Ο Θεόδωρος Καρυώτης απαντά σε άρθρο του καθηγητή Ροζάκη για τις θαλάσσιες ζώνες

Του Θεόδωρου Καρυώτη

Στις 20 Ιουνίου 2013, το περιοδικό «THE ECONOMIST» διοργάνωσε δημόσια συζήτηση-αντιπαράθεση (debate) μεταξύ του καθηγητή κ. Θ. Καρυώτη και του δικαστή στην Χάγη κ. Χ. Ροζάκη. 

Ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης θεωρείται, ο κορυφαίος Έλληνας ειδικός στο Διεθνές Δίκαιο με ιδιαίτερη ειδίκευση στο Δίκαιο της Θάλασσας. Έχω συνεργαστεί στο παρελθόν μαζί του, όταν έγραψε ένα άρθρο «The Greek Continental Shelf» στο βιβλίο που επιμελήθηκα «Greece and the Law of the Sea» το 1997.  

Στις 11 Νοεμβρίου, στην εφημερίδα Καθημερινή με τίτλο «Μια απάντηση στο Κύματι Θαλάσσης» απάντησε  στον Ευάγγελο Βενιζέλο για το θέμα της αιγιαλίτιδας ζώνης, στο οποίο οι απόψεις τους διίστανται.

Ο κ. Ροζάκης επιμένει ότι η τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης είναι μια σωστή απόφαση αναφέροντας:

«Η οριοθέτηση της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας είναι παντελώς ανεξάρτητη από την οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας, και κατά συνέπεια η μία δεν επηρεάζει την άλλη.»

Εδώ συγχέει την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης, διότι κανείς δεν έχει αναφερθεί στην οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης. Η οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης δεν έχει καμία σχέση με την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης. Έτσι αντιφάσκει όταν γράφει

«Ένα κράτος έχει το δικαίωμα να ορίζει μονομερώς την αιγιαλίτιδα ζώνη, αρκεί το εύρος της να μην ξεπερνάει τα 12 ν.μ.»,

προσπαθώντας να ερμηνεύσει το άρθρο 3  της UNCLOS για το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης, που αναφέρει συγκεκριμένα: 

Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης του. Το εύρος αυτό δεν υπερβαίνει τα δώδεκα ναυτικά μίλια, μετρούμενα από γραμμές βάσεως καθοριζόμενες σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση.

Η ερμηνεία που δίνει ο καθηγητής Ροζάκης είναι ότι κάθε κράτος μπορεί να καθορίσει αιγιαλίτιδα ζώνη μέχρι τα 12 ν.μ., άρα μπορεί και να έχει εύρος 12, 10, 8 ν.μ. Έτσι δικαιολογεί ότι η καλύτερη επέκταση για την Ελλάδα είναι αυτή των 10 ν.μ. που θα συμπίπτουν με τον ελληνικό εναέριο χώρο, παραγνωρίζοντας όμως ότι σήμερα όλα τα κράτη του πλανήτη μας έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη και εναέριο χώρο 12 ν.μ.!

Σε ένα άλλο σημείο του άρθρου του συνεχίζει να συγχέει την οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης με την επέκτασή της όταν αναφέρει:

«Σε αντίθεση μα την αιγιαλίτιδα, οι λειτουργικές ζώνες (υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ) οριοθετούνται με συμφωνία των παρακείμενων ή αντικείμενων κρατών.»

Εάν αντιλαμβανόμαστε σωστά την παραπάνω θέση του, ο κ. καθηγητής δέχεται ότι η οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης είναι μονομερής πράξη και δεν χρειάζεται συμφωνία, επιμένοντας και στον επίλογο του άρθρου του:

«Συνοψίζοντας, το βασικό επιχείρημα αυτού του άρθρου είναι ότι η μονομερής οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης διαφέρει ριζικά από την οριοθέτηση της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας, η οποία απαιτεί συμφωνία ανάμεσα στα μέρη και δεν γίνεται εξαρχής μονομερώς, και πως τα κριτήρια οριοθέτησης είναι τελείως διαφορετικά και δεν πρέπει να συγχέονται.» 

Τέλος, η διαφοροποίηση των νησιών ως προς την  χωρική θάλασσα σημαίνει αποδοχή ειδικών συνθηκών και οδηγεί σε αποδοχή μειωμένης επήρειας των νησιών ως προς υφαλοκρηπίδα/ ΑΟΖ . Αυτό είναι κρίσιμο ιδίως στην Αν . Μεσόγειο την οποία δεν αναφέρει καν ,μιλώντας μόνο για Αιγαίο ( άρα όχι για συγκρότημα Καστελόριζου κλπ) 

Ο Χρήστος Ροζάκης δεν αποδέχτηκε ποτέ ότι η έννοια της υφαλοκρηπίδας έχει υπερκεραστεί από τη έννοια της ΑΟΖ. Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά την διάρκεια των συνεδριάσεων του ΟΗΕ για την δημιουργία της UNCLOS, τα κράτη της Λατινικής Αμερικής ζήτησαν να μην υπάρχουν άρθρα για την υφαλοκρηπίδα μια και η ΑΟΖ περιλαμβάνει και τον βυθό.

Επίσης ας μη μας διαφεύγει ότι η Τουρκία, για δεκαετίες τώρα, συνεχίζει να αγνοεί την ΑΟΖ και ομιλεί συνεχώς για τα θέματα της υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Άγκυρα γνωρίζει ότι η θέση της όσον αφορά στην ΑΟΖ είναι πολύ αδύναμη και  γι’ αυτό και δεν εκστομίζει ποτέ αυτές τις τρεις λέξεις στις συνομιλίες της με όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις από το 1982 μέχρι σήμερα.

Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι γιατί και η Ελλάδα αποφεύγει να αναφερθεί και να θέσει η ίδια, στο τραπέζι των συνομιλιών, τις τρεις αυτές λέξεις (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη),  που ανησυχούν τόσο πολύ τη Τουρκία. Ο Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου φέρεται να είχε απαγορεύσει στον Έλληνα πρέσβη  κ. Αποστολίδη, που συζητούσε με τους Τούρκους, να αναφερθεί στο θέμα της ΑΟΖ.

Όπως γράφει ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ιγνατίου:

«Κάποιοι χαρακτήρισαν ειρωνικά ως «ΑΟΖολογούντες» τους ανθρώπους που ασχολούνται με την ΑΟΖ, αλλά και απατεώνες, και προδότες! Αίφνης πληροφορηθήκαμε ότι «η υφαλοκρηπίδα, και όχι η ΑΟΖ, είναι το θέμα που πρέπει να μας απασχολεί», αν και πρόκειται για ξεκάθαρη τουρκική θέση».