Η Ελλάδα επιστρέφει στο μηδέν…

Του Κώστα Στούπα

Εσχάτως τείνει να αναδυθεί η  πεποίθηση τόσο από μερίδα ειδικών όσο και της κοινής γνώμης πως η Ελλάδα έχει περάσει τον "κάβο" της κρίσης και κατευθύνεται προς καλύτερες συνθήκες. Οι υποστηρικτές της παρούσας κυβέρνησης υποστηρίζουν και προπαγανδίζουν για προφανείς λόγους ενόψει εκλογών πως τα χειρότερα είναι πίσω και πως τόσο η οικονομία όσο και η χώρα επιστρέφουν στην κανονικότητα.

Στην κυβέρνηση μάλιστα πανηγυρίζουν το γεγονός πως η χώρα βγήκε από τα μνημόνια και επέστρεψε στις αγορές ενώ η οικονομία παρουσιάζει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Το αφήγημα της αντιπολίτευσης είναι πως σε λίγους μήνες που θα γίνει κυβέρνηση το κλίμα θα αλλάξει και με μια σειρά μεταρρυθμίσεων θα αντιστραφεί από αρνητικό σε θετικό. Η αλήθεια είναι πως και μόνο η απομάκρυνση της εχθρικότερης προς την οικονομία και τους δημοκρατικούς θεσμούς κυβέρνησης της μεταπολίτευσης θα προκύψει ένας θετικός αντίκτυπος.

Το ερώτημα είναι η στροφή που θα προσδώσει στον κινητήρα αυτός ο αντίκτυπος θα είναι ικανός να βάλει τη μηχανή μπροστά;

Η άποψη της στήλης είναι πως όσο η οικονομία, οι πολιτικοί θεσμοί και κυρίως η κοινωνία βρίσκονται σε τέτοιο βαθμό σήψης και δυσπιστίας όλων προς όλους είναι απίθανο η χώρα να ορθοποδήσει και να κάνει μια βιώσιμη αρχή χωρίς να υπάρξει μηδενισμός του κοντέρ των  κάθε λογής κεκτημένων...

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά:

Η κυβέρνηση πανηγυρίζει γιατί δανείζεται με 3,5% από τις αγορές ενώ η οικονομία τρέχει με ανάπτυξη 1,5-2%. Οποιοσδήποτε γνωρίζει αριθμητική μπορεί να αντιληφθεί πως λίγους μήνες μετά την έξοδο από τα μνημόνια  το χρέος αυξάνεται με διπλάσιο σχεδόν ρυθμό από το ΑΕΠ. Τουτέστιν η χώρα δεν απομακρύνεται από τη χρεοκοπία αλλά κινείται ολοταχώς προς νέα.

Θα μπορούσε κάποιος να είναι αισιόδοξος ή έστω ουδέτερος αν με την Ελλάδα συνέβαινε ό,τι και με την Πορτογαλία η οποία δανείζεται με 1,6% και το ΑΕΠ αυξάνεται με πάνω από 2%.

Μέχρι το 2022 όμως το χρέος δεν θα αποτελέσει πρόβλημα γιατί οι ανάγκες να βγούμε στις αγορές είναι μικρές και σχεδόν εξασφαλισμένες. Το ερώτημα είναι τι θα ακολουθήσει μετά.  Θα μας δώσουν νέο μνημόνιο και με ποιους όρους;...

Σε γενικές γραμμές αυτό που θα ακολουθήσει συναρτάται από τις πολιτικές εξελίξεις στην Ευρωζώνη, την Ε.Ε., τις σχέσεις με τις ΗΠΑ  και τις γεωπολιτικές ισορροπίες γενικότερα.

Αν π.χ. στην Ευρώπη η άνοδος του εθνολαϊκισμού και του ευρωσκεπτικισμού συνεχιστεί, ενδεχομένως θα μετατοπίσει τη στάση των κυβερνήσεων έναντι και του ελληνικού ζητήματος προς το έδαφος αυτών που επιθυμούσαν και έσπρωχναν τη χώρα προς το Grexit.

Οι τράπεζες

Μπορεί το χρέος να είναι ένα πρόβλημα που θα χρειαστεί νέα διευθέτηση μετά το ’22 οι τράπεζες όμως είναι ένα πρόβλημα που θα χρειαστεί λύση πολύ νωρίτερα.

Οι τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο τείνουν προς το μηδέν και τούτο καταδεικνύει πως η αγορά προεξοφλεί πως θα χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση.

Εν τω μεταξύ μετά το 2010 έχουν γίνει 3-4 ανακεφαλαιοποιήσεις και όλοι έχουν βάλει χρήματα των φορολογουμένων μη εξαιρουμένων και τα έχουν χάσει. Ποιος θα τοποθετήσει κεφάλαια εκ νέου και με ποιους όρους;

Το ασφαλιστικό

Η Ελλάδα έχει 3 εκατ. συνταξιούχους και 3,5-4 εκατ. εργαζόμενους με τη μέση σύνταξη να είναι υψηλότερη του μέσου μισθού. Καθώς τα ασφαλιστικά ταμεία είναι άδεια οι συντάξεις πληρώνονται από τις εισφορές των εργαζομένων.  Οι νέες θέσεις που δημιουργούνται είναι θέσεις εργασίας με μισθούς περί τα 500 ευρώ. Αν κάποιος υποστηρίζει πως άνθρωποι με μισθούς 500 ευρώ μπορούν να συντηρούν ένα ασφαλιστικό που καταβάλλει συντάξεις 700-800 ευρώ είναι είτε ηλίθιος είτε απατεώνας.

Οι επενδύσεις

Ο ασφαλέστερος δείκτης για να αντιληφθεί κάποιος προς τα πού κινείται η οικονομία είναι οι επενδύσεις που γίνονται. Αν θέλει να καταλάβει περισσότερα θα πρέπει να προσέξει και σε ποιους τομείς γίνονται. Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ του γ' τριμήνου του 2018 καταγράφουν σχηματισμό ακαθάριστων παγίων περί τα 6 δισ. ευρώ. Τούτο σημαίνει πως το 2018 θα κλείσει περίπου στα 22-23 δισ. ευρώ και στον βαθμό που οι αποσβέσεις κινούνται κοντά στα 30 δισ. ευρώ σημαίνει πως η χώρα αποεπενδύεται. Πριν την κρίση του 2010 ο σχηματισμός ακαθάριστου παγίου κεφαλαίου έτρεχε με διπλάσιους ρυθμούς.

Το χειρότερο είναι πως ακόμη και οι επενδύσεις που γίνονται, στην πλειοψηφία τους δεν δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. Οι ιδιωτικοποιήσεις π.χ. είναι θετικές για την οικονομία αλλά δεν δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, συντηρούν παλιότερες.

Στα χνάρια του 2010

Το 2006 η Ελλάδα είχε ΑΕΠ 208 δισ. ευρώ και χρέος 224 δισ. ευρώ. Το 2006 το ελληνικό ΑΕΠ είχε αυξηθεί κατά 5,5%, το 2007 κατά 3,5% και το 2008 κατά 3,1%. Το 2009 η Ελλάδα χρεοκόπησε.

Το 2018 η Ελλάδα έχει ΑΕΠ περί τα 180 δισ. ευρώ χρέος περί τα 350 δισ. ευρώ και αύξηση του ΑΕΠ περί τα 1,5-2%. Το 2008 είχε ισχυρές τράπεζες με καταθέσεις πάνω από 220 δισ. ευρώ και "κόκκινα δάνεια" κάτω από 10 δισ. ευρώ.

Το 2018 το τραπεζικό σύστημα είχε καταθέσεις περί τα 130 δισ. ευρώ και "κόκκινα δάνεια" λίγο κάτω από τα 100 δισ. ευρώ με υποψίες ότι κάποια "κόκκινα" εμφανίζονται ως "πράσινα".

Η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα το 2019 θυμίζει πολύ την κυβέρνηση του κ. Καραμανλή το 2008. Διορίζει και μοιράζει χρήματα σε πελάτες και διαπλεκόμενους επιχειρηματίες σαν μην υπάρχει αύριο...

Η χώρα το 2019 μοιάζει να κινείται στα χνάρια της χρεοκοπίας του 2010 με πολύ χειρότερους όρους. Οι τράπεζες δεν έχουν καταθέσεις και αξιοπιστία και τα νοικοκυριά δεν διαθέτουν το "λίπος" που είχαν την περασμένη 10ετία και το οποίο ξόδεψαν για την ομαλότερη προσγείωση του βιοτικού επιπέδου.

Η αφορμή για το σημερινό άρθρο που επαναλαμβάνει την πάγια εκτίμηση της στήλης εμπλουτισμένη με τα νεότερα στοιχεία είναι η παρακάτω επιστολή.

2) Πού θα καταλήξει η Ελλάδα...

Αγαπητέ κ. Στούπα,

Συγχαρητήρια για τη στήλη σας, την οποία διαβάζω σχεδόν καθημερινά. Με ενδιαφέρει η οικονομία αλλά δεν έχω γνώσεις για τα οικονομικά θέματα, ούτε είμαι σε θέση να αναλύσω τα οικονομικά δεδομένα που προκύπτουν στην εποχή μας. Συνεπώς οι αναλύσεις σας και ο τρόπος με τον οποίο απλοποιείτε και μεταφέρετε στο ευρύ κοινό την οικονομική πραγματικότητα, θεωρώ πως είναι όχι μόνο χρήσιμος αλλά και αναγκαίος.

Θα ήθελα να σας εκφράσω μια απορία που μου έχει δημιουργηθεί τελευταία. Σύμφωνα με όσα διαβάζω και παρακολουθώ τα τελευταία χρόνια, μου έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Ελλάδα το 2010, το 2012 και το 2015 απέφυγε την άτακτη χρεωκοπία αλλά βαδίζει συνεχώς μέσα σε μια κατάσταση παθητικής συντεταγμένης χρεωκοπίας, χωρίς αυτό να έχει γίνει επισήμως παραδεκτό από κανένα πολιτικό στέλεχος εντός και εκτός Ελλάδας.

Θα ήθελα λοιπόν να σας ρωτήσω αν αυτό ισχύει και αν θα έπρεπε ή όχι να ενημερωθεί ο ελληνικός λαός για κάτι τέτοιο, αν όντως συμβαίνει φυσικά.

Γιατί αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, ο Έλληνας πολίτης θα έπρεπε να γνωρίζει την πραγματική διάσταση της οικονομικής πραγματικότητας που τον αφορά, ώστε να κάνει τις επιλογές της ζωής του σύμφωνα με πραγματικά δεδομένα. Άλλωστε διαφορετικά λειτουργεί και αποφασίζει κάποιος όταν γνωρίζει επισήμως ότι η οικονομική του κατάσταση θα είναι δύσκολη για τα επόμενα δέκα ίσως και είκοσι χρόνια και διαφορετικά όταν ελπίζει ότι κάτι μπορεί ν' αλλάξει και να επιστρέψει άμεσα, γρήγορα και άκοπα στην ευμάρεια που είχε συνηθίσει.

Αναλόγως και το ίδιο το κράτος αλλιώς προετοιμάζεται και οργανώνεται όταν οι πολιτικοί ιθύνοντες αναλαμβάνουν συλλογικά και ξεκάθαρα την ευθύνη μιας συντεταγμένης χρεωκοπίας και προσαρμόζουν τους μακροχρόνιους σχεδιασμούς της χώρας σε αυτήν την πραγματικότητα.  

Αν λοιπόν έχει βάση αυτή η υποψία, πώς εξελίσσεται αυτή η κατάσταση και πού θα καταλήξει τελικά;

Υπάρχει τουλάχιστον κάποιο σχέδιο που να οδηγεί τη χώρα με ασφάλεια στο τέλος του δρόμου μιας συντεταγμένης χρεωκοπίας και αν ναι ποιο είναι αυτό το τέλος;

Ή μήπως πηγαίνουμε με τον αυτόματο πιλότο μέσα στην ομίχλη χωρίς να γνωρίζει κανείς και χωρίς να θέλει κάποιος να αναλάβει τη δύσκολη πλοήγηση;

Μήπως κινδυνεύουμε ανά πάσα στιγμή να εκτροχιαστούμε από αυτή την πορεία συντεταγμένης χρεωκοπίας στην οποία πηγαίνουμε στα τυφλά  και την οποία δεν ορίζουμε; Μήπως τελικά δεν αποφεύγεται η συντριβή στα βράχια μιας ξαφνικής άτακτης χρεωκοπίας;

Με εκτίμηση

 Τ.Β.

Υ.Γ. Θα παρακαλούσα να διατηρήσετε την ανωνυμία μου.

kostas.stoupas@capital.gr

Πηγή: capital