To φάντασμα του 1789 πάνω από τη Γαλλία και την Ευρώπη

Σημείωση: Το παρακάτω άρθρο είναι το άρθρο που αναρτήσαμε χτες Παρασκευή 14.12, διορθωμένο και συμπληρωμένο σε αρκετά σημεία

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

«Φέτος δεν έχει Χριστούγεννα», γράφει το πλακάτ ενός διαδηλωτή στην Τουλούζη, τη “ροζ πόλη” της Νοτιοδυτικής Γαλλίας, προπύργιο κάποτε του γαλλικού σοσιαλισμού.

Πρόκειται περί σαδιστού προφανώς. Θέλει να σκοτώσει την τελευταία ελπίδα του κ. Μακρόν και του προισταμένου τουΒαρώνου Ρότσιλντ. ‘Οτι δηλαδή, αν δεν βρεθεί άνθρωπος να μπορέσει να τους απαλλάξει από τα Κίτρινα Γιλέκα, θα το καταφέρει τουλάχιστο ο Αγιος Βασίλης.

«Τι θέλεις να σου πάρω για τα Χριστούγεννα;» ρωτάει η μάνα του έναν εικοσάρη. «Να νικήσουμε», της απαντάει αυτός.

Το διάλογο μας τον μεταφέρει, στο πρωτοσέλιδό της, ελαφρώς αποσβολωμένη, η Mondeτης 9.12.18, υπό τον τίτλο «Η Γαλλία σε άνευ προηγουμένου κοινωνική κρίση».

 Η στιγμή της Ρήξης

Αυτό που περιγράφει η εφημερίδα είναι η στιγμή που το Εγώ ξεφεύγει προς στιγμήν από τα μίζερα όριά του, υποτασσόμενο, διαχεόμενο και ταυτιζόμενο με το απέραντο και, προσωρινά τουλάχιστο, παντοδύναμο Εμείς.

Η στιγμή που το άτομο αποκτά συνείδηση ότι το συλλογικό συμφέρον είναι πιο σημαντικό από το ατομικό, ότι δεν μπορεί ούτε να ζήσει, ούτε να σωθεί από μόνο του.

Τότε, και μόνο τότε, και εφόσον τα άλλα μέσα, εκλογές, κόμματα, συνδικάτα έχουν εξαντληθεί, μια εξέγερση γίνεται δυνατή.

Όπως υπογραμμίσαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, εξετάζοντας τις τρέχουσες εξελίξεις στη Γαλλία, η εκεί  κατάσταση πλησιάζει, αν δεν έχει ήδη φτάσει, στο σημείο που η επαναστατική φιλολογία περιγράφει ως «προεπαναστατική κατάσταση», όταν δηλαδή οι από πάνω δεν μπορούν πλέον να κυβερνήσουν και οι από κάτω δεν μπορούν να τους ανεχθούν. Αυτό συνιστά διάγνωση, όχι πρόβλεψη για το τι θα γίνει, γιατί πολύ διαφορετικά αποτελέσματα είναι δυνατά από το σημείο αυτό.

Δεν μπορούμε να ξέρουμε ασφαλώς, πολύ περισσότερο από μακριά, αν το Σάββατο το κύμα της εξέγερσης θα υποχωρήσει ή θα αντεπιτεθεί. Ακόμα και στο πρώτο ενδεχόμενο όμως, που δεν το θεωρούμε το πιο πιθανό, θεωρούμε πολύ πιθανότερο το δεύτερο, η αναδίπλωση έχει μεγάλες πιθανότητες να αποδειχθεί προσωρινή. Ούτε η κρίση θα λυθεί, ούτε η άβυσσος που χωρίζει την εξουσία από τον Λαό θα γεφυρωθεί.

Το μεγάλο κρίσιμο τεστ για την άμεση συνέχεια των γεγονότων θα είναι η μαζικότητα των κινητοποιήσεων του Σαββάτου, που επεχείρησαν να σταματήσουν αφενός με τις παραχωρήσεις Μακρόν τη Δευτέρα, αφετέρου με την «ισλαμική τρομοκρατία». Τα θέματα της κρίσης έχουν τώρα εξαφανισθεί από τα γαλλικά δελτία ειδήσεων, που ασχολούνται αποκλειστικά με την υποτιθέμενη «ισλαμική τρομοκρατική επίθεση» που, όλο και περισσότεροι Γάλλοι αρχίζουν να πιστεύουν και το λένε στο διαδίκτυο, ότι δεν είναι παρά μια ξεγυρισμένη προβοκάτσια του γαλλικού βαθέος κράτους για να σώσει τον Μακρόν.

 Εχθροί της Δημοκρατίας!

Η μόνη αναφορά που κάνουν τα Μέσα στα κίτρινα γιλέκα είναι οι εκκλήσεις να υποχωρήσουν και να μη διαδηλώσουν το Σάββατο, δεδομένου του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», στον οποίο πρέπει όλοι να στρατευθούν. Ο πρώην Πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζιπέ, έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει «εχθρούς της δημοκρατίας» όσους επιμένουν στις διαδηλώσεις.

Οι Φιλελεύθεροι Δεξιοί, που τις υποστήριζαν αρχικά, αποσύρονται τώρα, το ίδιο και η Κυρία Μαρίν Λεπέν, επιβεβαιώνοντας πολλούς, του πατέρα της περιλαμβανομένου, που θεωρούν ότι η «αντισυστημικότητά» της δεν είναι παρά φούμαρα, προορισμένα να ξεγελάσουν πάλι, αυτή τη φορά από τα δεξιά, τους βαθιά δυσαρεστημένους πολίτες της Γαλλίας.

Βεβαίως, είχε προηγηθεί η ήττα των ιδεών της Λε Πεν και της ατζέντας που θέλησαν να προωθήσουν οι οπαδοί της στους κόλπους του ίδιου του επαναστατικού κινήματος. Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό ότι η Λεπέν, ή κάποιος άλλος από την παράταξή της, θα μπορούσε, κάποια στιγμή στο μέλλον, in extremis, να αποτελέσει την τελευταία λύση (de dernier recours) καταφυγής της γαλλικής μπουρζουαζίας αν απειληθεί το καθεστώς της, εμφανιζόμενη τότε ως ο υποψήφιος του νόμου και της τάξης, πασπαλισμένη με μια άχνη πατριωτισμού, χωρίς ουσιαστικό αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο, ως λύση μετά από μια παρατεταμένη περίοδο αναταραχής χωρίς διέξοδο.

Αλλά αυτά είναι ακόμα μακριά. Προς το παρόν είναι η ώρα του θριαμβεύοντος Λαού, ενός Λαού που αποκτά σταδιακά συνείδηση της δύναμής του και δεν θέλει πια να τη χάσει. Ξέρει ότι, αν φύγει από τα οδοφράγματα, θα βρεθεί ξανά στο έλεος των δυνάμεων που προκάλεσαν την εξέγερσή του.

Οι υποχωρήσεις των Φιλελεύθερων και της Λεπέν δεν είναι άλλωστε τυχαίες. Προδίδουν τον πανικό της «Εξουσίας πίσω από την Εξουσία», που δεν την απασχολεί τώρα  το μακροχρόνιο πολιτικό μέλλον των διαφόρων οργάνων της, αλλά μάλλον το πως θα σταματήσει πάση θυσία την εξέγερση.

 Εργάτες, συνδικάτα, αστικός πληθυσμός

Κρίσιμο θα είναι επίσης για το μέλλον του κινήματος το κατά πόσο θα κινηθεί η εργατική τάξη, όπως συνέβη μετά από μερικές εβδομάδες φοιτητικών διαδηλώσεων, οδηγώντας στο αποκορύφωμα την Επανάσταση του 1968. Ομάδες στα συνδικάτα επιχειρούν τώρα να προκαλέσουν γενική απεργία. Φοιτητές και μαθητές, συνοδευόμενοι από τους γονείς τους, ασπίδα απέναντι σε μια αστυνομία που έφτασε στο σημείο να μεταχειριστεί μια τάξη σχολείου ως αιχμαλώτους πολέμου, βγαίνουν στους δρόμους.

Μέχρι τώρα όμως, η μεγάλη πλειοψηφία της εργατικής τάξης και των αστικών πληθυσμών της χώρας, εκφράζουν μεν υποστήριξη προς τα Κίτρινα Γιλέκα, δεν έχουν συμμετάσχει όμως μαζικά στις κινητοποιήσεις.

 Ηγεσία

‘Ένα κίνημα τόσο βαθύ και σημαντικό, όπως αυτό που τώρα αναπτύσσεται στη Γαλλία, θα βρεθεί σύντομα μπροστά στο ζήτημα της συγκρότησης της πολιτικής ηγεσίας του, που έχει ζωτική σημασία για την τελική έκβαση και μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην επιτυχία και την πανωλεθρία. Το πόσο σημαντικό είναι αυτό το ξέρουμε από την ιστορία όλων των εξεγέρσεων. Το ξέρουμε και από την τραγική δική μας εμπειρία, με τον ΣΥΡΙΖΑ να γίνεται το ηγετικό υποκείμενο της ελληνικής αντιμνημονιακής εξέγερσης, να την προδίδει και να την καταστρέφει.

Πέραν του ότι, οποιαδήποτε επιτυχία του κινήματος στη Γαλλία, θα αντιμετωπίσει την εχθρότητα όλης της ευρωπαϊκής αντίδρασης, όπως συνέβη και με τη Γαλλική Επανάσταση του 1789.

 Το σενάριο της βίας διαρκώς παρόν

Το σενάριο μιας εκτεταμένης προσφυγής στη βία δεν μπορεί να αποκλεισθεί, όπως άλλωστε φανερώνουν οι φωτογραφίες ελεύθερων σκοπευτών στην οροφή του μεγάρου των Ηλυσίων, στις 2.12 (που μας θυμίζουν λίγο τη Μεγάλη Βρετάνια της 3ης Δεκεμβρίου 1944, από όπου οι ελεύθεροι σκοπευτές πυροβόλησαν το ειρηνικό πλήθος, εγκαινιάζοντας τη βρετανική επέμβαση και τη δεύτερη φάση του ελληνικού εμφυλίου πολέμου), η πρόθεση της αστυνομίας να χρησιμοποιήσει drones εναντίον των διαδηλωτών, που σταμάτησε η Νομαρχία του Παρισιού, η μεταχείριση των μαθητών ως αιχμαλώτων.

Προς το παρόν βέβαια, η εξουσία μάλλον προσπαθεί να συγκρατήσει τα πράγματα με πιο ειρηνικές μεθόδους και με παραχωρήσεις. Και δεν μπορεί να είναι εντελώς βέβαιη για τι θα κάνει η αστυνομία. (Στη μεγάλη, σχεδόν εξεγερσιακή αντιμνημονιακή διαδήλωση του Μαίου 2010, στην Αθήνα, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι αστυνομικοί θα εμπόδιζαν το πλήθος να μπει στη Βουλή. ‘Αλλαξε όμως ριζικά η ψυχολογία τους, ενώ και οι διαδηλωτές οι ίδιοι μούδιασαν, μετά τον θανατηφόρο εμπρησμό της Marfin).

 Το φάντασμα του 1789

Μέχρι στιγμής, η γαλλική εξέγερση μοιάζει να ακολουθεί περισσότερο διαδρομές ανάλογες και να εμφανίζει ομοιότητες με τη Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση του 1789, παρά με την προηγούμενη, εκείνη του Μαΐου 1968. Και υπάρχει γι’ αυτό ένας θεμελιώδης λόγος που θα εξηγήσουμε στη συνέχεια.

Η Γαλλική Επανάσταση του 1789 είναι, τρόπον τινά, το ιδρυτικό ιστορικό γεγονός της νεώτερης Ευρώπης. Η Γαλλία του Βολταίρου και του Ντεκάρτ, του Δαντών και του Ροβεσπιέρου έπαιξε, τηρουμένων των αναλογιών, για τον νεώτερο κόσμο, τον ρόλο που έπαιξε η Αθηναϊκή Δημοκρατία στον αρχαίο.

Σε κάθε γαλλική δημόσια υπηρεσία υπάρχει μια ταμπέλλα που γράφει «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα». Είναι το τρίπτυχο των συνθημάτων της Επανάστασης εκείνης. Κανείς δεν δίνει σημασία, κανείς δεν χάνει τον χρόνο του προσέχοντας αυτές τις ταμπέλλες και τα συνθήματα, όπως δεν δίνουμε σημασία συνήθως στα κλισέ. ‘Οσο για τον ηγέτη αυτής της Επανάστασης, τον «Αδιάφθορο» Μαξιμιλιανό Ροβεσπιέρο, ελάχιστες αναφορές υπάρχουν στη Γαλλία. Η χώρα θέλει μάλλον να θάψει τη μνήμη του, αν όχι και της ίδιας της Επανάστασης, όσο πιο βαθιά γίνεται (κι ακόμα περισσότερο, αυτή του γυναικαδέλφου του Ιωσήφ Φουσέ).

Κανείς δεν δίνει σημασία, εκτός από έναν. ‘Έναν κύριο αθόρυβο, αλλά παντοδύναμο, αν το θελήσει. ‘Έναν που τις θυμάται, προσλαμβάνει το νόημά τους, θυμάται τα σχολικά βιβλία, που συχνά πετάμε μόλις τελειώσουμε την τάξη.

Αυτό το πρόσωπο δεν είναι άλλο από το υποσυνείδητο των ανθρώπων, από το συλλογικό υποσυνείδητο του Έθνους, που ταυτίζεται με τον Λαό, είναι ο Λαός, στο πλαίσιο που τώρα μας απασχολεί.

Αυτό φύλαξε κρυμμένα στο DNA του, στα βάθη της λαϊκής κοινωνικής και εθνικής κουλτούρας της χώρας, της Ταυτότητάς της, την πολύτιμη ανάμνηση όσων έκανε και των λόγων που τα έκανε. Και παρά τις λυσσώδεις προσπάθειες δύο αιώνων να αλλάξει αυτό, να ξαναγραφτεί το νόημα της γαλλικής ιστορίας, παρά την επέλαση των Νέων Φιλοσόφων και των αναθεωρητών ιστορικών, τύπου Φρανσουά Φυρέ, που διακήρυξε ότι οι Επαναστάσεις δεν είναι παρά επιζήμιες παραβιάσεις της κανονικότητας, αν όχι οι Ουτοπίες εγκληματικές, παρά την επέλαση των Νεοφιλελεύθερων, που θεωρούν ότι οι άνθρωποι, οι κοινωνίες, τα έθνη δεν έχουν και δεν πρέπει να έχουν Ιστορία, η βαθύτερη ταυτότητα της Γαλλίας γράφει ακόμα πάνω της το παγκόσμιας σημασίας μήνυμα του 1789: Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα.

Δεν είναι μόνο οι ταμπέλες που το επιβεβαιώνουν, είναι οι πέντε γαλλικές επαναστάσεις (1830, 1848, 1871, 1936, 1968) που σημειώθηκαν έκτοτε και πότισαν αυτό το μήνυμα, συχνά με το αίμα τους, είναι οι γενιές των Γάλλων εδώ και πάνω από δύο αιώνες που μεταδίδουν προφορικά και πολύ καλύτερα από τα βιβλία στους απογόνους τους, στα παιδιά τους και στα εγγόνια τους, τις αξίες που συγκροτούν την ταυτότητα ενός έθνους, που ιστορικά συγκροτήθηκε ως «επαναστατικό». Υπό ακήρυκτο αλλά ουσιαστικό διωγμό στην επίσημη, δημόσια  σφαίρα, οι αξίες του 1789 βρήκαν ακόμα περισσότερο καταφύγιο στη λαϊκή και κοινωνική κουλτούρα της Γαλλίας, στον πυρήνα του πολιτισμού της.

Κανένας δεν κοιτάει ή δεν σκέφτεται κάθε μέρα την ταυτότητά του. Το κάνει μόνο όταν είναι απολύτως αναγκαίο. Ένα Έθνος, ένας Λαός θα βγάλει από τη ναφθαλίνη τις αναμνήσεις, την Ταυτότητά του, μόνο αν νοιώσει ότι βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο. ‘Η μόνο αν θελήσει να στηριχτεί σε αυτό που έκαναν οι πρόγονοί του για να πραγματοποιήσει το μέλλον που έχει ανάγκη.

Και, αντιστρόφως, αν τον δούμε να το κάνει αυτό, σημαίνει ότι τα πράγματα έχουν γίνει όντως πολύ σοβαρά.

 Από τη Βαστίλη στα Ηλύσια

Και να τώρα που, σε αυτή την εξέγερση, που ξεκίνησαν οι πιο φτωχοί και πιο καταφρονεμένοι της γαλλικής κοινωνίας, τα πιο λαϊκά της στρώματα, όπως ήταν οι Αβράκωτοι πριν από δύο αιώνες, κερδίζοντας στην πορεία την υποστήριξη των εργατών και των κατώτερων μεσαίων στρωμάτων, η ανάμνηση του 1789 μοιάζει να καθοδηγεί ενστικτωδώς τους διαδηλωτές.

Εγκαταλείπουν τα συνήθη μέρη των διαδηλώσεών τους, την πλατεία της Δημοκρατίας και τη Βαστίλη, παίρνουν τις μεγάλες λεωφόρους που χάραξε ο Ωσμάν για να μπορεί το πυροβολικό να τους σταματάει,  κατευθύνονται στο συμβολικό κέντρο της γαλλικής Εξουσίας, τα Ηλύσια Πεδία και, προς στιγμήν, την 1η Δεκεμβρίου, το καταλαμβάνουν.

Το κάνουν γιατί έχουν πεισθεί ότι οι διαμαρτυρίες δεν πιάνουν τόπο, δεν μπορούν να πετύχουν τίποτα με αυτές, ότι πρέπει να πάρουν πίσω την Εξουσία από τους εκπροσώπους του Χρήματος, που την έχουν αρπάξει.

Απέναντι στους αστυνομικούς, στο Παρίσι αλλά και σε όλη τη Γαλλία, κραδαίνουν τη σημαία της Δημοκρατίας και τραγουδάνε τον εθνικό της ύμνο, που δεν είναι άλλος από το τραγούδι της Επανάστασης, τη Μασσαλιώτιδα: Στα όπλα πολίτες!

Κι όπως θα δείξουμε, δεν είναι μόνο η σημαία κι ο ύμνος της Δημοκρατίας που εμφανίζονται στο προσκήνιο. Σιγά σιγά, ξαναζωντανεύουν και παρουσιάζονται, αχνά-αχνά ακόμα και διστακτικά, αλλά επανέρχονται και τα άλλα «φαντάσματα» εκείνης της εποχής, μεταξύ των οποίων ο Λουδοβίκος 16ος και ο Ροβεσπιέρος.

 Από τις κόκκινες στις τρίχρωμες σημαίες

Κόκκινες σημαίες δεν έχει αυτή η εξέγερση, σε αντίθεση με όλες οι προηγούμενες. Δεν θα μπορούσε εξάλλου, γιατί οι ίδιοι οι φτωχοί που την ξεκίνησαν παραμένουν διασπασμένοι στις πολιτικές τους προτιμήσεις, έστω και αν η σχετική πλειοψηφία των κίτρινων γιλέκων (41,2%) δηλώνουν Αριστεροί σε μια τεράστια έρευνα 70 επιστημόνων που πραγματοποίησε η Μοντ για το φαινόμενο των γιλέκων.  Στις προεδρικές εκλογές, τα κατώτερα λαϊκά στρώματα εμφανίστηκαν τριχοτομημένα, ανάμεσα στους απέχοντες και σε αυτούς που ψήφισαν Λεπέν και Μελανσόν. Τα γιλέκα θέλουν να πετύχουν, απομακρύνουν λοιπόν οτιδήποτε διασπά τους ίδιους και μειώνει την απήχησή τους στην κοινωνία.

Αλλωστε, είναι σήμερα πολύ δύσκολο να γίνει κατανοητό τι ακριβώς σημαίνει «Αριστερά», μετά από δεκαετίες άψογης νεοφιλελεύθερης πολιτικής από τους Γάλλους Σοσιαλιστές, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, μετά την Οβιδιακή μεταμόρφωση της «ριζοσπαστικής αριστεράς» του Τσίπρα, με την ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία σε κατάσταση κλινικού θανάτου, μετά από τόσες απογοητεύσεις και προδοσίες. Θα ήταν εξάλλου απολύτως αδιανόητη χωρίς αυτά, η άνοδος της ριζοσπαστικής Ακρας Δεξιάς, στην ήπειρο που γνώρισε τη Φαιά Πανούκλα.

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο εν δράσει, πιο βαθύ ακόμα, αυτό που ο οικονομολόγος Ζακ Σαπίρ ονόμασε κάποτε «κόπωση της ιστορίας». Προς το παρόν, η ανάλυση του κόσμου που ζούμε έχει κάνει μεγάλη πρόοδο, αυτό που έχει κάνει μικρότερη είναι η αναζήτηση της εναλλακτικής, η διευκρίνιση ενός πειστικού οράματος για το μέλλον. Κι αν ο Τσάβες το ονόμασε «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», ο Μελανσόν μιλάει τώρα για έναν Νέο Ανθρωπισμό, ένα νέο Ουμανισμό που πρέπει να διέπει τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, αλλά και μια νέα, αρμονική σχέση τους με τη Φύση.

Το 1968 ακόμα οι Γάλλοι ήθελαν, πατώντας στα επιτεύγματα της νίκης επί του Ναζισμού, στο μεταπολεμικό σοσιαλδημοκρατικό κράτος πρόνοιας που δημιούργησαν και στις trente glorieuses, τα τριάντα ένδοξα χρόνια ταχύτατης οικονομικής ανάπτυξης, να προχωρήσουν πιο πέρα, προς περισσότερη Ελευθερία, προς μια νέα κοινωνική και πολιτιστική Ουτοπία, προς την Αυτοδιαχείριση. Μέχρι κι ο Ντε Γκωλ ο ίδιος, κατέστειλε μεν την εξέγερση, συγκλονίστηκε όμως από τον Μάη κι αφού τον νίκησε προσπάθησε να μεταρρυθμίσει από τα πάνω τον γαλλικό καπιταλισμό, με αποτέλεσμα να τρομάξει η ίδια η μπουρζουαζία και να οργανώσει την ανατροπή και πολιτική αποστρατεία του.

Τώρα το διακύβευμα δεν είναι, τουλάχιστον ακόμα, τέτοιου είδους. Ο γαλλικός λαός δεν εξεγείρεται για να πάει σε έναν ανώτερο πολιτισμό, άλλο τι θα βγει στο τέλος από όλα αυτά. Ο γαλλικός λαός εξεγείρεται τώρα για να μην αφήσει τον επιτιθέμενο Ολοκληρωτισμό του Χρήματος να του πάρει τον πυρήνα του ίδιου του «αστικού» πολιτεύματος και του πολιτισμού που έχτισε τα διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση.

Η γαλλική μπουρζουαζία έχει προ πολλού παραδοθεί στο παγκοσμιοποιημένο χρήμα, τώρα, όπως και στον καιρό του Βισύ, απομένει στον λαό να υπερασπίσει το πολίτευμα της λαϊκής κυριαρχίας, κι ο μόνος τρόπος, λένε μερικοί, για να το κάνει, είναι να ανατρέψει την 5η και να εγκαθιδρύσει μια 6η Δημοκρατία!

Το 1980 ξεκίνησε η κατεδάφιση παγκοσμίως του κοινωνικού κράτους από τους Νεοφιλελεύθερους. Το 1990 κατέρρευσε η ΕΣΣΔ και μαζί της, μαζί με τα αρνητικά της στοιχεία, και τα πολύ μεγάλα επιτεύγματα του καθεστώτος που δημιούργησε η Επανάσταση του 1917. Ακολούθησε η βίαιη κατεδάφιση των καθεστώτων που δημιούργησαν τα κινήματα του αραβικού αντιαποικιακού εθνικισμού, μαζί και ων χωρών τους. Το 2010, ο Νεοφιλελευθερισμός, μετατρεπόμενος όλο και περισσότερο, σε ανοιχτό Ολοκληρωτισμό επετέθη στο ίδιο το κέντρο του συστήματος, καταστρέφοντας πρώτα, παραδειγματικά, μια χώρα της περιφέρειας του κέντρου, την Ελλάδα.

Αυτό νοιώθουν οι Γάλλοι. Νοιώθουν ότι είναι με την πλάτη κολλημένο στον τοίχο. Καταλαβαίνουν στο βάθος, όπως και οι Ιταλοί ενδεχομένως,  ότι η Ελλάδα είναι το πιθανό μέλλον τους. Στην κάποτε ευημερούσα Γαλλία, δέκα εκατομμύρια άνθρωποι «ζουν» με λιγότερα έως αρκετά λιγότερα από εννιακόσια ευρώ.

Γι’ αυτό τραγουδάνε τώρα τη Μασσαλιώτιδα, ανεμίζουν την τρίχρωμη σημαία ενός έθνους που συγκροτήθηκε ιστορικά ως «επαναστατικό», πηγαίνουν στην Αψίδα του Θριάμβου τους (ήταν ένας Πρώσσος στρατηγός, ο θεωρητικός του Πολέμου Καρλ Φον Κλαούζεβιτς, που κατάλαβε καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον, ότι πίσω από τους θριάμβους του Ναπολέοντα, κρυβόταν η ακτινοβολία των ιδεών και των αξιών της μεγάλης Επανάστασης), γιατί η μάχη που τώρα πρέπει να δώσουν αφορά την λαϊκή κυριαρχία και το ίδιο το μέλλον του ‘Εθνους τους. Θυμούνται τη Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση γιατί αυτήν και τα επιτεύγματά της χρειάζονται τώρα να υπερασπιστούν.

Αυτός είναι ο λόγος που ξαφνικά μετέτρεψε μια μάλλον συντηρητική χώρα σε πεδίο ενός πολύ ασυνήθιστου, για τα σύγχρονα ευρωπαϊκά δεδομένα, επαναστατικού «πειράματος».

 Ρότσιλντ παραιτήσου!

Κι ο Μακρόν, ο πρώην τραπεζίτης των Ρότσιλντ, που τον εμφανίζουν τώρα οι Γάλλοι στα πλακάτ τους ως Λουδοβίκο 16ο, τους έχει βοηθήσει περισσότερο από οτιδήποτε και οποιονδήποτε άλλο να το καταλάβουν.

Αποφασίζοντας οι Άρχοντες του Χρήματος να βάλουν έναν υπάλληλό τους, τον τραπεζίτη τους τον ίδιο, Πρόεδρο της Γαλλίας, συνέβαλλαν όσο κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να κάνει στην έκρηξη του επαναστατικού κινήματος.

Για να κάνουν τον Μακρόν Πρόεδρο, χρειάστηκε να καταστρέψουν ότι απέμενε από τα παραδοσιακά κόμματα της Γαλλίας, το Σοσιαλιστικό και τη Δεξιά. Γέμισαν το κοινοβούλιό της με κλώνους του Μακρόν, ανθρώπινα  ρομπότ δηλαδή, σαν έναν Πρόεδρο που δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει πλήρως την ανθρώπινη ιδιότητα, έμεινε καθηλωμένος Κύριος Οίδε σε πιο παραμορφωμένο και τραυματισμένο παιδικό παρελθόν, έναν άνθρωπο που πιθανώς ανέθρεψαν για να γίνει Πρόεδρος, όπως παλιά έκαναν με τους Πρίγκιπες – το παρατσούκλι του άλλωστε ήταν  Μικρός Πρίγκιπας.

Καταστρέφοντας με διάφορες συνωμοσίες τα κύρια πολιτικά κόμματα, τους Σοσιαλιστές και τους Γκωλικούς, αρνούμενοι κάθε παραχώρηση στα συνδικάτα και αχρηστεύοντάς τα έτσι, αφήνοντας χωρίς πραγματική δύναμη τους Δημάρχους κατέστρεψαν οι ίδιοι, από μόνοι τους, όλα τα αμορτισέρ του καθεστώτος. Ηλεγξαν μέχρι αηδίας τα μέσα ενημέρωσης, κάνοντάς τα μέσα μιας ολοκληρωτικής προπαγάνδας και τι πέτυχαν στο τέλος; Να μην δίνουν οι άνθρωποι σημασία σε αυτά που τους λένε.

Ήταν άψογος στην τελετή της ενθρόνισής του ο Μακρόν. ‘Ένα ψεγάδι είχε μόνο. Δεν μπορούσε να τραγουδήσει τη Μασσαλιώτιδα στο τέλος, όπως όλοι οι άλλοι γύρω του. Γιατί νοιώθει εχθρός, δεν μπορεί να ταυτιστεί με τον Λαό, με το ‘Εθνος που οι προϊστάμενοί του τον έστειλαν να διοικήσει.

Η αντιανθρώπινη μορφή του Προέδρου ταυτίστηκε και άθελά του αποκάλυψε γυμνό, το ολοκληρωτικό περιεχόμενο του κοινωνικού προγράμματος της Αυτοκρατορίας του Χρήματος, που η θρησκεία της δεν είναι άλλη από τον Θάνατο. Ένοιωσαν οι άνθρωποι τι τους περιμένει. Παίρνοντας η ίδια, απροκάλυπτα, όλη την εξουσία, η Αυτοκρατορία του Χρήματος προσέφερε στον γαλλικό λαό τον τέλειο εχθρό.

Δεν υπάρχει σήμερα πιο μισητό πρόσωπο σε όλη την Ευρώπη από τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν. Κι αν κάτι συμπυκνώνει καλύτερα από οτιδήποτε άλλο την ψυχική κατάσταση του γαλλικού λαού είναι το σύνθημα «Μακρόν παραιτήσου».

Πιθανώς έρχονται και χειρότερα, γιατί η ‘Υβρις οδηγεί στη Νέμεση. «Ρότσιλντ παραιτήσου» είδαμε χτες στη φωτό ενός αυτοσχέδιου πλακάτ.

 Από κοντά κι ο Ροβεσπιέρος!

Όταν όμως εμφανισθεί το φάντασμα του Λουδοβίκου, αναπόφευκτα κάπου θα φανεί και αυτό του αντιπάλου του, του επαρχιώτη δικηγόρου από το Αρράς, του Μαξιμιλιανού Ροβεσπιέρου, που ηγήθηκε της Γαλλικής Επανάστασης και που οι συμπατριώτες του ονόμασαν «Αδιάφθορο» (ή, για να είμαστε ακόμα πιο ακριβείς, «αυτόν που είναι αδύνατο να διαφθείρεις», incorructible).

Τόπιασε στον αέρα ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας, ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν, στην καλύτερη ίσως ομιλία της καριέρας του και, απευθυνόμενος από το Μπορντώ, στις 8 Δεκεμβρίου, στους κυβερνητικούς βουλευτές, τους υπενθύμισε τα λόγια ακριβώς που είχε χρησιμοποιήσει κι ο Ροβεσπιέρος προς τους βουλευτές της Συντακτικής:

«Μην ξεχνάτε νομοθέτες, δεν είστε αντιπρόσωποι μιας προνομιούχας κάστας, αλλά αντιπρόσωποι του γαλλικού λαού. Μην ξεχνάτε ότι πηγή της εξουσίας σας είναι η δικαιοσύνη κι ο πιο σίγουρος εγγυητής της δημόσιας γαλήνης η ευτυχία των πολιτών. Οι παρατεταμένοι σπασμοί που ξεσκίζουν τα κράτη, δεν είναι παρά το αποτέλεσμα του αγώνα των προκαταλήψεων εναντίον των αρχών, του εγωισμού εναντίον του γενικού συμφέροντος, των δυνατών εναντίον των δικαιωμάτων και των αναγκών των αδύνατων».

Ο ρήτορας υπερασπίζεται την νομιμότητα της εξέγερσης των κίτρινων γιλέκων και θυμίζει στο ακροατήριό του ότι ήταν το Σύνταγμα της πρώτης Γαλλικής Δημοκρατίας, που χαρακτήρισε ως το πιο ιερό από τα δικαιώματα, αλλά και την πιο χρήσιμη από τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα, το δικαίωμα και την υποχρέωση του λαού, ή ενός τμήματός του, να εξεγερθεί όταν η κυβέρνηση παραβιάζει το δίκαιο  και τους νόμους.

Και με το κύρος που του προσφέρει η ίδια η υπεράσπιση της νομιμότητας της εξέγερσης, εν επιγνώσει προφανώς και της βίας που μπορεί σε δεδομένη στιγμή να εξαπολύσει το καθεστώς, όπως έχει κάνει ξανά και ξανά στην ιστορία του, από την Κομμούνα μέχρι τον πόλεμο της Αλγερίας, εν επιγνώσει πιθανώς και της βίας που μπορεί να προκαλέσει η συμπυκνωμένη οργή της κοινωνίας, καλεί με πάθος τους πολίτες να διαφυλάξουν τον ειρηνικό χαρακτήρα της επανάστασής τους.

Τροτσκιστής κι αυτός στα νιάτα του, όπως και τα μισά τουλάχιστο στελέχη της γαλλικής αριστεράς, αναμφισβήτητα ο πιο μορφωμένος από τους τρέχοντες Γάλλους πολιτικούς, ξέρει ότι οι εξεγερμένοι είναι επιφυλακτικοί και απέναντί του, όπως και απέναντι σε όλα τα κόμματα. Νοιώθει ότι δεν έχει πέσει το τείχος της δυσπιστίας ανάμεσα στον λαό και σε όσους φιλοδοξούν να τον εκπροσωπήσουν. Καλεί τα στελέχη του κινήματός του, της Ανυπότακτης Γαλλίας, να μην δοκιμάσουν να οικειοποιηθούν το κίνημα, αλλά να αφήσουν αυτό να τους οικειοποιηθεί.

Οι Έλληνες φτιάξαμε τη λέξη αλήθεια από το στερητικό α και τη λέξη λήθη. Να θυμάσαι, Τα σπουδαία και τα σημαντικά. (‘Όχι όλα, γιατί τότε γίνεσαι σαν τους Βουρβώνους, που «τίποτα δεν έμαθαν και τίποτα δεν ξέχασαν»).

Για να αντιτάξουν τη δική τους Αλήθεια στην Αλήθεια του Χρήματος, οι Γάλλοι υποχρεώνονται τώρα να αναστήσουν την Ιστορία τους.

 ‘Όταν οι διανοούμενοι πουλιούνται, ο Βολταίρος μετακομίζει

Η όλη υπόθεση ξεκίνησε δι’ ασήμαντον αφορμήν. Μια αύξηση της τιμής των καυσίμων, που όμως επιβάρυνε δυσανάλογα τους φτωχούς κατοίκους των ημιαστικών και αγροτικών περιοχών και τους έπεισε ότι πρέπει επιτέλους να κάνουν κάτι, ότι δεν μπορούσαν πια να αφήσουν την εξουσία να τους καννιβαλίζει, ότι δεν είχαν κανέναν άλλο, παρεκτός του ίδιους και μόνο για να στηριχτούν.

Ήταν οι φτωχοί αρχικά, αλλά συνάντησαν γρήγορα τη συμπαράσταση των εργατών και των χαμηλότερων μεσαίων στρωμάτων, όσων δεν είναι ακόμα φτωχοί, αλλά τρομάζουν βλέποντας τη μοίρα των φτωχών που φοβούνται ότι περιγράφει το δικό τους μέλλον.

Η εξέγερση, πρέπει επίσης να τονίσουμε, γίνεται σε μια χώρα που πέρασε ήδη και πατάει τώρα στην «καρτεσιανή» εμπειρία του δημοψηφίσματος του 2005, κατά τη διάρκεια του οποίου η μαζική συζήτηση, ακόμα και για τα πιο περίπλοκα προβλήματα της οικονομίας και της διεθνούς κατάστασης, αυτά που πιστεύεται ότι μόνο σπουδαίοι ειδικοί μπορούν να εξετάσουν, έφτασε και στο τελευταίο καφενείο, τείνοντας προς μια κατάσταση που θύμιζε, με την ποιότητα των επιχειρημάτων και των αναλύσεων και τη μαζικότητά της, τηρουμένων των αναλογιών, την Αγορά της Αρχαίας Αθήνας, οργανωμένη μέσω του ‘Ιντερνετ!

Το 2005, μια ομάδα δέκα διανοουμένων που μάζεψε μια μέρα στο γραφείο του ένας, παλιός τροτσκιστής κι αυτός, σύμβουλος Επικρατείας, ο Υβ Σαλές, αποφάσισε να τα βάλει με όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα, όλα τα μέσα ενημέρωσης και όλη την Ευρώπη, κάνοντας καμπάνια υπέρ του ‘Όχι στην Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη. Κατάφεραν να πείσουν τους Γάλλους με τις ιδέες και τα επιχειρήματά τους. Το ‘Όχι κέρδισε με 55%.

Αλλά δεν υπήρχαν πολιτικά υποκείμενα ικανά και διατεθειμένα να συνεχίσουν τον αγώνα, ούτε και προγραμματικές ιδέες για να οδηγήσουν από το ‘Όχι σε κάποιο Ναι, σε ένα όραμα δηλαδή για μια καινούρια Γαλλία, για μια καινούρια Ευρώπη. Μετά από δύο κοινωνικές εκρήξεις, το 2005 και το 2006, ο Σαρκοζί εξελέγη κάνοντας το ‘Όχι Ναι, μέσω της κοινοβουλευτικής επικύρωσης της Συνθήκης της Λισσαβώνας, δηλαδή όσων είχαν απορρίψει οι Γάλλοι στο δημοψήφισμα.

Δεν ξέχασαν οι Γάλλοι την κοροϊδία. Αλλά και πατάνε επίσης τώρα πάνω στο «πνευματικό» κεκτημένο της βαθειάς παλλαϊκής και πανεθνικής συζήτησης του 2005, για να οδηγήσουν σε νέες κορυφές την δια της ψήφου εξέγερσή τους του 2015.

Αλλωστε, όχι  μόνο οι Γάλλοι, ο κόσμος ολόκληρος πια έχει συνειδητοποιήσει τις αποτρόπαιες συνταγές που θέλουν να εφαρμόσουν οι κυβερνήτες του.

 Η πνευματική δύναμη των Πληβείων

Η ηθική, η στάση που υιοθετεί κάποιος απέναντι στον κόσμο, όχι η εξυπνάδα και η μόρφωση καθεαυτές, που παίζουν ασφαλώς πολύ σημαντικό, εν τέλει όμως δευτερεύοντα ρόλο, είναι η πιο θεμελιώδης βάση κάθε ουσιαστικής πνευματικής δημιουργίας. Θέλει κουράγιο να σκεφτείς και να πεις την αλήθεια, είναι αντίθετα πολύ κερδοφόρο να την παραμορφώσεις.

Αυτή ακριβώς, η ηθική στάση που επέλεξαν, επέτρεψε στη ρώσικη ιντελλιγκέντσια του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, την τεράστια συμβολή της στην παγκόσμια ιστορία και τον πολιτισμό. Αυτή επέτρεψε στους Γάλλους διανοουμένους, εδώ και μερικούς αιώνες και  έως το 1980 την τεράστια επιρροή τους στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια κουλτούρα και πολιτική. Αυτή ήταν και η βάση της συμβολής των Αρχαίων από τον Ηράκλειτο στον Αριστοτέλη, από τον Δημόκριτο στον Πρωταγόρα, τον δάσκαλο και μέντορα του  Περικλή.

Διωγμένα από τις μεσαίες και ανώτερες τάξεις, σε μεγάλο βαθμό εκτοπισμένα από τη δημόσια ζωή, ηθική και πνευματική δύναμη, κριτική σκέψη δεν έχουν που αλλού να καταφύγουν παρά στον λαό, στους πληβείους.

Κι όταν οι ιδέες γίνουν κτήμα των απλών λαϊκών ανθρώπων, που είναι εκατό, χίλιες φορές πιο αποφασισμένοι, πιο δραστήριοι και πιο πρακτικοί από τους διανοούμενους, όταν οι Θεοί της Ανάγκης τους βγάλουν από τη συνήθη απάθεια και τον όχι σπάνιο ξεπεσμό τους, τότε μπορούν να γίνουν η πιο ακαταμάχητη δύναμη. Προπάντων οι γυναίκες, που πρωταγωνιστούν και είναι οι πιο μαχητικές στα κόκκινα γιλέκα, όπως και σε όλες ανεξαιρέτως τις μεγάλες, βαθιές επαναστατικές κινήσεις στην ιστορία.

Πατώντας στο ήδη κατακτημένο πνευματικό τους επίπεδο, πατώντας στις εμπειρίες των περασμένων ηττηθεισών εξεγέρσεων, με τη βοήθεια των λαϊκών διανοουμένων και ηγετών που ξεφυτρώνουν κάθε μέρα στις τάξεις τους, όπως τα μανιτάρια στο δάσος, μετά τη βροχή, τα Κίτρινα Γιλέκα λύνουν κάθε μέρα τα προβλήματα που εμφανίζονται, ανακαλύπτουν τα επιχειρήματα που πρέπει να χρησιμοποιήσουν, οδηγώντας σε νέα επίπεδα το κίνημά τους και ξεφεύγοντας, μέχρι τώρα τουλάχιστο, από τις κακοτοπιές και τις παγίδες που τους στήνουν. Το κίνημά τους μετατρέπεται σε μια παγκόσμιας σημασίας εμπειρία άμεσης δημοκρατίας.

Γι’ αυτό κι από τη στιγμή που άρχισε να φουσκώνει το κίνημα δεν μπορούσε να σταματήσει. Γι’ αυτό η μάζα παραμέρισε γρήγορα οτιδήποτε θα τη δίχαζε, όπως αίφνης το μεταναστευτικό-προσφυγικό, για να συγκεντρωθεί σταδιακά στο Κοινωνικό και, εν συνεχεία, στο Πολιτικό, στον ίδιο τον τρόπο της διακυβέρνησης.

Οι Δεξιοί Φιλελεύθεροι προσπάθησαν να εμφανίσουν και να εκτρέψουν ταυτόχρονα το κίνημα ως ένα αντιφορολογικό κίνημα, που, τασσόμενο εναντίον των φόρων, τάσσεται κατά της χρηματοδότησης του κράτους πρόνοιας. Δεν ήταν αυτή η πρόθεση των εξεγερθέντων, που γρήγορα έβαλαν και μια ολόκληρη σειρά καθαρά κοινωνικών αιτημάτων με πρώτο και καλύτερο την ήδη ικανοποιηθείσα αύξηση του κατώτερου νόμιμου μισθού, του SMIC.

Το πνευματικό επίπεδο της Γαλλίας και το επίπεδο συνείδησης του γαλλικού λαού επέτρεψε γρήγορα στα γιλέκα να κονιορτοποιήσουν τα «οικολογικά» επιχειρήματα του Μακρόν, σε μια πορεία άρσης ενδεχόμενων αντιθέσεων του «οικολογικού» με το «κοινωνικό», που κατέληξε στο παρισινό φλερτ γιλέκων και διαδηλωτών για την κλιματική αλλαγή.

Ειρωνικά, ήταν τα γιλέκα που υιοθέτησαν το προεκλογικό σύνθημα του Μακρόν «ούτε αριστερά, ούτε δεξιά». Το επέβαλλε το ίδιο το συμφέρον του κινήματος, αφού οι φτωχοί τριχοτομήθηκαν στις τελευταίες εκλογές ανάμεσα στους απέχοντες, τη Λεπέν και τον Μελανσόν. Αλλά και γιατί έχουν την εμπειρία δεκαετιών εξαπατήσεων από όλες τις πολιτικές δυνάμεις τους και από τα συνδικάτα και δεν έχουν εμπιστοσύνη σε κανέναν. Σε βαθμό που αρνούνται οποιαδήποτε συγκεντρωτική συντονιστική δομή, που ενδεχομένως επιβάλλει πια η ίδια η έκταση του κινήματος.

Κάθε μέρα που περνούσε οι συζητήσεις στα μπλόκα άναβαν, γίνονταν γενικότερου ενδιαφέροντος, τα αιτήματα βάθαιναν διαρκώς, οι άνθρωποι ξαναβρήκαν, παρά το κρύο στους δρόμους, τη ζεστασιά μιας χαμένης προ πολλού κοινωνικότητας στις ερήμους των γαλλικών προαστίων και χωριών, όπου ούτε ένα καφενείο της προκοπής δεν βρίσκεις. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να επιβιώσουν μόνοι τους, πολύ περισσότερο να ευτυχήσουν. Σιγά σιγά οι Γάλλοι μαύρης και βορειοαφρικάνικης καταγωγής, που αντιπροσωπεύουν την χειρονακτική εργατική τάξη της Γαλλίας, έκαναν κι αυτοί την εμφάνισή τους στα μπλόκα.

 Γαλλία και Ευρώπη

Αν ο Μακρόν είναι το πιο μισητό πρόσωπο στη χώρα του, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ο πιο μισητός από τους θεσμούς. Αλλά οι Γάλλοι είναι που ίδρυσαν την Ευρώπη, δεν είναι κατά της Ευρώπης, είναι κατά της συγκεκριμένης Ευρώπης του Μάαστριχτ. Δεν έχουν όμως βρει ακόμα τον τρόπο να συμβιβάσουν τις δύο ανάγκες, νοιώθουν ότι δεν είναι έτοιμοι να ζητήσουν ένα Frexit που ακούγεται βέβαια, αλλά μόνο σε μερικές παρυφές του κινήματος. Το πρόβλημα άλλωστε μπορεί να μη λύνεται απλά με αποκατάσταση της εθνικής κυριαρχίας σε ένα περιβάλλον παγκοσμιοποιημένης Ευρώπης και κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου. Θα φανεί γρήγορα, νομίζουμε, ότι αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα μόνο κοινωνικό και οικονομικό αλλά και βαθειά γεωπολιτικό.

Προς το παρόν όμως τους Γάλλους απασχολεί πως να ξεμπερδεύουν με τη δική τους εξουσία, το πρώτο εμπόδιο στην επαναστατική διαδικασία που τους έσπρωξε ο ίδιος ο ρους της δικής τους και της ευρωπαϊκής Ιστορίας.

Η Ελλάδα το 2010-15 ήταν η γενική δοκιμή του πολέμου ανάμεσα στις Κοινωνίες και στο Χρήμα στην Ευρώπη, όπως η Ισπανία το 1936-39, η γενική δοκιμή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τώρα, ο πόλεμος μεταφέρθηκε  στο κέντρο της ηπείρου.

konstantakopoulos.gr/