Συνεχίζεται στην Τουρκία η ένταση κυβέρνησης-στρατιωτικών

Κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης και στρατηγοί των ενόπλων δυνάμεων συναντήθηκαν, χθες, εν μέσω της έντασης που έχουν προκαλέσει τα δημοσιεύματα περί «σχεδίου» του Στρατού για να τρωθεί η αξιοπιστία της κυβερνώσας Ισλαμιστικής παράταξης, αλλά και περί πρωτοβουλιών στην εθνοσυνέλευση με στόχο να ελεγχθεί η ισχύς του στρατού.

Η συνάντηση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, που διήρκεσε σχεδόν οκτώ ώρες, σημειώθηκε εν μέσω έντονων διαμαρτυριών από μέρους των ενόπλων δυνάμεων, που υποστηρίζουν ότι έχουν καταστεί στόχος μιας "μεγεθυνόμενης και οργανωμένης" συκοφαντικής εκστρατείας.

Της συνόδου προήδρευσε ο Αμπντουλάχ Γκιουλ. Συμμετείχαν ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταΐπ Ερντογάν, κορυφαίοι υπουργοί, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου εθνικής άμυνας Ίλκερ Μπασμπούγ και τέσσερις ανώτατοι αξιωματούχοι των τριών όπλων και της στρατοχωροφυλακής.

Ο στρατός, ο οποίος θεωρείται θεματοφύλακας του κοσμικού συστήματος της Τουρκίας, συγκρούεται συχνά με το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το οποίο κατηγορεί ότι επιχειρεί να "διαβρώσει" το χαρακτήρα του κράτους και του πολιτεύματος.

Η --μόνιμη-- ένταση κλιμακώθηκε όταν δημοσιεύθηκε, την 12η Ιουνίου, έγγραφο που φέρεται να είχε καταρτιστεί από το στρατό και περιέγραφε "σχέδιο" δράσης για να πληγεί το AKP και ο πνευματικός Φετουλάχ Γκιουλέν, επικεφαλής μιας ισχυρής ισλαμικής αδελφότητας.

Ο στρατός, ο οποίος τα τελευταία δύο χρόνια μείωσε τις παρεμβάσεις του στα πολιτικά πράγματα, απέρριψε τα δημοσιεύματα, έκανε λόγο περί πλαστογραφίας και κάλεσε να υπάρξει έρευνα σε βάρος αυτών που "κατασκεύασαν" το θέμα.

Αλλά πριν καν καταλαγιάσει η σκόνη που σήκωσε το θέμα, η κυβέρνηση Ερντογάν προώθησε στην εθνοσυνέλευση νομοθέτημα το οποίο μειώνει την ισχύ του στρατού και των στρατοδικείων, τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής και χωρίς να έχει προηγηθεί διάλογος.

Το νομοθέτημα --που χρειάζεται την έγκριση του Προέδρου της δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιουλ για να κυρωθεί-- προβλέπει ότι οι στρατιωτικοί που προβαίνουν σε απόπειρες ανατροπής της κυβέρνησης θα δικάζονται από ποινικά και αστικά δικαστήρια, όχι στρατοδικεία.

Η νέα ένταση προστίθεται σε αυτή που έχει ήδη επισωρεύσει η έρευνα για το σκάνδαλο Εργκένεκον--τη "συνομωσία" που φέρεται να εξυφαινόταν για να προκληθεί χάος στη χώρα και να ανοίξει ο δρόμος για να προβεί ο στρατός σε πραξικόπημα εναντίον της κυβέρνησης του AKP.

Δεκάδες ύποπτοι, ανάμεσά τους στρατηγοί ε.α., δημοσιογράφοι και πανεπιστημιακοί, έχουν συλληφθεί στο πλαίσιο της έρευνας.

Η ως συνήθως σιβυλλική ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη συνεδρίαση του MGK ανέφερε ότι τα μέλη του "εξέφρασαν αγανάκτηση για τις ανακοινώσεις και τα δημοσιεύματα που έχουν στόχο να σπιλώσουν ορισμένους κρατικούς θεσμούς" και προειδοποίησε πως "τέτοιου είδους ενέργειες δε θα φέρουν τίποτε καλό στη χώρα".

Ήταν μια από τις πιο πολύωρες συνεδριάσεις του Συμβουλίου το τελευταίο διάστημα. Πάντως το περιεχόμενο όσων συζητήθηκαν παρέμεινε, ως είθισται, μυστικό.

Η εφημερίδα Radikal έγραψε στο χθεσινό της φύλλο, επικαλούμενη πηγή προσκείμενη στην κυβέρνηση, πως ίσως η ένταση αποκλιμακωθεί εάν ο Γκιουλ ασκήσει βέτο στο νομοσχέδιο, το οποίο το AKP παρουσιάζει ως προσπάθεια εναρμόνισης με τις δημοκρατικές νόρμες της ΕΕ.

Πέραν των πολιτικών συνεπειών του, το νομοσχέδιο δέχθηκε επικρίσεις για την προχειρότητά του, και το γεγονός πως διατάξεις του θεωρούνται "ασύμβατες" με άρθρα του Συντάγματος.

Η ισχύς του Τουρκικού στρατού, που έχει ανατρέψει τέσσερις κυβερνήσεις από το 1960, γίνονται προσπάθειες να περιοριστεί τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο των προσπαθειών ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά η πίεση που δέχεται πλέον δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.

Όλα τα κόμματα συμφωνούν πως οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να μένουν εκτός πολιτικής, προκειμένου η Τουρκική δημοκρατία να βελτιωθεί. Αντίπαλοι του AKP πάντως ερίζουν ότι "πραγματικός στόχος" της κυβέρνησης είναι να εξουδετερώσει ένα θεσμό που λειτουργεί ως κυματοθραύστης του "ριζοσπαστικού ισλαμισμού".

EΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ