Οι σημειώσεις στο χάρτη είναι του καθηγητή Παναγιώτη Ήφαιστου
Μάρκος Τρούλης
Η εντρύφηση στους δαιδαλώδεις γνωσιακούς διαδρόμους της γεωπολιτικής συνιστά προαπαιτούμενο βαθιάς κατανόησης του διεθνούς γίγνεσθαι. Το εν λόγω στοιχείο συνεπάγεται ότι ως επιστημονικό αντικείμενο, αλλά και ως υπόβαθρο αναλυτικής ικανότητας επί βασικών πληροφοριών, η γεωπολιτική αποκτά σταδιακά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία αντί να την απωλέσει λόγω, επί παραδείγματι, της εκμηδένισης των αποστάσεων. Ως «βασικές πληροφορίες» νοείται το σύνολο των προϋποτιθεμένων συνθηκών οι οποίες διέπουν την «ημερήσια διάταξη» της διεθνούς πολιτικής: εμπόριο, εξοπλιστικοί ανταγωνισμοί, νομισματική πολιτική, διπλωματία των αγωγών, πλανητική κίνηση κεφαλαίων, θρησκευτικός φανατισμός, διεθνής τρομοκρατία, πολιτιστική διπλωματία, διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών, μεταναστευτικές ροές κ.ά.
Ο πλανήτης μας γίνεται σύνθετος μέσω ενός ευρέος φάσματος δικτύων, συμπυκνωμένο στον όρο «πλανητικοποίηση».
Κατά τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννη Μάζη, η γεωγραφία ορίζεται ως «η επιστήμη που προσεγγίζει τον φυσικό χώρο αλλά και τις διαλεκτικές συνθέσεις του χώρου αυτού με τις ανθρώπινες κοινωνίες, οι οποίες συνιστούν τους ανθρωποχώρους. Τις διαλεκτικές αυτές συνθέσεις ορίζουμε ως γεωγραφικούς χώρους». Έτσι, η τεχνολογία έχει εκμηδενίσει τις αποστάσεις και η γεωγραφία μετατρέπεται στο πλέον επίκαιρο αντικείμενο μελέτης, καθώς οι δεδομένες εκκολαπτόμενες πραγματικότητες, τις οποίες αναγιγνώσκει, μελετά και αναλύει, καθίστανται αντιμετωπίσιμες και διαχειρίσιμες υπό αντιστοίχως νέες μεθοδολογικές διεξόδους.
Περιττεύει να αναφερθούμε σε μείζονος σημασίας διεθνή φαινόμενα, όπως το φονταμενταλιστικό Ισλάμ ή η ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ ώστε να επαληθευθούν τα ήδη λεχθέντα περί γεωπολιτικής ως «επιστημονικό τέκνο» της γεωγραφίας. Αρκεί να σημειωθούν απλούστερα παραδείγματα, όπως η μειούμενη παραγωγή ροδάκινου στη βόρεια Ελλάδα εξαιτίας του εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Ρωσική Ομοσπονδία ή η αλλαγή της ευρωπαϊκής τιμολογιακής πολιτικής όσον αφορά την περιαγωγή (roaming) στην κινητή τηλεφωνία, ούτως ώστε να αντιληφθούμε τους λόγους που ένας σημερινός έφηβος και αυριανός πολίτης οφείλει να αποκτά σφαιρική γνώση των δεδομένων και της μεθοδολογίας χρήσης εργαλείων ανάλυσης της εν λόγω γνώσης.
Καθαρά γεωπολιτικής υφής ερωτήματα: Ποιοι παράγοντες ωθούν τα ευρωπαϊκά κράτη στην εναρμόνιση των νομισματικών και εμπορικών πολιτικών τους; Γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο θέτει εαυτόν εκτός της συγκεκριμένης διαδικασίας εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης; Υπο ποιους όρους πραγματοποιείται η εν λόγω ενοποίηση και ποιους θίγει; Γιατί τα θιγόμενα κράτη-μέλη συνεχίζουν να ανέχονται τον υποσκελισμό τους; Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την τιμή ενός κινητού τηλεφώνου ή ενός αυτοκινήτου που θα θέλει να αγοράσει ένας Ευρωπαίος;
Η συγκεκριμένη συνθήκη και αναγκαιότητα κατέστη εσχάτως αντιληπτή στην –πάντοτε πρωτοπόρο επί τέτοιας υφής ζητήματα– Γαλλία.
Συγκεκριμένα, ανελήφθη η πρωτοβουλία εισαγωγής του μαθήματος της Γεωπολιτικής στη γαλλική δευτεροβάθμια εκπαίδευση και μάλιστα στις δύο τελευταίες (Β΄ και Γ΄) τάξεις του Λυκείου. Πρόκειται για μια ρηξικέλευθη μεταστροφή της εκπαιδευτικής διαδικασίας προς θέματα τα οποία άπτονται της καθημερινότητας του πολίτη. Παραχωρείται, τοιουτοτρόπως, το αναλυτικό εργαλείο κατανόησης του πλανήτη, καθότι ο αυριανός πολίτης μοιραία δεν θα είναι πολίτης ενός εθνικού κράτους μόνο, αλλά –τρόπον τινά– οι προεκτάσεις της επιβίωσής του θα είναι πλανητικής εμβελείας.
Ευελπιστούμε ότι ανάλογη κρούση του κώδωνα θα υπάρξει και στη χώρα μας, με γνώμονα την επιμόρφωση πολιτών και την παραγωγή μιας πολιτικής τάξης αν μη τι άλλο επαρκούς. Έως τότε θα εξακολουθούμε να συντηρούμε ένα σύστημα στείρας απομνημόνευσης στις τάξεις του Λυκείου, το οποίο ούτε φιλοδοξεί να παρέχει αναγκαία γνώση ούτε να καλλιεργήσει σκεπτόμενους πολίτες. Έως τότε θα αρκούμαστε στην «παραγωγή» πολιτικών με την πεποίθηση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος τόσο αλλότριο προς την Ελλάδα όσο και η Δημοκρατία του Κονγκό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.
- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.