Μέχρι πού θα πάει η φιλία Ερντογάν-Τραμπ;

Σάββας Καλεντερίδης

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το απόγευμα της Πέμπτης 20 Ιουνίου, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν έκανε την εξής δήλωση:

«Η υπόθεση των S-400 έχει τελείωσει. Αρχές Ιουλίου θα έλθουν στην Τουρκία».

Συνεχίζοντας δήλωσε ότι στη σύνοδο των G-20 στην Ιαπωνία θα συζητήσει με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλτ Τραμπ το θέμα των «κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας». Συγκεκριμένα, είπε: «Θα ρωτήσω τον Τραμπ: “Θεωρείτε σωστή την επιβολή κυρώσεων;”. Πιστεύω ότι θα απαντήσει “Όχι, δεν το θεωρώ σωστό”».
Η πλήρης δήλωση του Ερντογάν έχει ως εξής: «Η υπόθεση των S-400 έχει τελείωσει. Αρχές Ιουλίου θα έλθουν στην Τουρκία. Πιστεύω ότι τις πρώτες δεκαπέντε μέρες του επομένου μήνα θα αρχίσουν οι παραδόσεις μερών του συστήματος.  Από τη στιγμή που θα παραδοθούν και μετά, θα εγκατασταθούν εκεί όπου έχουν καθορίσει οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις [ΤΕΔ].  Εμείς θα συνεχίσουμε τις διαδικασίες εγκατάστασης. Οι ΗΠΑ μάς έκαναν πρόταση για τους Patriot, όμως η πρότασή τους ήταν πολύ ακριβότερη από εκείνη της Ρωσίας. Όμως αν ρωτήσετε τις ΗΠΑ, εκείνες θεωρούν ότι η πρότασή τους ήταν καλή. Όχι, δεν ήταν. Αν δεχτούμε ότι θα κάνουμε μια επωφελή συμφωνία και για της δύο πλευρές [kazan-kazan], εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να σκεφθούμε τα συμφέροντα της χώρας μας. Εξετάσαμε την πρόταση και είδαμε ότι δεν ήταν συμφέρουσα ούτε όσον αφορά τις πιστώσεις ούτε όσον αφορά το θέμα της συμπαραγωγής. Από τη στιγμή που δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε συμπαραγωγή, για μένα δεν υπήρχε κανένα νόημα. Δεν δέχομαι εσείς να είστε οι κατασκευαστές και εγώ ο αγοραστής».

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο Ερντογάν έχει αποφασίσει να το πάει μέχρι τέρμα το θέμα των των S-400, υπολογίζοντας ότι η φιλική σχέση που διατηρεί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλτ Τραμπ θα αποτρέψει την επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ στην Τουρκία.

Να θυμίσουμε ότι η επιστολή του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Πάτρικ Σάναχαν, με ημερομηνία 6/6/2019 προς τον Τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ, αποτελεί τελεσίγραφο αφού δίνει διορία στην Τουρκία μέχρι τις 31 Ιουλίου «να διορθώσει το λάθος», απειλώντας στην αντίθετη περίπτωση με σοβαρές κυρώσεις που θα πλήξουν την αμυντική βιομηχανία και την οικονομία της Τουρκίας, ενώ προβάλλεται και η αποβολή της χώρας από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35.

Μία μέρα πριν, ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωνε στο Ahval News για το ίδιο θέμα: «Τα μέτρα που θα λάβουμε εναντίον της Τουρκίας για την παραλαβή των S-400 θα πονέσουν πολύ και θα της στοιχίσουν πολύ ακριβά. Οι S-400 αποτελούν απειλή για μας και δεν θα θέσουμε σε κίνδυνο τους ανθρώπους μας. Επίσης, η σχεδιαζόμενη παραλαβή του συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400 θα έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στις  αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Οι ΗΠΑ θα ήθελαν πολύ να μην λάβουν αυτά τα βαριά μέτρα εναντίον της Τουρκίας, όμως αυτό θα γίνει μόνον αν επικεντρωθεί στην ακύρωση αυτής της συμφωνίας».

Ο ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, αναφερόμενος στις κυρώσεις, είπε ότι αυτές χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

«Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να αποδεχτούν την παραλαβή των S-400, και προειδοποιούν την Τουρκία για το ποιες ακριβώς θα είναι οι συνέπειες με την εφαρμογή του Νόμου Επιβολής Μέτρων σε Εχθρικές Χώρες (CAATSA), ο οποίος θα ενεργοποιηθεί με την παραλαβή των S-400. Τον Ιανουάριο του 2019 οι ΗΠΑ έκαναν σοβαρή πρόταση στην Τουρκία αντί των S-400 να προμηθευτούν το σύστημα αεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας Patriot». 

Σημειώνεται ότι με διάφορα νομοσχέδια προς το Κογκρέσο, η παράδοση των ABD F-35 στην Τουρκία έχει συνδεθεί με το θέμα της ακύρωσης της παραγγελίας των S-400. Ο νόμος CAATSA για την επιβολή εμπάργκο έγινε δεκτός στο Κογκρέσο το πρώτο εξάμηνο του 2017 με μεγάλη πλειοψηφία και από τις δύο παρατάξεις, και τέθηκε σε ισχύ μετά την υπογραφή του από τον Τραμπ.

Στην Άγκυρα είναι πολλοί εκείνοι –με πρώτο και καλύτερο τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν– που πιστεύουν ότι ο Τραμπ θα προστατέψει την Τουρκία και δεν θα ενεργοποιηθεί ο νόμος των εμπάργκο (CAATSA). Όμως προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι μόλις πριν από μία μέρα ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου του Τραμπ απειλεί ανοικτά την Τουρκία με τον νόμο που επιβάλει εμπάργκο.

Ο νόμος CAATSA προβλέπει την επιβολή εμπάργκο σε εταιρείες και φυσικά πρόσωπα που συνεργάζονται με εταιρείες οπλικών και αμυντικών συστημάτων και με υπηρεσίες πληροφοριών της Ρωσίας. Αυτό σημαίνει ότι πολλά πρόσωπα της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας θα υποστούν κυρώσεις, θα ακυρωθούν οι θεωρήσεις εισόδου στις ΗΠΑ, θα παγώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία και μια σειρά άλλα μέτρα.

Στη δήλωση που έκανε στο Ahval News ο ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου έγινε και αναφορά στο θέμα των F-35. Συγκεκριμένα αναφέρει:

«Αν η Τουρκία παραλάβει τους S-400, δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί η παραμονή της στο πρόγραμμα των F-35. Οι S-400 είναι μια ρωσική πλατφόρμα συλλογής πληροφοριών και αποτελεί απειλή για τις δυνάμεις της πολεμικής μας αεροπορίας και τους πιλότους μας. Τα μέτρα που θα λάβουμε εναντίον της Τουρκίας σε περίπτωση που παραλάβει τους S-400 θα είναι επώδυνα και θα στοιχίσουν και στις ΗΠΑ, όμως είμαστε υποχρεωμένοι να προστατέψουμε τους πιλότους, τους ανθρώπους μας».

Πάντως, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, παρότι έστειλε ξεκάθαρο απειλητικό μήνυμα προς την Τουρκία, ολοκληρώνοντας τη δήλωσή του άφησε ανοιχτή την πόρτα της υπαναχώρησης στην Άγκυρα, προσφέροντας και κάποιο… δωράκι:

«Σε περίπτωση που η Τουρκία κινηθεί με ικανοποιητικό τρόπο προς την κατεύθυνση της ακύρωσης των S-400, οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να συζητήσουν το θέμα της μείωσης των εις βάρος της αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από την ακύρωση της παραγγελίας».

Έτσι έχουν τα πράγματα σ’ αυτό το μεγάλο θέμα, που θα επηρεάσει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις αλλά και τις σχέσεις του ΝΑΤΟ με την Τουρκία.

Την άλλη εβδομάδα είναι πολύ πιθανόν να ξεκαθαρίσει το τοπίο, όταν ο Ερντογάν θα μεταβεί ηττημένος και άρα αποδυναμωμένος –λόγω της επικείμενης νίκης του Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη– στη σύνοδο των G-20 στην Ιαπωνία.

Αν τελικά ο Τραμπ δεν είναι και τόσο φιλικός προς τον Ερντογάν, τότε ο Τούρκος ηγέτης θα πρέπει να πάρει μια μεγάλη απόφαση: Να δυσαρεστήσει τις ΗΠΑ ή τη Ρωσία.

• Αν γίνει το πρώτο, θα υποστεί τις συνέπειες που αναφέρονται στο άρθρο.
• Αν γίνει το δεύτερο, το πρώτο πράγμα που θα πληρώσει θα είναι η συντριβή στο Ιντλίμπ, το Αφρίν και την Αλ Μπαμπ.

Εδώ θα είμαστε να σας ενημερώνουμε υπεύθυνα για ένα θέμα που μπορεί να επηρεάσει ακόμα και τη «θολή» στάση των ΗΠΑ στην κυπριακή ΑΟΖ και την παράνομη γεώτρηση του «Πορθητή», και να την κάνει πιο καθαρή...

Οψόμεθα…

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα δημοκρατία και το Pontos-news