Νεο-οθωμανική ρητορική και πραγματικότητα...

Την Τουρκία ως μια από τις δέκα ισχυρότερες χώρες στον Κόσμο γύρω στο 2023 οραματίζεται ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Νταβούτογλου.

Μια διατύπωση που παραπέμπει στον πρώτο διδάξαντα του Νεοθωμανισμού τον Οζάλ, ο οποίος μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου στην περίοδο 1989-91 είχε προβλέψει τη διαμόρφωση μιας Ζώνης Επιρροής της Τουρκίας από την Αδριατική μέχρι το Σινικό Τείχος, από τη Μουσουλμανική Βοσνία μέχρι το κατοικούμενο από τους τουρκόφωνους και μουσουλμάνους Ουιγκούρους κινεζικό Σινκιάγκ.

Ένα χρόνο μετά την ανάδειξη της Τουρκίας ως συνομιλητή για τη χάραξη παγκόσμιων πολιτικών στο πλαίσιο της Ομάδας των G-20, τι αντίκρισμα έχουν οι διακηρύξεις Νταβούτογλου;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη, καθώς δεν είναι αποκλειστική συνάρτηση των δυνατοτήτων της Αγκυρας, αλλά επηρεάζεται καθοριστικά τόσο από την πολιτική των ΗΠΑ στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, όσο και από την εξέλιξη που θα έχει στην επόμενη δεκαετία η δυναμική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά και από τις εσωτερικές εξελίξεις διεργασίες στον Αραβικό Κόσμο:

- Αν η αμερικανική στρατηγική ακολουθήσει έστω και με καθυστέρηση τις φιλόδοξες και μεγαλόστομες διακηρύξεις του Ομπάμα στην Κωνσταντινούπολη και το Καίρο, την άνοιξη του 2009, για συνολική προσέγγιση- εξομάλυνση με τον Αραβομουσουλμανικό Κόσμο, τότε όντως η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει ρόλο γέφυρας Ανατολής-Δύσης, ρόλο ηγετικό στις Σουνιτικές χώρες, ρόλο εξισορρόπησης της περιφερειακής επιρροής του Ιράν. Αν, αντίθετα, όπως δείχνουν οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών, η Ουάσιγκτον παραμείν

ι εγκλωβισμένη στη λογική του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας επεκτείνοντας την εμπλοκή της μετά το Αφγανιστάν και το Ιράκ στην Υεμένη, τότε ο ρόλος που διεκδικεί η Τουρκία κινδυνεύει να καταστεί ένα μετέωρο βήμα, ένα στίγμα με οροθετημένη αξιοπιστία τόσο στη Δύση όσο και στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή.

- Αν η Ε.Ε. κατανοήσει εγκαίρως ότι η Τουρκία ως πλήρες μέλος -έστω σε μια δεύτερη ταχύτητα ή σε ένα καθεστώς περιοριστικών διατάξεων αορίστου χρόνου- μπορεί να είναι πολύτιμος εταίρος στη Μεσογειακή Πολιτική, αλλά και ειδικότερα στην κατοχύρωση των Ευρωπαϊκών Συμφερόντων στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή: Την πεποίθηση αυτή συμμερίζονται πλήρως τόσο η Ισπανία του Θαπατέρο όσο και η Ιταλία του Μπερλουσκόνι. Πιο προσεκτική η Γερμανία, αρνείται να προσυπογράψει τον απορριπτισμό Σαρκοζί, προφανώς επενδύει στην περιφερειακή εμβέλεια της Αγκυρας όπως έδειξαν και οι χθεσινές δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Βέστερβελε χθες, στην τουρκική πρωτεύουσα.

- Οι εξελίξεις στον Αραβικό Κόσμο αργά ή γρήγορα θα τερματίσουν τη συνολική έκλειψη όλων των χωρών που θα μπορούσαν να έχουν περιφερειακή εμβέλεια. Αργά ή γρήγορα τόσο η Αίγυπτος στην όποια μετά Μουμπάρακ εποχή, αλλά και η Συρία θα διεκδικήσουν περιφερειακό ρόλο και θα συρρικνώσουν τη δυνατότητα περιφερειακής ηγεμονίας τόσο για την Τεχεράνη όσο και για την Αγκυρα. Η σημερινή συγκυρία όπου δύο μη αραβικές μουσουλμανικές χώρες το Ιράν και η Τουρκία κυριαρχούν στην περιοχή και μιλούν για λογαριασμό των Αράβων είναι μεταβατική.

Το όραμα του Νταβούτογλου προϋποθέτει μια πλειάδα προϋποθέσεων που ξεφεύγουν από τον έλεγχο της Αγκυρας, μια σκληρή πραγματικότητα που διαφοροποιεί την Τουρκία από άλλες αναδυόμενες μεγάλες δυνάμεις, όπως η Βραζιλία και η Ινδία. Τούτων λεχθέντων είναι πέραν κάθε αμφισβήτησης ότι το Πολιτικό Ισλάμ του Ερντογάν πολλαπλασίασε το ειδικό βάρος της Αγκυρας τόσο στην περιφερειακή όσο και στην παγκόσμια σκηνή.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ