Ένωση ή διχοτόμηση; – Η Κύπρος, ο Μακάριος και το Σχέδιο Άτσεσον

Αυτοί που κατηγορούν τον Μακάριο για ανθενωτικό, συχνά επικαλούνται το Σχέδιο Άτσεσον για να τεκμηριώσουν ότι η Τουρκία δέχτηκε την Ένωση και ο Μακάριος την απέρριψε. Άρα, ο Μακάριος ευθύνεται για τα κακά που μας βρήκαν.
Από το ξεκίνημα του κυπριακού προβλήματος, η λύση που πρόκριναν οι Εγγλέζοι ήταν ο ρατσιστικός διαχωρισμός και γεωγραφική διχοτόμηση της Κύπρου σε Έλληνες και Τούρκους.
Η εμπλοκή του Ντιν Άτσεσον στο ελληνοτουρκικό παζάρι διαμερισμού της Κύπρου, χωρίς την Κύπρο παρούσα, έγινε στο περιθώριο των συνομιλιών Ελλάδας-Τουρκίας στη Γενεύη, τον Ιούλιο του 1964, με τις ευλογίες των Άγγλων και του ΟΗΕ. Ήταν ένα παιγνίδι μετακίνησης του Κυπριακού από τη διεθνή του βάση, την οποία προωθούσε ο Μακάριος, σε ελληνοτουρκική διένεξη, την οποία έπρεπε να λύσουν ενδοΝΑΤΟϊκά η Ελλάδα και η Τουρκία.
Τα σχέδια Άτσεσον ήταν τέσσερα και όχι δύο.
Το Άτσεσον 1 προνοούσε την παραχώρηση της Καρπασίας στην Τουρκία σαν «Κυρίαρχη Στρατιωτική Βάση», από τη οποία θα εκδιώκονταν από τα χωριά τους οι Έλληνες κάτοικοι. Οι θύλακες και τα αμιγώς τ/κ χωριά και/ή χωριά με ανάμικτο πληθυσμό αλλά με τ/κ πλειοψηφία, θα ήταν ειδικές αυτόνομες περιοχές (καντόνια) τα οποία θα διοικούνταν από μια κεντρική τ/κ διοίκηση. Με αντάλλαγμα το 5% του εδάφους, θα μπορούσαμε να κάνουμε την Ένωση και δεν το κάναμε. Παραπλανητικό και αβασάνιστο συμπέρασμα.

Το ποσοστό είναι άνευ σημασίας. Σημασία έχει ότι ο τουρκικός στρατός γινόταν κυρίαρχος επί κυπριακού εδάφους. Εκχώρηση κυριαρχίας ίσον διχοτόμηση.

Το ποσοστό 5% αντιπροσωπεύει μόνο στην «Κυρίαρχη Τουρκική Στρατιωτική Βάση». Ο Νιχάτ Ερίμ, στα απομνημονεύματά του, υπολογίζει ότι μαζί με τα καντόνια και τις άλλες αυτοδιοικούμενες περιοχές το τουρκικό ποσοστό ανέρχεται στο 25%.

Το Άτσεσον 2, για να διασκεδάσει τις ελληνικές ανησυχίες ότι αυτό θυμίζει διχοτόμηση, πρότεινε τη μακρόχρονη μίσθωση, για 50 χρόνια, της Καρπασίας σαν στρατιωτική βάση στην Τουρκία. Αντί αυτοδιοικούμενων περιοχών, πρότεινε δύο από της επαρχίες να διοικούνται από Τ/κ, και οι λειτουργοί στις εν λόγω επαρχίες να είναι κατά πλειοψηφία Τ/κ. Το απέρριψαν οι Τούρκοι.

Το Άτσεσον 3 προνοούσε ότι η Ελλάδα σαν εγγυήτρια δύναμη θα αναλάμβανε τον έλεγχο της Κύπρου και θα επέτρεπε την «προσωρινή κατοχή» μέρους της Κύπρου (δηλαδή την Καρπασία) από την ΤΟΥΡΔΥΚ.

Το Άτσεσον 4, το οποίο μπορεί οι συγκυρίες να μην το άφησαν να εφαρμοστεί το 1964, αλλά εφαρμόστηκε δέκα χρόνια αργότερα, το 1974, προνοούσε: α) να τεθεί η Εθνική Φρουρά και ο Ελληνικός Στρατός κάτω από τον έλεγχο «ενός ισχυρού άνδρα», β) στη συνέχεια, με αφορμή τις ενέργειες του Μακαρίου για «πλήρη ανεξαρτησία» ή τις ενέργειες Λευκωσίας-Αθήνας για Ένωση, η ΤΟΥΡΔΥΚ να προχωρήσει να καταλάβει την Καρπασία. Τελικά η Κερύνεια βόλευε καλύτερα.

Ένωση ήτανε τελικά το Άτσεσον ή διχοτόμηση;

Ο μακαριστός Γλαυκός Κληρίδης στο βιβλίο του Η κατάθεσή μου (τόμ. 2, σ. 127.), λέει: «Η Ελλάδα και η Τουρκία συμφωνούν ότι η Κύπρος συνιστά κουμμουνιστικό κίνδυνο για την Ανατολική Μεσόγειο και υπογραμμίζουν την ανάγκη κατάλυσης του ανεξάρτητου κυπριακού κράτους. Εφόσον οι δύο χώρες επιθυμούν την κατάλυση του κυπριακού κράτους, ας γίνει έτσι. Αφού η Ελλάδα θέλει ολόκληρη την Κύπρο και η Τουρκία διεκδικεί ένα μέρος της και εφόσον οι Έλληνες είναι η πλειοψηφία στο νησί και οι Τουρκοκύπριοι η μειονότητα, ας προσαρτηθεί το μεγαλύτερο μέρος της Κύπρου στην Ελλάδα, ένα μικρότερο στην Τουρκία. Επειδή η ιδέα της διχοτόμησης χωρών έχει κακό αντίκτυπο, ας μη μιλάμε για διχοτόμηση, αλλά για μια μεγάλη τουρκική στρατιωτική βάση στο διηνεκές».

Αντώνης Κ. Σιβιτανίδης,M.Sc., B.Sc.
Μέλος Εκτελεστικού Γραφείου ΔΗΚΟ

http://www.pontos-news.gr/article/182693/enosi-i-dihotomisi-i-kypros-o-makarios-kai-shedio-atseson