Η συνθήκη INF και γιατί είναι τόσο σημαντική

EPA/LARRY W. SMITH

Η Συνθήκη INF (Intermediate-Range Nuclear Forces) υπεγράφη στις 8 Δεκεμβρίου 1987 από τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ρόναλντ Ρήγκαν και τον Σοβιετικό ομόλογό του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.  Βάσει της συνθήκης, απαγορεύτηκε η ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων με βεληνεκές από 500 έως 5.500 χλμ, οδηγώντας ουσιαστικά στην εξάλειψη πυρηνικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς.

Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την απόσυρσή τους από τη συμφωνία-ορόσημο για τις Πυρηνικές Δυνάμεις μέσου βεληνεκούς (INF), που είχε υπογραφεί στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μία ημέρα μετά ακολούθησε και η  Ρωσία. Ποια είναι όμως η συμφωνία αυτή και γιατι είναι τόσο σημαντική;

Η Συνθήκη INF (Intermediate-Range Nuclear Forces) υπεγράφη στις 8 Δεκεμβρίου 1987 από τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ρόναλντ Ρίγκαν και τον Σοβιετικό ομόλογό του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.  Βάσει της συνθήκης, απαγορεύτηκε η ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων με βεληνεκές από 500 έως 5.500 χλμ, οδηγώντας ουσιαστικά στην εξάλειψη πυρηνικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς.

Όταν τέθηκε σε εφαρμογή το 1991, μια ολόκληρη κατηγορία συμβατικών και πυρηνικών πυραυλικών συστημάτων καταστράφηκε, ενισχύοντας την ασφάλεια στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Παρέμεινε σε ισχύ μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Γιατί οι ΗΠΑ θέλουν να αποσυρθούν

Τον Οκτώβριο του 2018, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ  ανακοίνωσε την πρόθεση των Ηνωμένων Πολιτειών να αποσυρθούν από τη συνθήκη INF, επικαλούμενος τη μη συμμόρφωση της Ρωσίας. Επίσης, πρότεινε οι ΗΠΑ να επαναδιαπραγματευτούν τη συνθήκη, προκειμένου να περιληφθεί σε αυτή και η Κίνα.

Ειδικότερα, οι ΗΠΑ κατηγορούν τη Ρωσία ότι ανέπτυξε τον πύραυλο 9M729, ο οποίος είναι ικανός να φέρει πυρηνική κεφαλή και έχει, σύμφωνα με την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ, βεληκεκές μεγαλύτερο των 500 χλμ. και συνεπώς παραβιάζει τη συνθήκη.

Έδωσαν στη Ρωσία προθεσμία 50 ημέρων, η οποία λήγει στις 2 Φεβρουαρίου, για να διαλύσει τους πυραύλους που, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, παραβιάζουν τη συνθήκη που απαγορεύει τους πυραύλους βεληνεκούς από 500 έως 5.000 χλμ.

Σύμφωνα με πληροφορίες που χρονολογούνται από την εποχή διακυβέρνησης του Μπαράκ Ομπάμα, κατά τη διάρκεια της κρίσης στην Ουκρανία, το 2014, οι ΗΠΑ κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι παραβίασε τη συνθήκη κάνοντας χρήση απαγορευμένων τακτικών πυρηνικών όπλων, σχεδιασμένων για να εκφοβίσουν την Ευρώπη και τα πρώην σοβιετικά κράτη που έχουν ευθυγραμμιστεί με τη Δύση.

Ο Ομπάμα ενημέρωσε προσωπικά τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν με επιστολή τότε, στην οποία του εξέφραζε τη άποψη ότι οι ΗΠΑ θεωρούσαν ότι η Ρωσία παραβίασε τη συνθήκη, αλλά ότι σε κάθε περίπτωση επιθυμία των ΗΠΑ ήταν να διασφαλιστεί η συμφωνία και να επιλυθεί το ζήτημα μέσω του διαλόγου.

Η θέση της Ρωσίας

Η Ρωσία, η οποία διαβεβαιώνει πως επιθυμεί τη διαφάνεια αφού παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα στον Τύπο τον πύραυλο 9M729, αρνείται αυτές τις κατηγορίες. Κατηγορεί με τη σειρά της την Ουάσιγκτον ότι παραβιάζει τη συνθήκη κυρίως μέσω του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνάς της που εγκατέστησε στη Ρουμανία και θα εγκαταστήσει προσεχώς στην Πολωνία.

«Δεν παραβιάζουμε τη συνθήκη. Προτείναμε επανειλημμένα στους Αμερικανούς να αποδείξουν τις κατηγορίες τους», δήλωσε την Παρασκευή ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι επιδιώκουν «την οικονομική εξάντληση» της Ρωσίας «μέσω μιας νέας κούρσας των εξοπλισμών».

Είναι υποχρεωμένη η Κίνα να περιληφθεί στη συνθήκη;

Όχι, και αυτό ανησυχεί την κυβέρνηση Τραμπ ίσως περισσότερο απ’ ό,τι την ανησυχεί η θέση της Ρωσίας. Ειδικοί αναλυτές στις ΗΠΑ επιμένουν ότι η συνθήκη INF, εφόσον δεν περιλαμβάνει την Κίνα, επιτρέπει στο Πεκίνο να αναπτύξει ένα συμβατικό πυραυλικό πλεονέκτημα και περιορίζει την ικανότητα των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν αυτήν την απειλή.

Η θέση της Ευρώπης

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες περιλαμβάνονται στους πιο σφοδρούς επικριτές της απόσυρσης ΗΠΑ και Ρωσίας από τη συνθήκη. Αν και συμφωνούν με τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι οι νέοι πυραύλοι της Ρωσίας απειλούν την Ευρώπη, προτείνουν επαναδιαπραγμάτευση και όχι απόσυρση.

naftemporiki.gr