Διπλωματία με κινέζικα χαρακτηριστικά

  Ανδρεστίνος Ν. Παπαδόπουλος*  

Προσφωνώντας την Κεντρική Διάσκεψη για την Εργασία αναφορικά με τις Εξωτερικές Υποθέσεις, που συνήλθε στο Πεκίνο τον Ιούνιο του 2018, ο Πρόεδρος Xi Jinping εξέθεσε τις «Σκέψεις για τη Διπλωματία του Σοσιαλισμού με κινέζικα χαρακτηριστικά για μια Νέα Εποχή». Σκοπός ήταν να χρησιμεύσουν αυτές οι σκέψεις ως οδηγός όλων όσων ασχολούνται με τη διπλωματία της Κίνας. Θέτοντας ως στόχο της διπλωματικής εργασίας την προαγωγή της διεθνούς ειρήνης και κοινής ανάπτυξης, την οικοδόμηση μιας κοινότητας με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα και τη διασφάλιση της κυριαρχίας, ασφάλειας και αναπτυξιακών συμφερόντων της χώρας, ο Πρόεδρος Xi υπογράμμισε τη σημασία του να έχει κανείς κατά νουν, τόσο τις εσωτερικές όσο και τις διεθνείς επιταγές, καθώς η ορθή θεώρηση της ιστορίας, η γενική κατάσταση και οι προσωπικές θέσεις είναι απαραίτητα εργαλεία για μια ολοκληρωμένη αντίληψη της διεθνούς κατάστασης. Κατά τη γνώμη του, στη νέα εποχή που είχε σημαδευτεί από βαθιές παγκόσμιες αλλαγές και ταχεία ανάπτυξη στο εσωτερικό, η Κίνα χρειάζεται να προβεί σε χειρισμούς λεπτών ισορροπιών μεταξύ της εκτέλεσης των καθηκόντων της στην παγκόσμια διακυβέρνηση και τον χειρισμό των εσωτερικών της υποθέσεων. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, αφού οι προσπάθειες τώρα εστιάζονται στην εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων, η κινέζικη διπλωματία καλείται να υπηρετήσει και αυτό το μέγιστο έργο. Εφόσον η χώρα χρειάζεται μια ξεκάθαρη αντίληψη του ρόλου και της θέσεώς της στον κόσμο, μια σε βάθος εκτίμηση και ανάλυση της διεθνούς κατάστασης είναι αναγκαία για την επέκταση του στρατηγικού χώρου της Κίνας στον κόσμο. Αυτό θα επιτρέψει στην Κίνα να αναλάβει ενεργό ρόλο στην προώθηση μεταρρυθμίσεων του παγκόσμιου συστήματος διακυβέρνησης και στην οικοδόμηση ενός πλέον ολοκληρωμένου δικτύου παγκόσμιου συνεταιρισμού.

Στον κόσμο του σήμερα, εφόσον οι χώρες επιδιώκουν κοινή ανάπτυξη και αμοιβαία επωφελείς συνεταιρισμούς, ο Πρόεδρος Xi πρότεινε την οικοδόμηση μιας κοινότητας με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα. Σκοπός είναι να βοηθήσει στο να καταστεί το σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης δικαιότερο και η ανάπτυξη της Πρωτοβουλίας Ζώνης και Δρόμου μεγάλη επιτυχία. Υπογράμμισε, επίσης, την αναγκαιότητα προώθησης των εξωτερικών σχέσεων της χώρας με τις μεγάλες δυνάμεις, τις γειτονικές και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Μια ειδική πτυχή αυτών των σχέσεων είναι η οικονομική διπλωματία, που προβάλλει ο εμπορικός πόλεμος Κίνας-ΗΠΑ. Όπως συμβαίνει με κάθε πόλεμο, αυτός ο πόλεμος δεν βλάπτει μόνο τις οικονομίες των δύο αυτών ανταγωνιστών, αλλά αρνητικά επηρεάζει και εκείνες άλλων χωρών, που εμπλέκονται στην αλυσίδα παροχής αγαθών. Ειδικοί επί του θέματος πιστεύουν ότι μια επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, εξαιτίας αυτού του εμπορικού πολέμου, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο και στη γενική τους οικονομική ευμάρεια. Δεν αποτελεί, λοιπόν, έκπληξη ότι ο εμπορικός πόλεμος Κίνας-ΗΠΑ συντάραξε τις οικονομίες αυτών των χωρών, και πέραν αυτών ακόμη. Καθώς η Κίνα χρειάζεται ένα σταθερό εξωτερικό περιβάλλον για τη μακροπρόθεσμη οικονομική και κοινωνική της ανάπτυξη, οι σχέσεις με γειτονικές και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να βελτιωθούν έτι περαιτέρω, παρά να υποστούν βλάβη από τον εμπορικό πόλεμο. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στη θέση της κινεζικής Κυβέρνησης επί του θέματος ότι «ο εμπορικός πόλεμος που άρχισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες σαν μια ανεύθυνη πράξη θα επισκιάσει την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας».

Όσον αφορά στις σχέσεις της Κίνας με τις μεγάλες χώρες, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της διεθνούς κοινότητας και αποφασιστικό αναπτυξιακό παράγοντα, λόγω της σημασίας τους, θα πρέπει να τύχουν χειρισμού με προσοχή και αγχίνοια. Είναι, όθεν, επιτακτική ανάγκη για την Κίνα να χειρισθεί κατάλληλα τις διαφορές και συγκρούσεις με τους γείτονές της, ενώ ταυτόχρονα θα διατηρεί υγιείς και σταθερές σχέσεις με τις μεγάλες χώρες. Για την επιτυχή έκβαση αυτής της διπλωματικής προσπάθειας υπάρχουν όλα τα στοιχεία. Η Κίνα πέρασε όλες τις δοκιμασίες, κέρδισε πολλές σκληρές μάχες, συσσώρευσε πολύτιμη πείρα και έφθασε σε υψηλά επίπεδα επιτευγμάτων.

Τέλος, ορμώμενος από την Πρωτοβουλία Ζώνης και Δρόμου, που κατέστη η μεγαλύτερη πλατφόρμα διεθνούς συνεργασίας και όργανο ευρέων διαβουλεύσεων, θα ήθελα να προβώ σε μια φιλοσοφική θεώρηση και να αναφέρω ότι προέρχεται από τη θεωρία του Κονφούκιου που διδάσκει ότι για να επιτύχεις, θα πρέπει να αφήσεις και τους άλλους να επιτύχουν. Αυτή τη φιλοσοφική διάσταση της δράσης, που επικρατούσε στην αρχαία Κίνα, την βρίσκουμε και στις σκέψεις για τη διπλωματία του Προέδρου Xi, εάν προβούμε σε μια βαθύτερη ανάλυση. Η βαθιά του γνώση και σοφία μας οδηγούν στη θεωρία της «πραγματικής σκέψης» που ανέπτυξαν οι Πρωσοκρατικοί φιλόσοφοι και διαλαμβάνει την «εξήγηση», την «κατανόηση» και τη «διαύγηση». Και η μεν εξήγηση μας βοηθά να διαγνώσουμε τις αιτίες οιουδήποτε προβλήματος, ενώ η κατανόηση μας βοηθά να εκτιμήσουμε σωστά τη σημασία τους. Τέλος, η διαύγηση μάς οδηγεί στην πλήρη γνώση των δυσκολιών που πρέπει να αντιμετωπισθούν, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την αναγνώριση τυχόν σφαλμάτων που χρήζουν διόρθωσης. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ανάλυσης, παρατηρούμε ότι όλα αυτά τα στοιχεία της «πραγματικής σκέψης» των Προσωκρατικών είναι διακριτά στις σκέψεις του Προέδρου Xi. Στον σύγχρονο κόσμο μας, τα διδάγματα των σκέψεων του Προέδρου Xi δεν ισχύουν μόνο για τους Κινέζους διπλωμάτες, αλλά για όλους μας.

 

* Πρέσβης ε.τ.

Φιλελεύθερος