19/6/18

Συνταγή για άληκτη νεο-αποικιοκρατία στην Κύπρο

Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ «ΔΟΓΜΑΤΟΣ ΜACMILLAN», ΠΟΥ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΕ ΣΤΙΣ 19 ΚΑΙ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΟΥ 1958
Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ» ΗΤΑΝ -ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ- ΜΙΑ ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΝΕΟ-ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΚΑΘΕ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ, ΟΠΩΣ Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΥΤΟ-ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
* Όσον αφορά τη βρετανική «αρχή του συνεταιρισμού», αυτή ήταν -και παραμένει- μια συνταγή για εξωτερική ανάμειξη στη νήσο Κύπρο. Αυτό, επειδή η «αρχή» απαιτεί όπως η νήσος είναι αλυσοδεμένη σε έναν «συνεταιρισμό» που βγαίνει από μια μυστική και αθέμιτη συμφωνία, η οποία αφορά πέντε «μέρη» και που φαινομενικά κατοχυρώνεται στον νόμο
* Ακόμα και η μυστική διαδικασία που υιοθετήθηκε με πέντε «μέρη» (δίχως τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας) στη «Διάσκεψη για την Κύπρο» στο Λονδίνο το 1964, στη Γενεύη το 1974 και επίσης στη Γενεύη και στο Κραν Μοντανά το 2017, εξυπακούεται τόσο το «Δόγμα Macmillan», όσο και η «Διάσκεψη για την Κύπρο» στο Λονδίνο το 1959. Ο νεο-αποικιοκρατισμός αυτών των συναντήσεων είναι αυτονόητος
Συχνά λέγεται ότι «το κυπριακό πρόβλημα» (στον ενικό) συνοψίζεται ως «ένα πρόβλημα εισβολής και κατοχής». Αυτό δεν είναι απολύτως σωστό. Μια πιο έγκυρη φράση είναι εκείνη του Βρετανού Υπουργού Αποικιών, Alan Lennox-Boyd, της 26ης Ιουνίου 1958. Τότε μίλησε για «τα προβλήματα της Κύπρου» (στον πληθυντικό).
Για τους λόγους που περιγράφονται σε αυτό το άρθρο, αυτά «τα προβλήματα» δεν περιορίζονται μόνο στις απάνθρωπες, παράνομες και, όπως φαίνεται, εγκληματικές συνέπειες των δύο τουρκικών εισβολών του 1974, που περιλαμβάνουν εξαναγκαστικές εξώσεις, βίαιες μετακινήσεις και άλλες μορφές εθνο-θρησκευτικού ξεκαθαρίσματος, που συνέτειναν στην κατοχή, εποικισμό, εκμετάλλευση και βεβήλωση του 36% του εδάφους και 57% της ακτογραμμής της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Επίσης, «τα προβλήματα της Κύπρου» περιλαμβάνουν αρνητικές συνταγματικές, νομικές, φιλοσοφικές και άλλες προβληματικές συνέπειες της διαχωριστικής βρετανικής πολιτικής που αναπτύχθηκαν από υπουργικές δηλώσεις πριν από εξήντα χρόνια και οι οποίες δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστούν. Αυτές οι δηλώσεις πρωτίστως σχετίζονταν με το αποτυχημένο «Σχέδιο Macmillan». Όμως, η σημασία του «Σχεδίου» δεν βρίσκεται στις παραμερισμένες πρόνοιές του, αλλά στο νεο-αποικιακό δόγμα της διαίρεσης που ο Harold Macmillan, ο τότε Βρετανός Πρωθυπουργός, εποικοδομητικά προέβαλε όταν αποκάλυψε το «Σχέδιο» στις 19 Ιουνίου 1958. Γι’ αυτό, το έχω ονομάσει ως «το Δόγμα Macmillan» («the Macmillan Doctrine»).

Νεο…οθωμανικές κοινότητες
Με σκοπό τη διασφάλιση των βρετανικών συμφερόντων, εξισορροπώντας άλλες προτεραιότητες και εμποδίζοντας τους Έλληνες να πάρουν τον έλεγχο της νήσου Κύπρου, η ουσία του «Δόγματος Macmillan» συνοψίζεται σε δύο αλληλο-συνδεόμενες προτάσεις.

Αφενός, μέσω της «πολιτικής της κοινοτικής αυτονομίας», ο πληθυσμός της νήσου Κύπρου πρέπει να είναι διαιρεμένος σε «δύο» αυτόνομες νεο-οθωμανικές «κοινότητες» αποτελούμενες από μη-μουσουλμάνους, που οι Βρετανοί μετονόμασαν το 1956 ως «Greek Cypriots» (οι οποίοι το 1960 αριθμούσαν το 82% των πολιτών) και μουσουλμάνους, που οι Βρετανοί μετονόμασαν ως «Turkish Cypriots» (που το 1960 αριθμούσαν το 18%).

Αφετέρου, κάτω από την «αρχή του συνεταιρισμού», «οι δύο κοινότητες» («the two communities») πρέπει να συν-υπάρχουν με τρία ξένα κράτη - την Τουρκία, που κυβερνούσε την Κύπρο από το 1571 μέχρι το 1878, το Ηνωμένο Βασίλειο, που κυβερνούσε την Κύπρο από το 1878 μέχρι το 1960, και την Ελλάδα. Σύμφωνα με «το Δόγμα Macmillan», αυτά τα πέντε «μέρη» πρέπει να είναι κλειδωμένα σε έναν αδιαίρετο «συνεταιρισμό».

Τέσσερεις κύριοι στόχοι
Η σκιαγράφησή μου του «Δόγματος Macmillan» βασίζεται εν μέρει στα σημεία (β) μέχρι (δ) της δήλωσης που ανακοίνωσε ο κ. Macmillan στις 19 Ιουνίου 1958. Εκείνη την ημέρα εξήγησε πως η βρετανική πολιτική «είχε τέσσερεις κύριους στόχους», δηλαδή:

«(α) Να εξυπηρετήσει τα καλύτερα συμφέροντα όλου τον λαού του νησιού, (β) Να κατορθώσει μια μόνιμη λύση, αποδεκτή στις δύο κοινότητες στο νησί και τις Κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας, (γ) Να διασφαλίσει τις βρετανικές βάσεις και εγκαταστάσεις στο νησί, που είναι αναγκαίες για το Ηνωμένο Βασίλειο να μπορεί να ανταποκρίνεται στις διεθνείς του υποχρεώσεις, (δ) Να ενδυναμώσει την ειρήνη, ασφάλεια και συνεργασία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των Συμμάχων του, σε μια ζωτικής σημασίας περιοχή» (Πηγή: Hansard, House of Commons Debates, 19 June 1958, Column 1315).

Ένας λογικά μπορεί να ερμηνεύσει το σημείο (α) ως τίποτα περισσότερο από βιτρίνα. Εξάλλου, η αναφορά του κ. Macmillan «σε όλον τον λαό» (στον ενικό) εξουδετερώθηκε με τη διαίρεση που συνεπάγεται η ιδέα των «δύο κοινοτήτων» (στον πληθυντικό), σύμφωνα με το σημείο (β). Γι’ αυτό, τα σημεία (β) μέχρι (δ) αντανακλούν το «Δόγμα Macmillan». Όμως, το «Δόγμα» έχει ευρύτερες διαστάσεις.

Διαίρεση και συνεταιρισμός

Στις 26 Ιουνίου 1958, ο κ. Lennox-Boyd ξεκαθάρισε ότι το «Σχέδιο» του Πρωθυπουργού «βασιζόταν σε δύο κύρια θεμέλια», που, στην εκτίμησή μου, επίσης αποτελούν τους δύο πυλώνες του «Δόγματος Macmillan». Ο κ. Lennox-Boyd χαρακτήρισε τον ένα ως τον «συνεταιρισμό». Στις 26 Ιουνίου 1958, όπως είχε ήδη κάνει μια εβδομάδα νωρίτερα, ο κ. Macmillan τον ονόμασε ως «την αρχή του συνεταιρισμού» («the principle of partnership»). (Πηγή: Hansard, House of Commons Debates, 19 June 1958, Column 1316 & 26 June 1958, Column 730.)

Ως προς το άλλο «θεμέλιο», ο κ. Lennox-Boyd τον καθόρισε ως «την πολιτική της κοινοτικής αυτονομίας» («the policy of communal autonomy»). Όπως είπε: «Αυτή η πολιτική είναι κατ’ ουσίαν για μιαν αδιαίρετη Κύπρο, όμως αναγνωρίζει το γεγονός ότι υπάρχουν δύο κύριες ξεχωριστές κοινότητες στην Κύπρο…».

Συμπερασματικά, ο κ. Lennox-Boyd εισηγήθηκε: «Με αυτήν την πολιτική, η Κύπρος θα έχει σχέση όχι μόνο με το Ηνωμένο Βασίλειο και, επομένως, με την Κοινοπολιτεία, αλλά επίσης με την Ελλάδα και Τουρκία… [Τα συμφέροντα όλων των λαών της Κύπρου θα διασφαλίζονται» (Πηγή: Hansard, House of Commons Debates, 26 June 1958, Columns 615-617).

Ο αναγνώστης σίγουρα θα έχει εντοπίσει την παραπλανητική αναφορά του κ. Lennox-Boyd σε «μιαν αδιαίρετη Κύπρο» (στον ενικό) και στους «λαούς» της Κύπρου» (στον πληθυντικό). Η αναφορά στους «λαούς» ήταν εναρμονισμένη με το στοιχείο (β) της δήλωσης του κ. Macmillan της 19ης Ιουνίου 1958, που αναφέρθηκε στις «δύο κοινότητες», και επίσης με τη νεο-αποικιακή στρατηγική της Τουρκίας, όπως διατυπώθηκε από τον Καθηγητή Nihat Erim στις 24 Νοεμβρίου 1956. Ο τελευταίος εξίσωσε τις «δύο κοινότητες» με «δύο ξεχωριστούς λαούς». (Βλέπε, π.χ., εδώ: ).

Η βρετανική «πολιτική της κοινοτικής αυτονομίας» ήταν -και παραμένει- μια συνταγή για νεο-οθωμανική διαίρεση, για την εξουδετέρωση κάθε προοπτικής ουσιαστικής ενσωμάτωσης και την άρνηση των δημοκρατικών αρχών, όπως η ενιαία αυτο-διάθεση και πλειοψηφική δημοκρατία, σύμφωνα με το κράτος δικαίου.

Όσον αφορά την βρετανική «αρχή του συνεταιρισμού», αυτή ήταν -και παραμένει- μια συνταγή για εξωτερική ανάμειξη στη νήσο Κύπρο. Αυτό, επειδή η «αρχή» απαιτεί όπως η νήσος είναι αλυσοδεμένη σε ένα «συνεταιρισμό» που βγαίνει από μια μυστική και αθέμιτη συμφωνία, η οποία αφορά πέντε «μέρη» και που φαινομενικά κατοχυρώνεται στον νόμο. Ακριβώς αυτό ήταν το αποτέλεσμα στο τέλος της «Διάσκεψης για την Κύπρο» («Conference on Cyprus») στο Λονδίνο, στις 19 Φεβρουαρίου 1959. Εμφαντικά, ο κ. Macmillan χαιρέτισε το αποτέλεσμα ως εξής, που αντανακλά «την αρχή του συνεταιρισμού»:

Πάνω στα θεμέλια του «Δόγματος Macmillan»

«Πάντοτε υποστηρίζαμε -και αυτό, κατ’ εμένα, υπήρξε το όλο πρόβλημα- ότι ουδέποτε θα διευθετούσαμε το θέμα αυτό εκτός με μια Τουρκική, Ελληνική, Βρετανική, Ελληνο-κυπριακή και Τουρκο-κυπριακή Συμφωνία» (Πηγή: Hansard, House of Commons Debates, 19 February 1959, Column 625).

Στις 16 Αυγούστου 1960, η Κυπριακή Δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε πάνω στα ραγισμένα «θεμέλια» του «Δόγματος Macmillan». Μετά την πρώτη τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου 1974, οι προσπάθειες για «λύση» των «προβλημάτων της Κύπρου» στηρίχτηκαν πάνω στα ίδια ραγισμένα «θεμέλια», καθώς και στην ασυνείδητη «δι-ζωνικότητα» και σε μια διεστραμμένη μορφή «φεντεραλισμού». Όλα αυτά συμβαδίζουν με τους στόχους των Βρετανών, αλλά και των Τούρκων, που είχαν τις ρίζες στην περίοδο 1956-58.

Ακόμα και η μυστική διαδικασία που υιοθετήθηκε με πέντε «μέρη» (δίχως τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας) στη «Διάσκεψη για την Κύπρο» στο Λονδίνο το 1964, στην Γενεύη το 1974 και επίσης στη Γενεύη και στο Κραν Μοντανά το 2017, εξυπακούεται τόσο το «Δόγμα Macmillan» όσο και η «Διάσκεψη για την Κύπρο» στο Λονδίνο το 1959. Ο νεο-αποικιοκρατισμός αυτών των συναντήσεων είναι αυτονόητος.

Εξήντα χρόνια μετά την εξαγγελία του «Δόγματος Macmillan», όλοι οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας -ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή τη θρησκεία τους- πρέπει να υποβάλουν μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με τα «προβλήματα της Κύπρου». Πάνω απ’ όλα, προτιμούν τη διαίρεση και παράδοσή τους σε μια βρετανική, καθώς και τουρκική νεο-αποικιακή και διχαστική «λύση», που παραπλανητικά περιγράφεται ως «επανένωση»; Ή ζητούν την ενσωμάτωση, ενότητα, ελευθερία και ανεξαρτησία βασισμένη στη δημοκρατία; Με άλλα λόγια, θέλουν να ξανακλειδωθούν με αλυσίδες ή θέλουν να απελευθερωθούν;


ΚΛΕΑΡΧΟΣ Α. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου UCLan στην Κύπρο. Οι απόψεις στο άρθρο του είναι καθαρά προσωπικές. Εκτενέστερο κείμενο στα αγγλικά μπορείτε να διαβάσετε στην ιστοσελίδα
Σημερινή

1 σχόλιο:

  1. Ὅ,τι προτείνεται ἀπὀ τούς "καλοθελητές τρίτους", ὅπως οἱ Βρετανοί ὅταν μιλοῦν γιά τήν Κύπρο, ἀλλά καί ἀπό μέρη σέ διεθνή διαπραγμάτευση, πρέπει νά ἀποκρούεται ὡς ἀπαράδεκτο,
    ἄν αὐτός πού τό προτείνει, δέν το ἐφαρμόζει στην δική του χώρα.

    Γιά νά ἐφαρμόση τέτοιον κοινοτισμό τό Λονδίνο στήν Μεγάλη Βρετανία, τί θά περισσέψῃ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.