Με τον Κεμάλ για την εξουσία

ΤΟΥΡΚΙΑ Η ΕΚΛΟΓΗ ΚΙΛΙΤΣΝΤΑΡΟΓΛΟΥ ΣΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ ΤΟΥ ΡΕΠΟΥΜΠΛΙΚΑΝΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΚΗΝΙΚΟ

Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου: ο νέος ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (διαδέχθηκε τον Μπαϊκάλ μετά την παραίτησή του λόγω του «ροζ dvd») χτυπάει την κυβέρνηση Ερντογάν στην «αχίλλειο πτέρνα» της: Ανεργία και εξαθλίωση (φωτ. Reuters)

Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ
Ενα όνειρο πλανάται αυτές τις μέρες πάνω από τον ουρανό της Τουρκίας. Το μέλλον θα δείξει αν είναι απατηλό, αν είναι ψευδαίσθηση ή μια από τα ίδια, αλλά η εκλογή του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στην ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος έχει προκαλέσει μεγάλο ενθουσιασμό στους κόλπους του κόμματος, σε βαθμό που για πρώτη φορά προφέρουν φωναχτά την προοπτική «εξουσίας».

Οταν πρόκειται για το κατεξοχήν «συστημικό» κόμμα που εδώ και καιρό έχει εξελιχθεί και σε κόμμα θιασώτη του κράτους, της επίσημης ιδεολογίας που μιλά στο όνομα του κράτους, η εξέλιξη Κιλιτσντάρογλου έχει σημασία. «Επανάσταση» το θεωρούν κάποιοι κομματικοί, αλλά η ευκολία με την οποία χρησιμοποιείται ο όρος «επανάσταση» στην Τουρκία δεν πρέπει να αποπροσανατολίζει.

«Ρομπέν» και «Γκάντι»
Και επειδή τίποτε από αυτά που έκαναν το ΡΛΚ «κρατικό κόμμα» δεν έχει αλλάξει, στο επίκεντρο τοποθετείται φυσικά το προφίλ του Κιλιτσντάρογλου. Καταρχάς και μόνο το ότι αποκαλείται στην Τουρκία «Γκάντι» σημαίνει πολλά. Είναι ο ηγέτης που υπόσχεται εσωκομματική δημοκρατία και κυρίως επίλυση «των προβλημάτων του λαού».

Ενα είδος «Ρομπέν των Δασών» που δείχνει ότι θα χτυπήσει την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με κύριο άξονα την «ανεργία και εξαθλίωση». Αυτό όμως που είχε κάνει τα πράγματα στο ΡΛΚ να φτάσουν σε επίπεδο αηδίας, ακόμη και από πλευράς μελών και ψηφοφόρων, ήταν η προσκόλληση του ΡΛΚ στην κρατική ιδεολογία και οι αγκυλώσεις που προέκυψαν στη συνέχεια και δημιούργησαν εικόνα κόμματος απόμακρου από τον λαό.

Από το σημείο αυτό όμως προκύπτει και το μεγάλο ζήτημα του Κιλιτσντάρογλου. Διότι άλλο είναι να υψώσεις το ανάστημά σου απέναντι στον Ερντογάν, ο οποίος είναι ο κατεξοχήν «λαϊκός ήρωας» στον χώρο της τουρκικής πολιτικής, και να ασκήσεις αντιπολίτευση υπερασπιζόμενος τους ανέργους και τους συνταξιούχους, και άλλο να προχωρήσεις στη μεταμόρφωση ή αναγέννηση του ΡΛΚ. Στην πρώτη περίπτωση, αν δηλαδή η νέα ηγεσία επιδοθεί σε φιλολογία της φτωχολογιάς και δεν επεκταθεί σε άλλα ζητήματα ελευθεριών κ.λπ., αυτό αναπόφευκτα θα είναι ένας σκέτος λαϊκισμός.

Μπορεί αυτός ο λαϊκισμός να φέρει ψήφους και κατ' επέκταση το όραμα για εξουσία; Σαφώς και μπορεί. Στις εκλογές του 2002 υπήρχε ένας μεγαλοεπιχειρηματίας, ο Τζεμ Ουζάν, που με το «Νέο Κόμμα» του είχε επιδοθεί σε έναν άνευ προηγουμένου λαϊκισμό, προτάσσοντας το δίκιο της φτωχολογιάς. Δεν μπήκε στη Βουλή, αλλά απέσπασε ένα 7,5 τοις εκατό στις εκλογές που ήταν πολύ μεγάλο.

Σε μια περίοδο που η ανεργία έχει φτάσει το 15% και είναι πολύ έντονα τα προβλήματα των μη προνομιούχων Τούρκων, ο λαϊκισμός αυτός φυσικά και μπορεί επιφέρει αποτελέσματα.

Η «αριστερή» στροφή
Ωστόσο το ερώτημα είναι αν η νέα ηγεσία του ΡΚΛ θα ικανοποιήσει όλους αυτούς που επιμένουν στην «αριστερή» στροφή του κόμματος. Θέτουν δηλαδή θέμα υιοθέτησης των βασικών «σοσιαλδημοκρατικών αξιών», θέμα αγώνα σε θέματα όπως οι πολιτικές ελευθερίες, τα ατομικά δικαιώματα, το Κουρδικό, ο εκδημοκρατισμός. Εκεί τα πράγματα είναι λίγο χλομά.

Αυτοί που το θέτουν μπορεί να υπογραμμίζουν ότι «είναι μεγάλο πρόβλημα η έλλειψη πραγματικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στην Τουρκία» και ότι «δεν μπορεί να λέγεται σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα αυτό που υπερασπίζεται το κράτος έναντι του πολίτη».

Με τη διαφορά όμως ότι εάν ο Κιλιτσντάρογλου τολμούσε να κάνει κίνηση προς τα αριστερά, κατά πάσα πιθανότητα θα έβλεπε το κόμμα του να πιάνει πάτο. Σε μία χώρα όπου το 27% του λαού τάσσεται υπέρ των βασανιστηρίων δεν είναι εύκολη υπόθεση να δηλώσεις αριστερός. Και πολύ περισσότερο να έχεις αξιώσεις εξουσίας ως αριστερός.

Αποφεύγοντας το Κουρδικό
Ο Κιλιτσντάρολγου έχει αποφύγει επιμελώς να αναφερθεί μέχρι σήμερα σε βασικά θέματα δημοκρατίας. Ως προς το Κουρδικό, επανέλαβε απλώς ένα από τα στερεότυπα της επίσημης και της πέριξ αυτής ιδεολογίας, ότι δηλαδή «εάν δοθούν οικονομικές λύσεις στη Νοτιοανατολική Τουρκία, θα πάψει να υπάρχει πρόβλημα». Η κύρια διαχωριστική γραμμή στο κουρδικό ζήτημα είναι το αν συμφωνεί ή όχι κανείς με το ότι έχουν γίνει μικρές ή και τεράστιες διακρίσεις εναντίον των Κούρδων.

Αυτό που απομένει λοιπόν είναι να εξελιχθεί ο Κιλιτσντάρογλου σε μία αντιγραφή του Ερντογάν με όχι και πολύ σημαντικές διαφορές. Σε αυτή την περίπτωση όμως υπάρχει ο κίνδυνος ο μέσος ψηφοφόρος να πει «γιατί να μην επιλέξω τον πραγματικό λαϊκιστή που στο κάτω κάτω ταυτίζεται με τις αξίες της συντριπτικής πλειονότητας του τουρκικού λαού;» Δίκοπο μαχαίρι για τον Κιλιτσντάρογλου. Με την υποσημείωση βεβαίως ότι μάλλον δεν θα υπάρχει στον κόσμο αυτό περίπτωση πολιτικού που προτίμησε την ιδεολογική καθαρότητα αντί της εξουσίας. *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ