Οι ιδέες ήταν τελικά της Ράις

Το απόρρητο έγγραφο των ΗΠΑ που αποδεικνύει την εμπλοκή της αμερικανικής κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις του "ουδέτερου" κ. Νίμιτς

Από τις 29 Ιουλίου οι Αμερικανοί είχαν στήσει το «πλαίσιο λύσης» της διπλής ονομασίας και αφού το συζήτησαν με τους Σκοπιανούς το παρέδωσαν στον Μάθιου Νίμιτς να το παρουσιάσει.
Αμερικανικής έμπνευσης σχέδιο που καταρτίστηκε στα Σκόπια, σε αγαστή συνεργασία με τη σκοπιανή ηγεσία, αποκαλύπτεται ότι ήταν τελικά το περίφημο «πακέτο ιδεών» το οποίο παρουσίασε ως προϊόν των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα και την ΠΓΔΜ ο διεθνής μεσολαβητής Μ. Νίμιτς, στις 11 Σεπτεμβρίου αρχικώς και στις 8 Οκτωβρίου στην τελική μορφή του.
Η απόρρητη αμερικανική διπλωματική αλληλογραφία, την οποία αποκαλύπτει το «Εθνος της Κυριακής», αφήνει...πλήρως εκτεθειμένο τον Μ. Νίμιτς, ακυρώνοντας τον ρόλο του ως υποτιθέμενου «ουδέτερου» μεσολαβητή, καθώς εμφανίζεται να υποβάλλει τον Οκτώβριο υπό μορφή συμβιβαστικού σχεδίου το πλαίσιο λύσης, το οποίο είχε εισηγηθεί μυστικά ήδη από τις 29 Ιουλίου η αμερικανική πρεσβεία στα Σκόπια.
Εκτεθειμένοι όμως είναι και όσοι αφενός στις επαφές που είχαν με τον κ. Νίμιτς και κυρίως με τους Αμερικανούς δεν μπόρεσαν να μαντέψουν το «στημένο παιχνίδι», καθώς και όσοι εκπέμποντας λάθος μηνύματα σχεδόν νομιμοποίησαν και εξωράισαν το «αμερικανοσκοπιανής» έμπνευσης πακέτο, προβάλλοντας το «Βόρεια Μακεδονία» και υποβαθμίζοντας ταυτοχρόνως τη μορφή της διπλής ονομασίας και τη σιωπηρώς... πανηγυρική αναγνώριση «μακεδονικής ταυτότητας».

Ονομα... λάστιχο
Το αμερικανικό σχέδιο της 29ης Ιουλίου προέβλεπε την ονομασία «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», εισάγοντας όμως μορφή διπλής ονομασίας, καθώς το νέο όνομα υποχρεωτικώς θα εφαρμοζόταν μόνο σε διεθνείς οργανισμούς και ενδεχομένως σε πολυμερείς συμφωνίες, και στις διμερείς σχέσεις θα αφηνόταν στη διακριτική ευχέρεια των χωρών ποιο όνομα θα χρησιμοποιούν (σ.σ.: αναφέρει χαρακτηριστικά ότι θα χρησιμοποιείται «από όλα τα κράτη τα οποία δεν επιθυμούν να χρησιμοποιούν το συνταγματικό όνομα», διατύπωση η οποία παραπέμπει μόνο στην... Ελλάδα, πιθανόν και στην Κύπρο, καθώς καμία άλλη χώρα αυτοβούλως δεν θα αμφισβητήσει το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού).
Οι Αμερικανοί εκτός του θέματος της διπλής ονομασίας απέδιδαν ιδιαίτερη βαρύτητα στην ικανοποίηση της βασικής διεκδίκησης των Σκοπίων για «μακεδονική» εθνικότητα και γλώσσα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η αμερικανική πλευρά εισηγείται κατόπιν ιδέας που εμφανίζεται να έχει ρίξει στο τραπέζι ο Μ. Τσερβενκόφσκι ότι η «μακεδονική εθνικότητα και γλώσσα» θα κατοχυρωθεί σιωπηρώς μέσω Παραρτήματος στο ψήφισμα του ΣΑ του ΟΗΕ που δεν υπόκειται σε έγκριση της Ελλάδας (κάτι που υιοθέτησε πλήρως ο κ. Νίμιτς στην πρότασή του).
Αποκαλυπτικό είναι επίσης το απόσπασμα του τηλεγραφήματος όπου η αμερικανική πλευρά εξηγεί ότι μπορεί να εκφραστούν αντιρρήσεις από τον κ. Γκρούεφσκι (να απαιτεί το συνθετικό να μπει εντός παρενθέσεως, χρήση της νέας ονομασίας στο πλαίσιο που σήμερα χρησιμοποιείται το FYROM, και ρητή, όχι σιωπηρή, αναγνώριση «μακεδονικής» γλώσσας και εθνικότητας), αλλά τελικώς «θα αποφάσιζε να υποχωρήσει σε αυτά τα θέματα, εάν έτσι εξασφάλιζε συμφωνία».
Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός μάλιστα, προκειμένου να ρίξει την ευθύνη για τη στασιμότητα στην Αθήνα, προέβλεψε ότι θα γίνουν πρόωρες εκλογές στην Ελλάδα στο διάστημα μεταξύ Οκτωβρίου και Απριλίου (εκτίμηση την οποία δεν συμμερίζεται η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα), ενώ αναφέρει στους Αμερικανούς ότι υπήρξε σκλήρυνση του Κ. Καραμανλή από πέρυσι, καθώς «δεν αναζητεί πλέον μια ονομασία για να αντικαταστήσει το FYROM, αλλά επιδιώκει να επεκτείνει το εύρος σε όλες τις χρήσεις και να περιορίσει τη μακεδονική ταυτότητα, ιστορία και τη χρήση τοπωνυμίων».
Σημαντική για την Ελλάδα και τους μελλοντικούς χειρισμούς της είναι η αποκάλυψη των μύχιων σκέψεων της σκοπιανής ηγεσίας για τους «Αιγαιάτες Μακεδόνες».
Ο πρόεδρος Τσερβενκόφσκι αποκαλύπτει ότι το θέμα των «Αιγαιατών», των αποζημιώσεων των περιουσιών τους και της ελεύθερης πρόσβασής τους στην Ελλάδα θα λυθεί μόνο αφού βρεθεί λύση και η «Μακεδονία» ενταχθεί στην ΕΕ.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί επίσης η παρότρυνση της αμερικανικής πλευράς προς τον κ. Γκρούεφσκι, την οποία συμμερίζεται πλήρως και ο πρόεδρος της χώρας, ότι θα πρέπει η διαδικασία να επικεντρωθεί μόνο στα «σημεία-κλειδιά, το όνομα και το εύρος χρήσης», ώστε να διευκολυνθεί η επίτευξη συμφωνίας, μια και τα άλλα ζητήματα θα ρυθμίζονταν σιωπηρώς με τρόπο ώστε να «σωθούν τα προσχήματα» για την Ελλάδα (σύμφωνα με τον κ. Τσερβενκόφσκι...).
Δημιουργεί προβληματισμό πάντως ότι στη διάρκεια του Αυγούστου και μέχρι τα μέσα του Σεπτεμβρίου η ίδια διατύπωση είχε υιοθετηθεί και από την ηγεσία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, προκαλώντας τότε πολλά ερωτηματικά, καθώς ακόμη και η κ. Μπακογιάννη δήλωνε ότι το μόνο αντικείμενο διαπραγμάτευσης είναι το «όνομα και το εύρος», ενώ η επίσημη ελληνική θέση ήταν ότι δεν υφίσταται θέμα συζήτησης περί εύρους χρήσης, μια και η Αθήνα επιζητεί όνομα erga omnes.

Το χρονοδιάγραμμα της Ουάσιγκτον
Η σημερινή αποκάλυψη αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς πιθανότατα αυτήν την εβδομάδα οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ θα επιδώσουν τις απαντήσεις τους στον κ. Νίμιτς.
Η αμερικανική πλευρά μάλιστα έχει προγραμματίσει και το χρονοδιάγραμμα για τη λύση, προβλέποντας ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία μέσα στον Σεπτέμβριο, η οποία θα επικυρωνόταν σε συνάντηση των κ. Καραμανλή και Γκρούεφσκι, παρουσία της Κοντολίζα Ράις, ώστε να υπήρχε επαρκής χρόνος για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στα Σκόπια μέχρι τον Δεκέμβριο, και στη συνέχεια να αποφασιζόταν η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Παρότι το χρονοδιάγραμμα των ΗΠΑ και του κ. Νίμιτς δεν εξελίχθηκε όπως είχε σχεδιασθεί, θεωρητικά υπάρχουν ακόμη περιθώρια για την υλοποίησή του, πολύ περισσότερο που καμία πλευρά δεν έχει απορρίψει μέχρι στιγμής το πακέτο Νίμιτς.

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣnmeletis@pegasus.gr