφόρες οδικές βόμβες και ρουκέτες που ευθύνονται για εκατοντάδες αμερικανικές ζωές.

Ήδη, ομάδες ιρακινών πολιτοφυλακών, που υποστηρίχθηκαν από το Ιράν, έχουν αυξήσει την αντιαμερικανική τους προπαγάνδα στο Ιράκ, κατηγορώντας την Ουάσινγκτον ότι «"βοηθά το Ισλαμικό Κράτος" και πιέζωντας την κυβέρνηση της Βαγδάτης να "εκδιώξει" αμερικανικά στρατεύματα, που συμβουλεύουν τις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας στη Μοσούλη και σε ολόκληρη τη χώρα», έγραψε πρόσφατα ο Αχμάντ Μαζιντγιάρ, διευθυντής του project IranObserved στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής.

"Οποιαδήποτε απάντηση από το Ιράν θα ήταν ασύμμετρη", δήλωσε ο Μαζιντγιάρ, "και θα μπορούσε να έρθει σε μέρη όπως το Ιράκ".

http://foreignpolicy.com/2017/05/24/are-the-u-s-and-iran-on-a-collision-course-in-syria/