ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ - ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ.Οι ΗΠΑ αναζητούν στενούς συνεργάτες

ΣΤΑΘΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, ΜΑΡΤΙΟΣ Σε αναζήτηση στενών και αξιόλογων «συνεργατών» στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής βρίσκεται αυτή τη στιγμή ο Λευκός Οίκος, σύμφωνα με δηλώσεις αμερικανών διπλωματών και στρατιωτικών του ΝΑΤΟ.

Οι ΗΠΑ «αναπροσαρμόζουν» την παρουσία τους στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή εν όψει της αναμενόμενης συμφωνίας με τη Ρωσία για τα πυρηνικά όπλα, του νέου «δόγματος ασφαλείας» που επεξεργάζεται το ΝΑΤΟ και, τέλος, με την προοπτική του τερματισμού της στρατιωτικής «παρέμβασης» της Αμερικής στο Ιράκ και στον αραβικό χώρο, εξήγησε στο «Βήμα» ευρωπαίος διπλωμάτης στην έδρα του ΝΑΤΟ ο οποίος είναι ενήμερος της σχετικής αμερικανικής επιδίωξης. Ο ίδιος επεσήμανε ότι η Ουάσιγκτον έχει «ενοχληθεί» από την πολιτική του Ισραήλ και έχει «απογοητευθεί» από τη στάση της Τουρκίας.

Η Τουρκία θα μπορούσε να αναλάβει ρόλο «ουσιαστικού συνεταίρου» (substantial partner) των ΗΠΑ στην περιοχή του «αραβικού κόσμου» αν η κυβέρνηση Ερντογάν έδειχνε «κατανόηση» στις εθνικές και στις πολιτικές «ευαισθησίες» αμερικανών και ευρωπαίων φίλων και συμμάχων της Τουρκίας, αναφέρει έγγραφο ευρωπαϊκής υπηρεσίας το οποίο έχει υπόψη του «Το Βήμα». Το ίδιο έγγραφο, με ημερομηνία του περασμένου Φεβρουαρίου, σημειώνει ότι η επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Ουάσιγκτον «δεν απέδωσε τα αναμενόμενα». Οσον αφορά το Ισραήλ, το έγγραφο επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι ο Λευκός Οίκος ελπίζει πως θα υπάρξει κάποια πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστινίους, αλλά αυτό με κανέναν τρόπο «δεν επιτρέπει στην Ουάσιγκτον (...) να αναθέτει στο Ισραήλ καθήκοντα πέραν εκείνων που αφορούν την ασφάλειά του». Πράγμα που σημαίνει ότι η Αμερική δεν μπορεί να του αναθέσει ρόλο αξιόλογου συνεργάτη. Οι ΗΠΑ, ειδικότερα ο πρόεδρος Ομπάμα και η κυβέρνησή του, πρέπει τα επόμενα δύο ή τρία το πολύ χρόνια να δημιουργήσουν «άλλου τύπου προσβάσεις» στην Ευρώπη, όπως δήλωσε προσφάτως ο προεδρικός σύμβουλος κ. Αξελροντ. Στις αμέσως επόμενες εβδομάδες- πιθανότατα στις 8 Απριλίου, στην Πράγα- θα υπογράψουν οι πρόεδροι Ομπάμα και Μεντβέντεφ τη νέα Συνθήκη για τη μείωση των πυρηνικών όπλων των χωρών τους. Μία εβδομάδα αργότερα ο πρόεδρος Ομπάμα συγκαλεί στην Ουάσιγκτον διάσκεψη κορυφής για την προώθηση της πολιτικής του «για έναν κόσμο δίχως πυρηνικά όπλα».

Η «ασπίδα» χτυπά την πόρτα μας
Η Ουάσιγκτον, όπως βεβαιώνουν πηγές του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, έχει ήδη εξασφαλίσει τη συγκατάθεση της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας για την εγκατάσταση στις χώρες τους της αντιπυραυλικής «ασπίδας» και βρίσκεται σε σχετικές διαπραγματεύσεις με την Αγκυρα. Αλλες πηγές αναφέρουν ότι η Τουρκία θα δεχόταν μόνο «πλωτά μέσα» με εγκαταστάσεις ραντάρ του συστήματος, αλλά οι σχετικές διαπραγματεύσεις δεν φαίνεται να έχουν καταλήξει πουθενά. Ρουμανική πηγή στις Βρυξέλλες διευκρίνισε στο «Βήμα» ότι «έγινε απλώς μια συζήτηση» για την «ασπίδα» και ότι «δεν υπάρχει συνέχεια». Ο πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου, απαντώντας σε ερώτηση του «Βήματος», δήλωσε ότι η Ελλάδα ούτε βολιδοσκοπήθηκε αν θα δεχόταν να μετάσχει στο αντιπυραυλικό σύστημα ούτε θα δεχθεί, σε περίπτωση που της γίνει πρόταση.

Οσον αφορά την παρουσία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, στο έγγραφο της ευρωπαϊκής υπηρεσίας (σημειωτέον, δεν πρόκειται για απόρρητο) τονίζεται ότι αυτή δεν μπορεί να είναι στρατιωτική και ότι, άσχετα από τα αποτελέσματα της δράσης των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, ο ρόλος της Αμερικής στον μουσουλμανικό κόσμο της περιοχής δεν μπορεί παρά να είναι στο εξής «οικονομικός, πολιτικός, πολιτιστικός». Γι΄ αυτό και κρίνεται απαραίτητη η εξεύρεση «ουσιαστικού συνεταίρου» στην περιοχή, στον οποίο θα ανατεθούν ασφαλώς καθήκοντα χωροφύλακα. Το κείμενο γράφτηκε πολύ πριν από την πρόσφατη ένταση στις σχέσεις Ουάσιγκτον- Ιερουσαλήμ, αλλά είναι αποκαλυπτικό ότι οι ΗΠΑ φαίνεται να μη δίνουν στο Ισραήλ ρόλο ούτε και σε περίπτωση «σκληρής αντιπαράθεσης με το Ιράν». Αντίθετα, δείχνει ότι η κυβέρνηση Ομπάμα εξακολουθεί να έχει ελπίδες ότι «με τους κατάλληλους χειρισμούς» μπορεί να γοητευθεί η Αγκυρα. Φυσικά, ούτε λόγος γίνεται για ανάθεση κάποιου ρόλου στην Αίγυπτο, ενώ διαφαίνεται εμπιστοσύνη ότι το Ιράκ μετατρέπεται σταδιακά σε χώρο αποκλειστικής αμερικανικής επιρροής.

Ο «νευρικός πονοκέφαλος» της Ουάσιγκτον
Η ΕΥΡΩΠΗ, συγκεκριμένα η Δυτική Ευρώπη, δεν μπορεί να είναι στήριγμα της Αμερικής στα επόμενα χρόνια, δεν αποκλείεται μάλιστα να γίνει «νευρικός πονοκέφαλος» για τις ΗΠΑ, σημειώνει περιθωριακά το κείμενο που έχει υπόψη του «Το Βήμα». Αστάθεια, σύγχυση και οικονομικός μαρασμός είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της και αυτά περιορίζουν τον ρόλο που θα μπορούσε να έχει η Ευρώπη στο οργανόγραμμα που θα προκύψει από τις διαβουλεύσεις για το (αναζητούμενο) νέο δόγμα του ΝΑΤΟ. Ας σημειωθεί ότι, ενώ τονίζεται πως αυτό το νέο δόγμα της Συμμαχίας αποτελεί έναν από τους τρεις κύριους παράγοντες που θα δώσουν το στίγμα της μελλοντικής αμερικανικής παρουσίας στην Ευρώπη, δεν αναφέρεται τίποτε σχετικό με την κατεύθυνσή τους, πέραν του ότι θα διατυπωθεί οριστικά τον Νοέμβριο, στη Διάσκεψη της Λισαβόνας.
ΒΗΜΑ