Η Γαλλία και το μέλλον της Ευρώπης

Ανδρέας Θεοφάνους*

Η σαρωτική νίκη του Εμανουέλ Μακρόν και η ήττα της ακροδεξιάς Ζαν-Μαρί Λεπέν έγινε δεκτή με ανακούφιση στη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη.  Ωστόσο παρά το γεγονός ότι η Λεπέν είχε θέσει ως στόχο να σπάσει το φράγμα του 40%, το 35% που έλαβε στις εκλογές δεν είναι ένα ευκαταφρόνητο ποσοστό.  Θα είναι απρονοησία να θεωρήσουμε ότι εξ ορισμού το συγκεκριμένο αποτέλεσμα απομακρύνει τους κινδύνους για το μέλλον της Γαλλίας και της Ευρώπης και ότι κατ’ ανάγκη δημιουργεί προοπτική. 

Η ουσία είναι ότι το συγκεκριμένο αποτέλεσμα δίνει χρόνο στο πολιτικό σύστημα της Γαλλίας αλλά και σε κέντρα αποφάσεων, κυρίως στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, για να καταλήξουν σε συγκεκριμένες πολιτικές οι οποίες να αντιστρέψουν αρνητικά δεδομένα και να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις δυνάμεις του ευρωσκεπτικισμού.  Πρέπει όμως να εμπεδωθεί ότι τόσο η Γαλλία όσο και η ΕΕ χρειάζονται νέες προσεγγίσεις που να βελτιώνουν την καθημερινότητα των πολιτών.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγουν οι δηλώσεις της Λεπέν η οποία, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «ο Γαλλικός λαός αποφάσισε συνέχεια/continuity» αλλά ταυτόχρονα «έδωσε στο Εθνικό Μέτωπο τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση Μακρόν».  Σημειώνεται συναφώς ότι στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών υπήρξε 25,4% αποχή και 11,5% λευκό.  Επισημαίνεται επίσης ότι το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών αποτέλεσε ήττα για το συντηρητικό και το σοσιαλιστικό κόμμα καθώς οι υποψήφιοι τους δεν πέρασαν στον δεύτερο γύρο των εκλογών.

Οι επόμενες βδομάδες και οι επερχόμενες βουλευτικές εκλογές στην Γαλλία θα είναι καθοριστικές.  Δεν είναι μόνο το ζήτημα των επιλογών των Γάλλων πολιτών που θα κρίνουν τη σύνθεση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης.  Είναι και οι πολιτικές που ο νέος Πρόεδρος της Γαλλίας και η νέα κυβέρνηση θα ακολουθήσουν.  Το μέγα ζητούμενο είναι ο παραμερισμός της δυσπιστίας, της καχυποψίας και των κοινωνικών αποκλεισμών.  Σε ένα μεγάλο βαθμό ο στόχος αυτός μπορεί να υλοποιηθεί με πολιτικές που θα ενισχύσουν την οικονομική δραστηριότητα, θα δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις απασχόλησης, θα ενισχύσουν την κινητικότητα και θα αναχαιτίσουν την αυξανόμενη ανισότητα.

Η σύνθεση της νέας Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης θα είναι σημαντική: μεταξύ άλλων, θα καθοριστούν οι δυνάμεις που θα στηρίξουν την κυβέρνηση αλλά και οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης.  Υπό αυτή την έννοια οι Γάλλοι πολίτες θα κληθούν να τοποθετηθούν – επιβραβεύοντας και απορρίπτοντας συγκεκριμένες επιλογές.  Αξιολογώντας τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών βλέπουμε ότι τα δύο άκρα συγκέντρωσαν ποσοστό πέραν του 40% και τα παραδοσιακά κόμματα καταποντίστηκαν.  Συγκεκριμένα, η Ζαν-Μαρί Λεπέν του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου συγκέντρωσε ποσοστό 21,5% και ο Ζαν-Λικ Μελανσόν της Άκρας Αριστεράς συγκέντρωσε ποσοστό 19,6%. Αυτό σε συνδυασμό με την ήττα των υποψηφίων του Συντηρητικού κόμματος Φρανσουά Φιγιόν (19,9%) και του Σοσιαλιστικού Κόμματος Μπενουά Αμόν (6,4%) παραπέμπουν σε μια ευρύτερη κρίση του συστήματος.

Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η Γαλλία καλείται να αντιμετωπίσει ζητήματα ταυτότητας καθώς και αναζήτηση ρόλου στην ΕΕ.  Υπογραμμίζεται συναφώς ότι στα πρώτα στάδια της ΕΕ και μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η Γαλλία εθεωρείτο ισότιμη της Γερμανίας.  Μεταγενέστερα, σταδιακά αλλά σταθερά, ο ρόλος της Γαλλίας μειώθηκε σχετικά με την παράλληλη αναβάθμιση της Γερμανίας ως ηγετική – ηγεμονική δύναμη στην Ευρώπη.  Εν ολίγοις, το πολιτικό σύστημα και πάνω απ’ όλα ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν καλούνται να χαράξουν μια νέα πορεία αναζητώντας ταυτόχρονα την πυξίδα που θα οδηγήσει στα επιθυμητά αποτελέσματα τόσο για τη Γαλλία όσο και για την ΕΕ. Μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος Μακρόν καλείται να προχωρήσει με εσωτερικές διαρθρωτικές αλλαγές που θα ενθαρρύνουν την οικονομική δραστηριότητα στη Γαλλία και να συμβάλει στη μεταρρύθμιση της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης ούτως ώστε να επιταχυνθεί η οικονομική μεγέθυνση σε ολόκληρη την Ευρώπη.

* Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.