Αδιαπραγμάτευτη η παρουσία τους! Ο Τσαβούσογλου ξεκαθάρισε στον Πρόεδρο πως δεν πρόκειται να αποχωρήσουν από την Κύπρο

FILE PHOTO: Εικόνα ντροπής... Ο τουρκικός κατοχικός στρατός παρελαύνει στον κατεχόμενο κυπριακό βορρά. Φωτογραφία ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Με ή χωρίς συμφωνία στο Κυπριακό, ο στόχος της Τουρκίας είναι ξεκάθαρος και αφορά την εσαεί παρουσία  της στο νησί. Αυτό ήταν το σαφές μήνυμα της Άγκυρας προς τη Λευκωσία, όπως φαίνεται να το έχει διατυπώσει ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, κατά τη συνάντηση που είχε πρόσφατα με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στη Νέα Υόρκη. Η θέση της Άγκυρας συνδέεται, όπως εξηγήθηκε, με τα στρατηγικά συμφέροντα της χώρας στην περιοχή και φαίνεται πως η στρατιωτική, πολιτική παρουσία στην Κύπρο, όπως προδήλως αφέθηκε να εννοηθεί, είναι αδιαπραγμάτευτη.

• Είναι σαφές και ειπώθηκε εμμέσως από τον Τσαβούσογλου πως για την Τουρκία ισχύει η θεωρία Νταβούτογλου πως «ακόμη κι αν δεν υπήρχε ούτε ένας μουσουλμάνος Τούρκος εκεί, η Τουρκία όφειλε να διατηρεί ένα κυπριακό ζήτημα… Καμία παγκόσμια και περιφερειακή δύναμη που κάνει στρατηγικούς υπολογισμούς στη Μέση Ανατολή, στην Αν. Μεσόγειο, στο Αιγαίο, στη διώρυγα του Σουέζ και στον Περσικό Κόλπο δεν μπορεί να παραμελήσει την Κύπρο».

Γιατί η προσπάθεια τώρα της Τουρκίας για προσέγγιση-επαφές και μάλιστα απευθείας με τη Λευκωσία; Ο Τσαβούσογλου είχε εντολές από τον Ερντογάν να μιλήσει με την κυπριακή Κυβέρνηση. Ο λόγος είναι οι προσπάθειες της Τουρκίας για αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης με την Ε.Ε. Γι’ αυτό και είναι σαφές πως θεωρεί πως θα ευνοήσει τους χειρισμούς της τουρκικής Κυβέρνησης μια κινητικότητα στο Κυπριακό, κάποιες συναντήσεις, συζητήσεις ή ακόμη και επανάληψη της διαδικασίας. Αυτό φαίνεται να εκτιμούν οι Τούρκοι, που δεν ενδιαφέρονται για αποτέλεσμα. Θα ληφθεί υπόψη από τους Ευρωπαίους ενώ η Λευκωσία δεν θα μπορεί να μπλοκάρει τις συζητήσεις για την τελωνειακή ένωση.

Κι όλα αυτά ενώ τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία έχουν εισπράξει την άρνηση της Άγκυρας να συζητήσει σοβαρά για το Κυπριακό. Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη συνάντηση με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, ήθελε να αποφύγει τη συζήτηση για το Κυπριακό και παρέπεμψε στον Τσαβούσογλου. Επί της ουσίας τίποτε το καινούργιο και κυρίως δεν έδειξε διάθεση για συζήτηση του θέματος.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στην 90λεπτη περίπου συνάντηση που είχε με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στη Νέα Υόρκη, αναφέρθηκε στην ιδέα της χαλαρής ομοσπονδίας ζητώντας από την τουρκική πλευρά να μην επιμένει στα βέτο. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Πρόεδρος στο έγγραφο που υπέβαλε στο Κραν Μοντανά σημείωνε τα εξής: «Υπάρχει ετοιμότητα να λάβουμε υπόψη ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία σε ορισμένα θεσμικά όργανα με την πρόβλεψη για μία ευνοϊκή ψήφο και από τις δύο πλευρές». Επί της ιδέας αυτής που κατατέθηκε από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στη συνάντηση της Νέας Υόρκης, που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου, ο Τσαβούσογλου δεν αντέδρασε. Επιφυλάχθηκε να πράξει τούτο σε μεταγενέστερο στάδιο, καθώς είπε πως θα επιδιώξει κι άλλες συναντήσεις.Ό,τι είχε ουσιαστικά να αναφέρει το είπε με το μήνυμά του πως η Τουρκία δεν πρόκειται να αποχωρήσει από την Κύπρο. Την ίδια ώρα, ο Τσαβούσογλου έχει αναφέρει πολλές φορές στις επαφές του ότι η Τουρκία ευνοεί μια λύση συνομοσπονδιακής μορφής. Με αυτό το μοντέλο η Άγκυρα διασφαλίζει τον έλεγχο του νησιού, όπως είναι και η επιδίωξή της.

Γιατί, όμως, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης κατέθεσε αυτή την ιδέα; Υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις, χωρίς να υπάρχει επικρατούσα.

Πρώτον, ο Πρόεδρος διαπιστώνει ότι το υπό συζήτηση πλαίσιο δεν οδηγεί πουθενά και πως έπρεπε να γίνει μια κίνηση με στόχο να κουνήσει τα λιμνάζοντα νερά. Αυτό προφανώς θεωρεί πως πρέπει να γίνει με υπέρβαση. Σημειώνεται συναφώς πως στο Κραν Μοντανά, στην κατ΄ ιδίαν συνάντηση που είχε με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, όταν κατέρρευσε η Πενταμερής, του είχε πει πως «δεν οδηγούμαστε πουθενά …». Κατά τον Τσαβούσογλου ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στα δυο κράτη. Ισχυρισμός που διαψεύδεται από την Κυβέρνηση.

Δεύτερον, ο Πρόεδρος ενόψει και των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ προσπάθησε για λόγους τακτικής να κάνει μια κίνηση που θα δημιουργούσε κινητικότητα και έστελνε την μπάλα στο γήπεδο της Τουρκίας. Δηλαδή, να κάνει αυτός την κίνηση και να πρέπει να απαντήσουν οι Τούρκοι.

Ό,τι και να ισχύει, το θέμα είναι πως εισερχόμαστε σε μια νέα φάση, που όλες οι κινήσεις θα γίνονται σε τεντωμένο σχοινί. Κυρίως ενόψει των γεωτρήσεων από την αμερικανική εταιρεία ExxonMobil στα μέσα Νοεμβρίου και της γαλλικής Total στις αρχές του 2019.

Είναι προφανές πως σε ό,τι αφορά τα επόμενα βήματα, αυτά προφανώς και θα επηρεασθούν και από την έκθεση Λουτ στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τη συζήτηση του Κυπριακού στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στο τέλος του τρέχοντος μηνός. Θα επηρεασθούν και από τις εξελίξεις στα ενεργειακά.

Μέχρι και πρόσφατα από κυβερνητικής πλευράς δηλωνόταν πως στα θέματα της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού είναι ζήτημα τριών μηνών να «κλείσουν και να συμφωνηθούν».

• Τι άλλαξε;
• Διαπιστώθηκε πως δεν θα είναι λειτουργικό το κράτος που θα προκύψει;
• Γιατί τώρα και όχι την ώρα της διαπραγμάτευσης;

Είναι προφανές πως το σκηνικό θα ξεκαθαρίσει σύντομα. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα υπάρξουν εξελίξεις. Το θέμα είναι προς ποια κατεύθυνση θα είναι.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η δημιουργία ενός μηχανισμού ασφάλειας στην περιοχή φαίνεται να είναι το ζητούμενο για την Αθήνα και τη Λευκωσία, αλλά και κρατών της περιοχής μας. Αυτό φάνηκε και από την πρόσφατη σύνοδο κορυφής Ελλάδος, Κύπρου και Αιγύπτου που πραγματοποιήθηκε στην Ελούντα της Κρήτης. Αναφέρθηκε πως «η απειλή για έναν αποτελεί ουσιαστικά απειλή εναντίον όλων». Έγινε λόγος για συλλογική αντίδραση. Πληροφορίες αναφέρουν πως το θέμα της ασφάλειας συζητήθηκε και κατά την τριμερή των ΥΠΕΞ στην Ιερουσαλήμ τον περασμένο μήνα. Συνεπώς, είναι πρόδηλο πως θα υπάρξουν κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, φτάνει να δημιουργηθεί  ένας μόνιμος μηχανισμός με τη συμμετοχή όλων των χωρών, που θα λειτουργεί αποτρεπτικά, και να μην επιτρέπει την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών της περιοχής.

 «Είτε θα υπακούσεις ή θα απομακρυνθείς»

Η περιθωριοποίηση του κατοχικού ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, από την Άγκυρα έγινε αμέσως μετά την επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στα κατεχόμενα. Τότε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, ο οποίος μετά τις εκλογές ανέλαβε ρόλο αγγελιαφόρου και απεσταλμένου για ειδικές αποστολές, είχε αναγγείλει την αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων, θέτοντας ως επιλογές τη συνομοσπονδία ή τα δυο κράτη. Η αντίδραση του Ακιντζί στα όσα άκουσε τον έθεσε αμέσως εκτός παιχνιδιού και η Άγκυρα στράφηκε προς τον ευνοούμενό της, τον λεγόμενο υπουργό εξωτερικών του ψευδοκράτους, Κουντρέτ Οζερσάι.

Η πρακτική αυτή της Άγκυρας είναι διαχρονική. Όσοι εκ των ηγετών του κατοχικού καθεστώτος κρίνονται ακατάλληλοι να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά της, απομακρύνονται ή απομονώνονται. Αυτό ίσχυσε για όλους, ακόμη και για τον Ντενκτάς, στο τέλος όμως της πολιτικής του καριέρας. Ο Ραούφ Ντενκτάς, αξιοποιώντας τις σχέσεις του με το βαθύ κράτος, ήταν για πολλά χρόνια αμετακίνητος και εισακουόταν στην Τουρκία. Κυρίως, όμως, ήταν αυτός υπάκουος. Όταν ανήλθε στην εξουσία ο Ερντογάν και όταν συζητείτο το σχέδιο Ανάν, η εντολή προς τον Ραούφ από την Άγκυρα ήταν ξεκάθαρη: «Είτε θα υπακούσεις είτε θα απομακρυνθείς». Αυτό έγινε τον Φεβρουάριο του 2004 στη συνάντηση της Νέας Υόρκης, όταν αποδέχθηκε, αφήνοντας την ελληνοκυπριακή πλευρά «στήλη άλατος», επιδιαιτησία και χρονοδιάγραμμα. Αμέσως μετά, τη θέση του πήρε ο τότε ψευδοπρωθυπουργός, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.

apopseis.com/