"Η 19η Μαΐου ημέρα μνήμης για την τραγωδία των Ελλήνων του Πόντου" - Ομιλία του από τον ακαδημαϊκού κ. Αντωνίου Κουνάδη

(ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ  της Ακαδημίας Αθηνών της 16/5/2019 και ωρα 11^η πρωϊνή)
Την 19^η Μαίου ο Ποντιακός Ελληνισμός αλλά και γενικότερα όλοι οι Έλληνες τιμούν την μνήμη των 353.000 θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας πριν από 100 χρόνια. Για την μεγάλη αυτή τραγωδία της γενοκτονίας των Ποντίων από τις απίστευτες βαρβαρότητες των ορδών του Μουσταφά Κεμάλ Πασά, πολλοί Έλληνες διανοούμενοι, μεταξύ των οποίων και αρκετοί συνάδελφοι Ακαδημαϊκοί, απηύθυναν στις 22 Νοεμβρίου 1921  προς τους διανοουμένους του τότε πολιτισμένου κόσμου την ακόλουθη διακήρυξη:
«Μετά βαθυτάτης συγκινήσεως οι συγγραφείς και καλλιτέχνες της Ελλάδος απευθύνονται προς τους διανοουμένους του πεπολιτισμένου κόσμου, όπως γνωστοποιήσουν εις αυτούς την τραγωδία χιλιάδων οικογενειών του Ελληνικού Πόντου. Ξηρά, εξηκριβωμένα και αναμφισβήτητα, τα γεγονότα είναι τα εξής:
Οι Τούρκοι εφόνευσαν όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της πόλεως Μερζιφούντος, αφού την ελεηλάτησαν και την πυρπόλησαν. Τους προσπαθήσαντας να διασωθούν ετυφέκισαν και εθανάτωσαν καταλαβόντες τας διόδους. Μετετόπισαν όλον τον άρρενα πληθυσμόν των πόλεων Κερασούντος, Ορδούς, Οινόης, Αμισού, Πάφρας και καθ’οδόν κατέσφαξαν τους πλείστους εξ αυτών. Έκλεισαν εντός του ναού του χωρίου Ελεζλί εν Σουλού – ερέ 535 Έλληνες και τους κατέσφαξαν, διασωθέντων μόνο τεσσάρων. Πρώτους έσφαξαν επτά ιερείς δια πελέκεως προ της θύρας του ναού. Απηγχόνισαν εν Αμασεία 168 προκρίτους της Αμισού και της Πάφρας. Εβίασαν όλες ανεξαιρέτως τας γυναίκας, τας παρθένους και τα παιδία των άνω πόλεων, τας ωραιότερας δε παρθένους και ωραιότερους νέους έκλεισαν εις τα χαρέμια. Πλείστα βρέφη εφόνευσαν, σφενδονίζοντες αυτά κατά των τοίχων.
Οι υπογεγραμμένοι θέτουσι τα ανωτέρω υπόψη των διανοουμένων της Ευρώπης και της Αμερικής, θεωρούντες ότι όχι μόνον τα γεγονότα ταύτα αλλά και η ανοχή αυτών αποτελεί πένθος της ανθρωπότητος.
Αθήνα 22 Νοεμβρίου 1921
Οι υπογράφοντες :
Χαρ. Άννινος, Μάρκος Αυγέρης, Γιάννης Βλαχογιάννης, Γερ. Βώκος, Ι. Γρυπάρης, Α. Δούζας, Γ. Δροσίνης, Α. Ζάχος, Αύρα Θεοδωροπούλου, Κ. Θεοτόκης, Γ. Ιακωβίδης, Νικ. Καζαντζάκης, Γ. Καζαντζάκη, Αρ. Καμπάνης, Δ. Καμπούρογλου, Π. Καρολίδης, Διον. Κόκκινος, Λ. Κορομηλάς, Μιλτ. Μαλακάσης, Κων. Μαλέας, Σ. Μένανδρος, Θ. Νικολούδης, Π. Νιρβάνας, Γρ. Ξενόπουλος, Κωστής Παλαμάς, Ζ. Παπαντωνίου, Κ. Παράσχος, Κ. Πασαγιάννης, Φ. Πολίτης, Γ. Πώπ, Ι. Σβορώνος, Αγγ. Σικελιανός, Σωτ. Σκίπης, Γ. Στρατήγης, Δ. Ταγκόπουλος, Γ. Τσοκόπουλος, Ρώμος Φιλύρας, Γ. Χατζιδάκης,  Δ. Χατζόπουλος, Π. Χορν».
Στη συνέχεια υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες από διαφόρους διεθνείς οργανισμούς, από την Αμερικανική Γερουσία, από προσωπικότητες που έζησαν τα γεγονότα αυτά, και συγκεκριμένα.
Η Αμερικανική Γερουσία μετά από αναλυτική έκθεση του γερουσιαστού Κίνγκ με την οποία απαριθμούσε τα τουρκικά εγκλήματα  εξέδωσε ψήφισμα με δριμύ «κατηγορώ» κατά των τουρκικών ωμοτήτων που έχει ως εξής: «Η Γερουσία εκφράζει αποστροφήν και κατάκρισην της βαρβάρου και αγρίας καταδιώξεως των Ελλήνων του Πόντου υπό της Κυβερνήσεως του Κεμάλ Πασά. Η Γερουσία ζητεί παρά του Προέδρου των ΗΠΑ όπως φέρει τας θηριωδίας του Πόντου εις την προσοχήν των Ευρωπαϊκών δυνάμεων και εις το Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών».
Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του ταγματάρχη Οουελ, επικεφαλής αμερικανικής επιτροπής, που κατέγραφε και φωτογράφιζε τα θλιβερά αυτά γεγονότα κατά την διάρκεια των τουρκικών ωμοτήτων, η οποία έχει ως εξής:
«Από τους 30.000 εκτοπισθέντες Έλληνες εκ των παραλίων του Πόντου, το 1921 στο Χαρπούτ, έφθασαν μόλις 5.000! Οι άλλοι εκτελέστηκαν ή πέθαναν στον μακρύ δρόμο της εξορίας. Μετρήσαμε καθ’ οδόν 3.000 πτώματα κατά μήκος διαφόρων οδών, βορρά των σκύλων, των λύκων και των γυπαετών, διότι οι Τούρκοι απηγόρευαν στους συγγενείς τους να τους θάψουν! Τούρκοι αξιωματικοί και στρατιώτες προβαίνουν σε ανήκουστους βιασμούς γυναικών και παρθένων, τας οποίας εγκαταλείπουν ημιθανείς επί των οδών «δια να ψοφήσουν εκεί», όπως έλεγαν… Είναι απερίγραπτος ο κυνισμός τους που ομολογούν ότι μέσα από τις μάζες των εκτοπισμένων συλλαμβάνουν τις γυναίκες και τις οδηγούν στα χαρέμια τους».
Στις ωμότητες αυτές των Τούρκων ανεφέρθησαν και επιφανείς Ρώσοι αξιωματούχοι.
Ο Ρώσος Στρατηγός Φρούντζε, επίσημος στρατιωτικός απεσταλμένος του Λένιν και σύμβουλος του Κεμάλ Πασά σχετικά με την γενοκτονία των Ποντίων, στο βιβλίο του «Αναμνήσεις από την Τουρκία» έγραφε μεταξύ άλλων:
«Από τους 200.000  Έλληνες που ζούσαν στην Σαμψούντα, στη Σινώπη και στην Αμάσεια, έμειναν μόνο λίγοι αντάρτες που τριγυρίζουν στα βουνά. Η περιοχή ερημώθηκε. Οι Τσέτες του Τοπάλ Οσμάν Πασά έσπειραν τον πανικό στη πόλη Χάβζα. Έκαψαν, βασάνισαν και σκότωσαν όλους τους Έλληνες που βρήκαν μπροστά τους. Η διαδρομή από την πόλη Καβάκ έως το Χατζιλάρ θα μείνει για πάντα στην  μνήμη μου όσο θα ζω. Σε απόσταση 30 χλμ. συναντούσαμε μόνο πτώματα…».
Ο Αράλοφ, σοβιετικός πρέσβυς στην Άγκυρα, έγραφε: «Όταν έμαθα για τις μαζικές σφαγές των Ελλήνων στην Σαμψούντα, συνάντησα τον Κεμάλ και, έχοντας υπόψη τη συμβουλή του Λένιν, να μη θίξω την τουρκική εθνική φιλοτιμία, με προσοχή του ανέφερα το γεγονός. Ο Κεμάλ απάντησε ως εξής : «Ξέρω αυτές τις βαρβαρότητες και έχω δώσει διαταγές να μεταχειρίζονται τους Έλληνες αιχμαλώτους με καλό τρόπο… Πρέπει να καταλάβατε τον λαό μας. Είναι εξαγριωμένος. Ποιοι πρέπει να κατηγορηθούν γι’ αυτό? Ασφαλώς εκείνοι που θέλουν να ιδρύσουν ένα “Ποντιακό Κράτος” μέσα στην Τουρκία».
Αυτή ήταν η δικαιολογία του σφαγέα των Ελλήνων που προέτρεπε τους Τούρκους λέγοντας: «Αν εξοντώσετε του γκιαούρηδες, ο πλούτος και οι περιουσίες που έχουν θα γίνουν δικές σας!».