Οι S-300 και οι αναφορές Γιαννάκη Ομήρου για τη μη εγκατάστασή τους στην Κύπρο

Με αφορμή τη δημοσίευση του άρθρου του τέως Υπουργού Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιαννάκη Ομήρου περί της (μη) έλευσης των S-300 στον «Φιλελεύθερο» μπορούμε να παρατηρήσουμε τα εξής: 

1. Επιβεβαιώνεται πως η απόφαση για την αγορά του συστήματος των S-300 ήταν μια πρωτοβουλία του ΓΕΕΘΑ και όχι της Κυπριακής Κυβέρνησης ή του ΓΕΕΦ.

2. Επιβεβαιώνεται πως η απόφαση για τη μη έλευση των S-300 στην Κύπρο ήταν μία μονομερής ενέργεια της Αθήνας, για την οποία δεν είχε ενημερωθεί η Λευκωσία. 

3. Η σύμπλευση των μελών της Ελληνικής κυβέρνησης ως προς το ζήτημα της μη παράδοσης των S-300 στην Κύπρο ήταν πλήρης (Κ. Σημίτης - Θ. Πάγκαλος - Γ. Παπανδρέου – Α. Τσοχατζόπουλος) με εξαίρεση, όπως διαφαίνεται από τα γραφόμενα του Γιαννάκη Ομήρου, του αείμνηστου Γιάννου Κρανιδιώτη. 

4. Η θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης πως η τελική απόφαση ανήκε στην Κυπριακή Δημοκρατία είναι παραπλανητική. Και αυτό διότι η επιτυχής έλευση και ανάπτυξη των S-300 στην Κύπρο βρισκόταν σε άμεση εξάρτηση με την αταλάντευτη διπλωματική και στρατιωτική στήριξη των Αθηνών.

5. Η θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης πως τίθετο σε κίνδυνο η ενταξιακή προοπτική της Λευκωσίας είναι επίσης παραπλανητική. Η απειλή του Ελληνικού βέτο στη μεγάλη διεύρυνση της ΕΕ το 2004 θα απέτρεπε (όπως και απέτρεψε επιτυχώς) τη μη συμπερίληψη της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά το μεγάλο κύμα διεύρυνσης της Ένωσης στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. 

6. Το επιχείρημα του Προέδρου Κληρίδη πως ενδεχόμενη απόφαση μεταφοράς των πυραύλων στην Κρήτη θα επηρεάσει αρνητικά την αξιοπιστία (credibility) της Ελληνικής εκτεταμένης αποτροπής (extended deterrence) απεδείχθη ορθότατο. Ωστόσο, ο Πρόεδρος Κληρίδης φαίνεται ότι αγνοούσε, τουλάχιστο έως το Νοέμβριο του 1998, πως η Ελληνική κυβέρνηση είχε ήδη λάβει την απόφαση να υπονομεύσει το στρατηγικό δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, την έκφραση δηλαδή της Ελληνικής εκτεταμένης αποτροπής στην Κύπρο. 

Η τελευταία παρατήρηση μας οδηγεί στο να αντιληφθούμε και το μοναδικό ίσως, αλλά εξαιρετικά κρίσιμο σφάλμα της Κυπριακής πολιτικής ηγεσίας. Η ριζική μεταβολή της Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής μετά την κρίση των Ιμίων το 1996 είχε περάσει απαρατήρητη από τους ιθύνοντες στη Λευκωσία. Οι τελευταίοι αιφνιδιάστηκαν όταν συνειδητοποίησαν πως οι υπολογισμοί τους βασίζονταν σε παρωχημένες αντιλήψεις (outdated perceptions) ως προς τις προθέσεις της Αθήνας σε σχέση με την Τουρκία, και κατ’ επέκταση, την Κύπρο.

Γράφει ο Δρ. Βασίλης Κάππης, Λέκτορας στο Centre for Security and Intelligence Studies του Πανεπιστημίου του Buckingham 

  Bασίλης Κάππης    

Φιλελεύθερος