«Ιουλιανά» του 1965 : Η μυστική συμφωνία-«Μνημόνιο» Βασιλιά – Παπανδρέου-Κανελλόπουλου

Έγινε για την έξοδο της χώρας από την κρίση μετά τα «Ιουλιανά» το 1965 και ο Ανδρέας χαρακτηρίζει τον πατέρα του διασπαστή! 

 Ο Γεώργιος Παπανδρέου με τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη

akontogiannidis@yahoo.gr

Από την 15-7-1965  που ξέσπασε η πολιτική κρίση με τα Ιουλιανά και την παραίτηση του Γεωργίου Παπανδρέου  και για 16 μήνες, όλοι ήθελαν την έξοδο από την κρίση, αλλά ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Ώσπου φτάσαμε στις 30 Νοεμβρίου 1966, όπου η Πάτρα γιόρταζε τον πολιούχο της Άγιο Ανδρέα, παρουσία του Βασιλιά, του πρωθυπουργού  Στ. Στεφανόπουλου, και του αρχηγού της ΕΡΕ Π. Κανελλόπουλου. Μετά την λιτάνευση της ιεράς εικόνος του Αγίου, έγιναν τα εγκαίνια του νέου Πανεπιστημίου και αμέσως μετά οι επίσημοι μετέβησαν στο δημαρχείο για να παρακαθίσουν στο γεύμα του δημάρχου.

Στο τραπέζι ήταν όλοι πλην του βασιλιά και του Κανελλόπουλου που ... ξεχάστηκαν  μόνοι  στο γραφείο του δημάρχου και συζητούσαν... Στην αργοπορία κανείς δεν έδωσε σημασία, αλλά στην πραγματικότητα στα 30 αυτά λεπτά σημειώθηκε μια σημαντική εξέλιξη. Ο βασιλιάς ενημέρωσε τον Κανελλόπουλο, ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου βρισκόταν σε έμμεση επαφή μαζί του με σκοπό τον κατευνασμό των παθών και την εκτόνωση της πολιτικής καταστάσεως και ότι ήθελε πριν προχωρήσει  στην εξέταση των συγκεκριμένων σημείων και σκέψεων του Παπανδρέου, να έχει την σύμφωνο γνώμη του, την οποία ο αρχηγός της Ε.Κ. έθετε ως προϋπόθεση.

            Μεσολαβητής ήταν ο παλιός αντάρτης του Ζέρβα, τέως υπουργός Στυλιανός Χούτας, που μετέφερε με απόλυτη εχεμύθεια τα σημειώματα από το Καστρί στο Τατόι και αντιστρόφως. Ο Κανελλόπουλος ανταποκρίθηκε θετικά στη βασιλική πρόταση, πιστεύοντας οτι άξιζε να επιχειρηθεί έπ΄ ωφελεία της Ελλάδος και της Δημοκρατίας. Βασιλιάς και Παπανδρέου έθεταν ως όρο την απόλυτη μυστικότητα.

           

Γεώργιος Παπανδρέου και Παναγιώτης Κανελλόπουλος

Δέκα μέρες μετά, Παπανδρέου και Κανελλόπουλος πραγματοποίησαν δυο συναντήσεις με τον Κωνσταντίνο στο Τατόι. Στην δεύτερη παρίστατο ο σύμβουλος του Κωνσταντίνου πρέσβης Δημήτριος Μπίτσιος, ο οποίος κράτησε πρακτικά και συνέταξε κατόπιν το Μνημόνιο της Συμφωνίας. Στις δύο αυτές συναντήσεις συμφωνήθηκε  ο βασιλιάς να αναθέσει σε προσωπικότητα την εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως, η οποία θα δήλωνε ενώπιον της Βουλής ότι θα οδηγήσει την χώρα σε ελεύθερες εκλογές το αργότερο εως τα τέλη Μαΐου 1967 αφού ψήφιζε την απλή αναλογική.

            Στο Μνημόνιο αναφερόταν  η συμφωνία πέντε σημείων ό,τι είχε προτείνει ο Παπανδρέου (Κυπριακό, η ακολουθητέα γραμμή που θα χάρασσε το Συμβούλιο Στέμματος, η επιλογή του πρωθυπουργού (Ιω. Παρασκευόπουλο) των υπουργών  Αμύνης, Δημ. Τάξεως, Εσωτερικών και Δικαιοσύνης και άρνηση μετεκλογικής συνεργασίας της Ε.Κ. με την ΕΔΑ).

Το οριστικό κείμενο της Συμφωνίας υπεγράφη στις 18 Δεκεμβρίου  και η εφαρμογή της εναπόκειτο στον Κανελλόπουλο διότι αυτός στήριζε και μπορούσε να ανατρέψει την κυβέρνηση Στεφανοπούλου.

            Το βράδυ της επομένης, 19 Δεκεμβρίου ο Κανελλόπουλος επισκέφθηκε την εκδότρια Ελένη Βλάχου, στο σπίτι της δίπλα στα Ανάκτορα και της είπε ότι την επομένη θα ανατρέψει τον Στεφανόπουλο, χωρίς όμως να αποκαλύψει την συμφωνία με τον βασιλιά και τον Παπανδρέου.

            « Σας εξορκίζω να μην γίνει κουβέντα» είπε ο Κανελλόπουλος στην Βλάχου και τον σύζυγό της ναύαρχο Κώστα Λούνδρα που έδειχναν αιφνιδιασμένοι. Το  off  the recoord  όμως  που τους ζήτησε, δεν τηρήθηκε. Γιατί το πρωί η «Καθημερινή» έγραφε: « Ατμόσφαιρα ανησυχίας παρά την επιφανειακήν  στασιμότητα. Εις τας παραμονάς κρισίμων εξελίξεων η ΕΡΕ, εις της οποίας τους κόλπους επικρατεί έντονος δυσφορία, θα είναι ο κύριος μοχλός της κρίσεως».

            Το μεσημέρι ο Κανελλόπουλος ειδοποιήθηκε από τον βασιλιά να προχωρήσει στην εφαρμογή της συμφωνίας. Έτσι συγκάλεσε  για τις 7 το απόγευμα σύσκεψη των ηγετικών στελεχών του κόμματος Π. Πιπινέλη, Κ. Ροδόπουλο, Γ. Ράλλη, Κ. Τσάτσο, Σπ. Θεοτόκη και Τάκο Μακρή στο ιδιαίτερο γραφείο του στην οδό Ακαδημίας και τους ενημέρωσε: «Κύριοι απεφάσισα το κόμμα να άρει την εμπιστοσύνη του προς την κυβέρνηση Στεφανοπούλου. Ακούω σχόλια και παρατηρήσεις σας».

 `Άπαντες έμειναν άναυδοι για την ξαφνική απόφαση του αρχηγού, αλλά δεν διαφώνησαν.. Ένα τέταρτο μετά, στις 7.30΄ ο Κανελλόπουλος βρισκόταν στα Ανάκτορα. Και αμέσως μετά την σύντομη συνάντηση με τον Βασιλιά έσπευσε να δει τον Στεφανόπουλο στις 8.

            Στο Πολιτικό Γραφείο ο Στεφανόπουλος δεν αιφνιδιάστηκε καθόλου. Κάποιος τον είχε ειδοποιήσει και δέχτηκε τον αρχηγό της ΕΡΕ με ηρεμία αλλά και πικρία. Δυο ώρες μετά, αφού μάζεψε τα πράγματά του υπέβαλε και την παραίτησή του ενώ ακολούθησε η αντίδραση του Γεωργίου Παπανδρέου σε σύντομη ανακοίνωση χαμηλών τόνων, τονίζοντας: « η γραμμή της Ενώσεως Κέντρου είναι γνωστή. Εκλογαί...».

Η νέα κυβέρνηση Παρασκευοπούλου ορκίζεται στις 22 Δεκεμβρίου 1966 με σύνθεση καθαρά ανακτορική, και δεν προκαλεί παραδόξως  την αντίδραση του Γ. Παπανδρέου, που τουναντίον εκφράζει την ικανοποίησή του για την λύση που δόθηκε....

Αντίδραση υπήρξε και μάλιστα σφοδρή από τον Ανδρέα Παπανδρέου που απείλησε με δηλώσεις του να μη δώσει ψήφο εμπιστοσύνης ενώ δεν δίστασε ο ίδιος και οι ακολουθούντες αυτόν βουλευτές ( περίπου σαράντα ) να κατηγορήσουν τον Γεώργιο Παπανδρέου οτι παρασύρεται από υπάρχουσα χούντα στους κόλπους του κόμματος και να αποκαλούν τα στελέχη που τον ακολουθούν συνθηκολόγους και διασπαστές !

            

Γεώργιος και Ανδρέας Παπανδρέου

Ο Γεώργιος Παπανδρέου συγκαλεί για τις 3 Ιανουαρίου 1967 την Κοινοβουλευτική Ομάδα για να διαπιστώσει τις διαρροές. Ο Ανδρέας και οι προσκείμενοι σ΄ αυτόν βουλευτές, αρνήθηκαν και δεν προσήλθαν στην συνεδρίαση και ο Γεώργιος Παπανδρέου έξαλλος καυτηρίασε με σκληρά λόγια τη στάση τους. Απείλησε μάλιστα με διαγραφές εκείνους που θα καταψηφίσουν την κυβέρνηση και τόνισε οτι «τραυματίζεται διττώς και ως αρχηγός κόμματος και  ως πατήρ».

Άλλα επίσης στελέχη κατηγορούσαν ευθέως τον Α. Παπανδρέου οτι «υποσκάπτει το κύρος του αρχηγού» και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Νίκος Μπακόπουλος, οργισμένος υπενθυμίζει στον Α. Παπανδρέου, οτι «το κόμμα έχει αρχηγό και δεν είναι μπουλούκ ασκέρ». Και στα ακραία επαναστατικά κηρύγματα του Ανδρέα Παπανδρέου ο αρχηγός της Ε. Κ. κάθε τόσο προσπαθεί  να ξεκαθαρίσει τη θέση του κόμματός του από τις περίεργες θέσεις του υιού του : «Η Ενωσις Κέντρου  είναι παγίως υπέρ της ομαλούς λειτουργίας του Πολιτεύματος». Μάλιστα τότε ο Ανδρέας, «εκδικούμενος» τον πατέρα του, του στερούσε την επιθυμία να βλέπει τα εγγόνια του…

            Το «Μνημόνιο» στη συνέχεια δεν ετηρήθη. Η ΕΡΕ με τον Κανελλόπουλο σχημάτισε κυβέρνηση για να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές και η υπόθεση του μνημονίου έφτασε στα δικαστήρια με κατηγορούμενο τον εκδότη της Ελευθερίας Πάνο Κόκα που την αποκάλυψε και όλοι την αρνιόταν. Κατά τραγική ειρωνεία, η δίκη διεκόπη τη νύχτα του πραξικοπήματος και δεν επανελήφθη ποτέ…

            Όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου, λίγο αργότερα συνελήφθη την νύχτα της 21ης Απριλίου 1967 και οδηγήθηκε στου Γουδή, ακούσθηκε να λέει παρουσία του στρατηγού Παυσανία Κατσώτα, του Δημήτρη Πουρνάρα και του Κων. Μητσοτάκη  για τις ευθύνες του γιου του για το πραξικόπημα αλλά και για τη συμφωνία του με τον βασιλιά : « Εγώ είχα συμφωνήσει με τον βασιλέα και ο Ανδρέας δεν ετήρησε την συμφωνία. Ο βασιλεύς μου εζήτησε να τον διαγράψω και θα τον διέγραφα. Δεν με συγκράτησε το τραγικό στοιχείο που θα υπήρχε, στο ότι ο πατέρας θα διέγραφε τον υιό. Με συγκράτησε το κωμικό, ότι θα μιλούσα εγώ στο ένα μπαλκόνι και από το άλλο θα μιλούσε ο Ανδρέας εναντίον μου...».