28/5/11

Η τελευταία πράξη

της Ελίνας Γαληνού
Ηταν Τρίτη 29 Μαίου. Η αντίσταση των Βυζαντινών έδειχνε από μέρες να πνέει τα λοίσθια. Οι οιωνοί το είχαν προδιαγράψει αλλά οι καρδιές των ανθρώπων δεν ήθελαν να το δεχτούν. Πίστευαν ακόμα σ΄ ένα θαύμα ότι η Πόλη θα σωθεί, κι΄ας είχαν δεί την εικόνα της Δέσποινας να δακρύζει στην τελευταία λειτουργία. Ο Αυτοκράτοράς προσπαθούσε με όλες του τις δυνάμεις να τους στηρίξει και να τους εμψυχώσει. Εμπαινε στη μάχη μπροστάρης και κείνοι βλέποντάς τον να μην αφήνει το σπαθί από το χέρι, έπαιρναν δύναμη από το θάρρος του και συνέχιζαν. Ωσπου....οι στρατιώτες του Μωάμεθ ανακάλυψαν την Κερκόπορτα που είχε μείνει ανοιχτή. Τα μανιασμένα στίφη όρμησαν με άγρια χαρά στα αφύλακτα πλέον τείχη της Βασιλεύουσας και αιφνιδίασαν τους υπερασπιστές της Πόλης. Μέχρι το μεσημέρι, η αυλαία της τελευταίας Βυζαντινής άνοιξης, είχε πέσει...

Οι μνήμες αυτές έρχονται κάθε χρόνο τέτοια μέρα στο νού όπως είναι φυσικό. Θα αναβιώνουν πάντα μέσα από τις γραφές του Φραντζή, του Δούκα, του Κριτόβουλου και του Λαόνικου Χαλκοκονδύλη-των τεσσάρων αυθεντικών χρονογράφων της Αλωσης. Η θλίψη θα γεννά αιώνια ένα "γιατί" που θα ωθεί συνεχώς σε μια βαθύτερη διερεύνηση της Ιστορίας. Διότι η "αποφράς" ημερομηνία της 29ης Μαίου 1453, δεν ήταν παρά η τελευταία πράξη της Αλωσης. Η ουσιαστική Αλωση, είχε αρχίσει πολλούς αιώνες πριν. Ισως από το 1071μ.Χ όπου ο τότε αυτοκράτορας Ρωμανός Δ΄Διογένης, αντιμετώπισε την πρόκληση των Σελτζούκων Τούρκων παραγνωρίζοντας την επικινδυνότητά τους...Ετσι στο Ματζικέρτ, οι Τούρκοι έκαναν το πρώτο μεγάλο κατακτητικό τους βήμα προς το Βυζάντιο. Ηταν άραγε σύμπτωση που η χρονολογία αυτή, δεν απήχε παρά λίγα χρόνια από το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών όπου οι σχέσεις Βυζαντίου και "Εσπερίας" έφτασαν στο αποκορύφωμα της εχθρικότητάς τους; Η Ιστορία πάντως θα μας έδειχνε πολλές φορές ότι οι Τούρκοι ήξεραν να καιροσκοπούν και να χτυπούν πάντα στην κατάλληλη στιγμή...
Η πρώτη Αλωση της Πόλης το 1204, έδινε ένα καίριο χτύπημα στην άλλοτε κραταιά Αυτοκρατορία, μειώνοντάς της την εδαφική και θαλάσσια επικράτεια από περιοχές είτε πλουτοπαραγωγικές, είτε στρατηγικής σημασίας. Αν και η φράγκικη κατοχή διάρκεσε μερικές δεκαετίες, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν ανάκτησε ποτέ την ισχύ που έχασε. Τα προνόμια που είχαν κάποτε παραχωρηθεί από το Βυζάντιο στους Βενετούς υπό μορφή μιας άτυπης στρατηγικής συμμαχίας για τον έλεγχο των στενών του Οτράντο από τις επιδρομές των Νορμανδών, είχαν από τότε ανοίξει τον δρόμο της λατινικής διείσδυσης. Οι εσωτερικές έριδες για τη μοιρασιά των αξιωμάτων με αντίστοιχα προνόμια, αποσυντόνιζαν την αυτοκρατορία που βυθισμένη μέσα στον θεοκρατικό λήθαργό της, δεν έβλεπε παραπέρα. Η οικονομία εξαρτιόταν όλο και περισσότερο από ξένους δανειστές, τα χρέη αυξάνονταν, οι εγχώριες παραγωγές έφθιναν. Οι νέοι κατέφευγαν στα μοναστήρια και ο στρατός συμπληρωνόταν από ξένους μισθοφόρους. Ο συγκεντρωτισμός που επικρατούσε στη Βασιλεύουσα, είχε αρκετά απομακρύνει το βλέμμα των ηγεμόνων από την βυζαντινή επαρχία.
Μετά την περιπέτεια του 1204, εμφανίστηκε μια τάση αναθεώρησης παλιών ιδεολογικών αγκυλώσεων στους Βυζαντινούς, όπου άρχισαν να ανατρέχουν στο παρελθόν αναζητώντας ισχυρότερα υπαρξιακά ερείσματα στις έννοιες "Ελλην" και "Εθνος". Η αναθεώρηση αυτή, θα αμβλύνει τις αντιλήψεις πολλών λογίων όσον αφορά την απομάκρυνση από την αρχαιοελληνικό πολιτισμό που είχε σημειωθεί με ακραίο τρόπο στην πρώτη χιλιετηρίδα του Βυζαντίου. Σ΄αυτό το χρονικό σημείο, η σημασία των αρχαίων κειμένων της ελληνικής φιλοσοφίας και των θετικών επιστημών, αναβαθμίζεται επιχειρώντας μια αλλαγή τροχιάς στην κατεύθυνση της εκπαίδευσης των βυζαντινών. Η υπεράσπιση της πατρίδας, προβάλλεται σαν εθνική αναγκαιότητα ωθώντας τώρα περισσότερους νέους στον στρατό. Ομως, αυτά τα σημεία των καιρών, αν και ελπιδοφόρα δεν αποδεικνύονται αρκετά. Οι εγχώριες παθογένειες που έφθιναν την αυτοκρατορία, παραμένουν, ενώ οι έριδες στο Ιερό Παλάτιο, συνεχίζουν το φθοροποιό τους έργο. Κατά την πολύχρονη διαμάχη μεταξύ της δυναστείας Κατακουζηνών και Παλαιολόγων, οι Τούρκοι θα καταλάβουν την χερσόνησο της Καλλίπολης και στη συνέχεια, όλη την Μακεδονία-έναν σχεδόν αιώνα πριν την οριστική Αλωση...
Από τότε, η (εναπομείνασα) Βυζαντινή Αυτοκρατορία, θα παλεύει να επιβιώσει με ολοένα πιό φθίνουσες αντιστάσεις. Θα συνεχίσει να απειλείται από τις εσωτερικές ανατροπές και τις αλλότριες επιβουλές, ελπίζοντας σε ένα "θαύμα". Οι Οθωμανοί θα επιχειρήσουν την πρώτη πολιορκία της Πόλης κατά την έξοδο του 14ου αιώνα, αλλά ο Θεός θα δώσει στους Βυζαντινούς μια ακόμα χρονική ευκαιρία. Η επιθετικότητα του εκ Μογγολίας Ταμερλάνου θα φοβίσει τους Οθωμανούς και κείνοι θα αναγκαστούν να ζητήσουν συμπαράσταση από τον Μανουήλ Παλαιολόγο, επιστρέφοντάς του εδάφη και απαλλάσοντάς τον από φόρους υποτελείας. Αυτή η συγκυρία θα δώσει μια πρόσκαιρη ανάσα στο Βυζάντιο και οι Παλαιολόγοι θα επιχειρήσουν να ισχυροποιηθούν μέσω συμμαχιών από τη Δύση. Η Εσπερία όμως ελέγχεται από το Βατικανό και ο Πάπας θα επιδιώξει να επωφεληθεί από τις ανάγκες των Βυζαντινών για να εδραιώσει τη θέση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ως κυρίαρχη σε όλα τα χριστιανικά κράτη Ανατολής και Δύσης. Ετσι, οι Βυζαντινοί προσέρχονται στην Σύνοδο των Δύο Εκκλησιών όπου τον Σεπτέμβριο του 1439, θα υπογράψουν υπέρ της Ενωσης, χωρίς να επιτύχουν ωστόσο ουσιαστικό συμβιβασμό στις βασικές θέσεις διαφοροποίησης της Ορθόδοξης από την Καθολική Εκκλησία. Η εξέλιξη αυτή θα πυροδοτήσει έτι περισσότερο τον διχασμό του βυζαντινού λαού ανάμεσα στους ενωτικούς και ανθενωτικούς, εκτρέφοντας παρεξηγήσεις χρόνιες. Ωστόσο, θα επιτευχθεί ένα κλίμα σχετικής "συμφιλίωσης" που θα οδηγήσει στην διοργάνωση μιας μεγάλης σταυροφορίας χριστιανικών λαών κατά των Οθωμανών το 1444, υπό την αιγίδα του Πάπα. Ομως ο Μουράτ κατατροπώνει τους χριστιανούς στη Βάρνα και το πλήγμα είναι τόσο ισχυρό, που για πολλά χρόνια μετά οι λαοί της Εσπερίας δεν θα ξανατολμήσουν κάτι ανάλογο...
Εννέα χρόνια μετά, βασιζόμενος στις χαλαρές υποσχέσεις βοήθειας Βενετσιάνων και Γενοβέζων και στις αμφιλεγόμενες διαθέσεις του Δόγη Φραντσέσκο Φόσκαρι, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, πλαισιωμένος από ασθενή στρατό και εξαθλιωμένους πολίτες, με μόνο όπλο το υπέρ πατρίδος φιλότιμο, θα αγωνιστεί ως την τελευταία στιγμή της μάχης "υπέρ βωμών και εστιών". Ηταν όμως αργά, πολύ αργά. Γιατί η κατεδάφιση ενός κράτους όταν έχει αρχίσει τόσα χρόνια πριν, δεν προλαβαίνεται τις τελευταίες μέρες. Και τότε, δεν μένει παρά να παλέψει κανείς για την τιμή των όπλων, ώστε να δικαιωθεί μ΄ ένα αξιοπρεπές τέλος.
Πόσα δεν έχουμε ξεχάσει από εκείνες τις εποχές....

21 σχόλια:

  1. Επειδή δεν ξέρω πως αλλιώς να προσθέσω το επίκαιρο θέμα, το στέλνω μέσου σχολίου

    http://gdailynews.wordpress.com/2011/05/28/alert-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BE%CF%8D-%CF%81%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CF%84%CE%BF/#more-17092

    Τουρκικό αλιευτικό δεν υπάκουσε στις συστάσεις του Ρουμανικού λιμενικού και άνοιξαν πυρ εναντίον του! – Συνελήφθη το πλήρωμα του τουρκικού σκάφους και κρατείται στη Ρουμανία.
    Μαΐου 28, 2011 — Λουκάς

    Κρίση ξέσπασε στη Μαύρη Θάλασσα ανάμεσα σε Ρουμανία – Τουρκία πριν μερικές ώρες όταν αλιευτικό σκάφος με τουρκική σημαία εισήλθε στα χωρικά ύδατα της Ρουμανίας, δεν υπάκουσε στις συστάσεις της ρουμανικής ακτοφυλακής, με συνέπεια οι ρουμανικές αρχές να ανοίξουν πυρ εναντίον του.

    Ακολούθησε καταδίωξη και τελικά το πλήρωμα του αλιευτικού σκάφους συνελήφθη στα όρια των χωρικών υδάτων μεταξύ Ρουμανίας – Βουλγαρίας. Σε βοήθεια του τουρκικού αλιευτικού ακολούθησε επιχείρηση από τη τουρκική ακτοφυλακή με σκάφη και ελικόπτερα χωρίς ωστόσο να προλάβουν να κάνουν κάτι.

    Το σκάφος και το πλήρωμά του αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο λιμάνι της Κωνστάτζας, ενώ υπάρχει και ένας τραυματίας από το πλήρωμα του τουρκικού αλιευτικού. Το τουρκικό αλιευτικό σκάφος είναι σε άθλια κατάσταση όπως περιγράφεται και έτοιμο προς βύθιση.

    Σύμφωνα με πηγές της τουρκικής HURRIYET το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας έχει επικοινωνήσει με το αρμόδιο τμήμα της Ρουμανίας και αφού ζήτησε εξηγήσεις απαίτησε να προστατευθούν οι επιβαίνοντες στο σκάφος λόγω που ανησυχεί για την ασφάλεια τους. Οι ρουμανικές αρχές διαβεβαίωσαν τους τούρκους πως όλοι οι επιβαίνοντες στο σκάφος είναι καλά στη υγεία τους και εξήγησαν πως όλα συνέβησαν από την ώρα που δεν υπάκουσαν στις επαναλαμβανόμενες συστάσεις τους.

    Το θέμα παρακολουθούν και τούρκοι διπλωμάτες που όπως δήλωσαν αφού αξιολογήσουν τη κατάσταση και εξετάσουν γιατί πραγματικά οι ρουμανικές αρχές άνοιξαν πυρ θα προβούν σε πορίσματα και δηλώσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Απαλλάσσετε λόγω βλακείας...ο ημιταλιμπαν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Εξαιρετικό άρθρο! Αν δεν έχετε αντίρρηση θα το αναρτήσω αναφέροντας (εννοείται) την πηγή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. East, να σου στείλω την άποψη της κυρα-Μαρίκας, της καφετζούς της γειτονιάς μου, για την παρακμή του Βυζαντίου; Υπάρχει και μια ανάλυση από τον μοναχό Ρασπούτιν που βρέθηκε στα αρχεία του Κρεμλίνου. Να σου την στείλω κι αυτήν;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Είναι τρομακτικό πόσες ομοιότητες μπορεί να βρεί κανείς σε σχέση με τη σημερινή Ελλάδα,δεν νομίζετε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @ Βιβλιόφιλος
    Από πλευράς μου βεβαίως.
    Ευχαριστώ για το σχόλιο.
    Ελίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Εast,

    Ο πατήρ Τύχων (του πατρός Τύχωνος, ή πατέρα Τύχωνα στην δημοτική) ήταν πνευματικός του Πούτιν από τότε που ο τελευταίος ήταν στην KGB, ή ίσχυσε αυτό που λένε "άμα γεράσει ο διάολος καολογερεύει"; Στις ανακρίσεις, τον είχε μαζί του;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ναί Χρήστο, έπιασες βλέπω τη συχνότητά μου επακριβώς.
    Ελίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Και δεν μπορείς να φανταστείς με πόση πίκρα αγαπητή Ελίνα,μπράβο πάντως για το άρθρο,πολύ ωραίο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. -1-

    Κυρία Γαληνού μου,

    Γράφετε όμορφα, όπως πάντα, όμως θα είμαι αυστηρός στην κριτική μου, για την συγκεκριμένη δημοσίευση, και παρακαλώ να μην θεωρήσετε τον σχολιασμό μου ως προσωπική επίθεση.

    Έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή που πλέκαμε το εγκώμιο για την Ιστορία μας. Αποτελεί παρελθόν η εποχή των διθυράμβων. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε με επιχειρήματα αυτούς που θα ήθελαν να εξαφανιστούμε, και δεν είναι λίγοι αυτοί (ρίξετε, για παράδειγμα, μια ματιά στην γειτονιά μας...).

    Η έρευνά σας είναι έρευνα πάνω σε "μπαγιάτικες" και πεπαλαιομένες πηγές. Δεν είναι δυνατόν, δεν έχετε δικαίωμα πια, στον 21ο αιώνα, να κάνετε ιστορικές αναφορές, χωρίς να παρακολουθείτε τις εξελίξεις της ιστορικής επιστήμης. Δεν έχετε πρόσβαση στο TLG, και προφανώς στις πηγές με apparatus criticus. Διότι αν είχατε, θα γνωρίζατε ότι:

    (i) Ο Γεώργιος Σφραντζής _δεν_ μας παρέθεσε πληροφορίες για την Άλωση της Πόλης. Πολύ πιθανόν να αναφέρεστε στον ψευδο-Σφραντζή, στον Μακάριο Μελισσηνό/Μελισσουργό.

    Το Chronicon Minus [1] είναι του γνησίου Σφραντζή, και η μοναδική αναφορά για την Άλωση είναι η εξής:

    [35.9] Καὶ τῇ κθ-ῃ Μαΐου, ἡμέρᾳ γ-ῃ, ὥρᾳ τῆς ἡμέρας ἀρχῇ ἀπῆρε τὴν Πόλιν ὁ ἀμηρᾶς, ἐν ᾗ ὥρᾳ καὶ ἁλώσει τῆς πόλεως καὶ ὁ μακαρίτης αὐθέντης μου καὶ βασιλεὺς κὺρ Κωνσταντῖνος σκοτωθεὶς ἀπέθανεν, ἐμοῦ πλησίον αὐτοῦ οὐχ εὑρεθέντος τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ, ἀλλὰ προστάξει ἐκείνου
    εἰς ἐπίσκεψιν δῆθεν ἄλλου μέρους τῆς πόλεως, ἰού, ἰοὺ κἀμοί, τῆς προνοίας οὐκ εἶδ' εἰς τίνα με καιρὸν φυλαττούσης.

    (ii) Για τους υπολοίπους τρεις χρονικογράφους: πλην του Κριτόβουλου, δεν έζησαν την Άλωση, αλλά έγραψαν από διηγήσεις τρίτων. Η μεν διήγηση του Λαονίκου (Νικολάου) Χαλκοκονδύλη έχει ισχυρή επίδραση από τον νεο-Πλατωνισμό του δασκάλου του, του Πλήθωνα, και είναι φορτισμένη από μια αρχαιοπρέπεια και έναν πρωτόγνωρο φυλετισμό, για εκείνη την εποχή. Ο Δούκας έγραψε σαν ενωτικός και υπηρέτης των Γενοβέζων. Ο δε Κριτόβουλος σαν υπηρέτης του ιδίου του Αμηρά Σουλταν Μεχμετ ΙΙ.

    Δεν υπάρχει, δυστυχώς, έγκυρη πηγή ελληνόφωνη: και θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε όλα τα χρονικά έχοντας στο νου τις τάσεις της εποχής: ενωτικοί, ανθενωτικοί και αρχαιομαθείς/νεοπλατωνιστές, ο καθένας γράφει υπερασπίζοντας την δική του γραμμή. Και αυτό δεν το ισχυρίζομαι εγώ, αλλά οι κορυφαίοι ιστορικοί πάνω στην περίοδο της Αλώσεως της Πόλης από τους Τούρκους, όπως ο κ. Μάριος Φιλιππίδης, ο οποίος αναφέρει ότι η περίοδος του 15ου αιώνα χαρακτηρίζεται από "χάος", όσον αφορά στις πηγές.

    Δυστυχώς, ήταν συνήθης πρακτική πολλών Ρωμαίων, μετά την Άλωση, να πλαστογραφούν, προκειμένου να αποκτήσουν προνόμοια μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι αδελφοί Μελισσουργοί είναι μια κλασσική περίπτωση. Δυστυχώς το Chronicon Maius, το οποίο συνεγράφει στην Νεάπολη της Ιταλίας, έναν αιώνα σχεδόν μετά από την Άλωση, και στο οποίο υπάρχει και το Chronicon Minus (ελαφρώς παραλλαγμένο γλωσσικά), δεν θεωρείται πρωτεύουσα πηγή. Το τρίτο βιβλίο περιέχει ψευδείς πληροφορίες για την άλωση και τις μάχες, όπου παρελαύνουν μέχρι και ονόματα "ηρώων" που είχαν (δήθεν) σχέση με την οικογένεια του Μελισσουργού.

    Για περισσότερες πληροφορίες, θα σας παραθέσω αναλυτική βιβλιογραφία στο τέλος του μηνύματος αυτού.

    Ως συνέπεια αυτών, ο "τελευταίος λόγος" του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου _δεν_ είναι αληθινός, αλλά είναι παρμένος από την επιστολή (στα λατινικά) του γενοβέζου επισκόπου Λεονάρδου του Χίου. Μια σειρά εργασιών, με εκτενή γλωσσολογική έρευνα, αποδεικνύουν ότι πολλοί από τους ισχυρισμούς του Λεονάρδου είναι ψευδής, και συνεγράφησαν για ίδιον όφελος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. (iii) Δεν υπήρξε ποτέ "βυζαντινή" Αυτοκρατορία, αλλά μία Ρωμαϊκή, μέχρι το 1453. Είναι λάθος να επιμένετε να χρησιμοποιείτε αυτόν τον όρο, ενώ κάλλιστα θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε τον προσδιορισμό Ρωμανία. Ήδη γίνεται προσπάθεια από πολλά τμήματα για την επιβολή του γνησίου ονόματος της Αυτοκρατορίας μας. Αν παρατηρήσετε, το πανεπιστήμιο Αθηνών έχει ήδη κάνει το πρώτο βήμα σε αυτό...

    (iv) Η πραγματική μεγάλη Άλωση από τους Φράγκους έλαβε χώρα στα 794 μ.Χ., από τον Καρλομάγνο, ο οποίες κυρίευσε την Παλαιά Ρώμη, ανακυρήσσοντας τον εαυτό του "Αυτοκράτωρ Ρωμαίων", την στιγμή που η βασιλεύουσα των Ρωμαίων είχε ήδη μεταφερθεί στην Νέα Ρώμη. Αυτό που ακολουθεί είναι ένας ισχυρός πόλεμος μεταξύ Φράγκων και Ρωμαίων: πόλεμος με τα όπλα και την πένα. Το 1204 είναι η φυσική συνέπεια του 794. Διότι οι Φράγκοι ήθελαν να ιδρύσουν μια Λατινική Αυτοκρατορία, εκτοπίζοντας και εκφραγκίζοντας όλους τους Ρωμαίους, σε Ανατολή και Δύση.


    Θα επαναλάβω ότι το κείμενό σας βρίθει ανακριβειών, και θα πλην της ταπεινής συμβουλής να διασταυρώνετε πηγές από το TLG, θα ήθελα να τονίσω ότι δεν δικαιολογείται, στον αιώνα μας, η ελλειπής ενημέρωση στις εξελίξεις πάνω στην Γνώση. Οι περισσότεροι, σχεδόν όλοι, κορυφαίοι ιστορικοί είναι προσβάσιμοι με email...

    Με τιμή και εκτίμηση,

    Κ.Π.

    Θα ακολουθήσει μήνυμα με ενημερωμένη βιβλιογραφία.

    [1] V. Grecu, Georgios Sphrantzes. Memorii 1401-1477 [Scriptores Byzantini 5. Bucharest: Academia Republicae Romanicae, 1966]: 2-146.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Πηγές 1

    1. The Fall of the Byzantine Empire: A Chronicle by George Sphrantzes,
    1401-1477. The University of
    Massachusetts Press, Amherst, 1980.
    2. Byzantium, Europe, and the Early Ottoman Sultans: An Anonymous
    Greek Chronicle of the Seventeenth Century
    (Codex Barberinus Graecus 111) [= Late Byzantine and Ottoman Studies
    4]. Translation and Commentary. Aristide D.
    Caratzas Publisher, New Rochelle, 1990.
    3. Emperors, Patriarchs, and Sultans of Constantinople: An Anonymous
    Greek Chronicle of the Sixteenth Century
    (The [Ekqesi" Cronikhv) [= The Archbishop Iakovos Library of
    Ecclesiastical Sources 13]. Greek Text, Translation,
    and Commentary. The Hellenic College Press, Brookline, MA, 1991;
    hardbound and paperback.
    4. Nestor-Iskander, The Tale of Constantinople (of its Origin and
    Capture in the Year 1453): The Troitse-Sergieva
    Lavra Ms. No. 773. Co-author: Walter K. Hanak. New edition of the Old
    Slavonic Text, translation, and commentary.
    Melissa Publishers. Athens, New York, and Moscow, 1998.
    5. Mehmed II the Conqueror and the Fall of the Franco-Byzantine Levant
    to the Ottoman Turks: Some Western Views
    and Testimonies. Arizona University Press: Arizona Studies in the
    Middle Ages and the Renaissance 22. Tempe and
    Brepols, 2007.
    6. Editor. Abstracts of Papers: Fifteenth Annual Byzantine Studies
    Conference (Amherst, MA, 1989).
    7. Constantine XI Dragas-Palaeologus: A Biography of the Last Greek
    Emperor. Forthcoming: Melissa Publishers.
    Athens, New York, and Moscow. Forthcoming.
    8. The Pen and the Sword: Historiographical, Topographical, and
    Military Studies on the Siege and Fall of
    Constantinople (1453). Co-author: Walter K. Hanak. A two volume study
    of Constantinopolitan topography, siege,
    legends, and prosopography. Ashgate Press. Forthcoming.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. πηγές 2

    9. The Fall of Constantinople 1453: The Serbian Hilandar Slavic MS.
    28,0 Folia 257r-289v. Co-author: Walter K.
    Hanak. Accepted by the Serbian Academy of Sciences. Forthcoming.
    10. In progress: Mission Impossible: Cardinal Isidore and the Fall of
    Constantinople in1453. A Biography of Cardinal
    ISidore, the metropolitan of Kiev and All Russias, papal legate to the
    Greek court, and a relative of the last Greek
    emperor: a prelate, a soldier, and a theologian.
    Articles by M. Philippides
    Philippides, M. “Chronicle of the Turkish Sultans.” In Historians of
    the Ottoman Empire. Eds. C.
    Kafadar, H. Karateke, and C. Fleischer. Harvard University, Center for
    Middle Eastern
    Studies. Cambridge, MA, 2008. Electronic article, 6 pp.
    ———. Constantine XI Dragas Palaeologus (1405-1453): A Biography of the
    Last Greek
    Emperor. Forthcoming.
    ———. “Damaskenos the Stoudite.” In Historians of the Ottoman Empire.
    Eds. C. Kafadar, H.
    Karateke, and C. Fleischer. Harvard University, Center for Middle
    Eastern Studies.
    Cambridge, MA, 2008. Electronic article, 6 pp.
    ———. “Early Post-Byzantine Historiography.” In The Classics in the
    Middle Ages. Medieval and
    Renaissance Texts and Studies 69. Bernardo, A. S., and S. Levin, eds.
    Binghamton, 1990. Pp.
    253-265.
    ———. “The Fall of Constantinople: Bishop Leonard and the Greek
    Accounts,” Greek, Roman and
    Byzantine Studies 22 (1981), pp. 287-300.
    ———. “The Fall of Constantinople 1453: Bishop Leonardo Giustiniani and
    His Italian
    Followers,” Viator: Medieval and Renaissance Studies 29 (1998), pp.
    189-227.
    ———. “The Fall of Constantinople 1453: Classical Comparisons and the
    Circle of Cardinal
    Isidore,” Viator: Medieval and Renaissance Studies 38 (2007), pp.
    349-383.
    ———. “Giovanni Guglielmo Longo Giustiniani, the Genose Condottiere of
    Constantinople in
    1453,” Byzantine Studies/Etudes byzantines, n. s., 3 (1998), pp.
    13-54.
    ———. “The Historical Value of Nestor-Iskander’s Povest’ o Tsar’grade.
    In Abstracts of Papers,
    12th Annual Byzantines Studies Conference. Bryn Mawr, 1986. Pp. 13-15.
    ———. “History Repeats Itself: Ancient Troy and Renaissance Istanbul.”
    In ‹stanbul Üniversitesi
    550. Y› l Uluslararas› Bizans ve Osmanl› Semposyumu (XV. Yüzy› l)
    30-31 May› s 2003.
    550th Anniversary of the Istanbul University. International Byzantine
    and Ottoman Symposium
    (XVth Century) 30-31 May 2003. Ed. Sümer Atasoy. Istanbul, 2004. Pp.
    41-68.
    ———. “Makarios Melissourgos-Melissenos.” In Historians of the Ottoman
    Empire. Eds. C.
    Kafadar, H. Karateke, and C. Fleischer. Harvard University, Center for
    Middle Eastern
    Studies. Cambridge, MA, 2008. Electronic article, 7 pp.
    ———. “The Name Sphrantzes in Ubertino Pusculo,” jOnovmata: Revue
    Onomastique 13
    (1989/1990), pp. 208-211.
    ———. “Patriarchal Chronicles of the Sixteenth Century,” Greek, Roman,
    and Byzantine Studies
    25 (1984), pp. 87-94.
    ———. “Santa Theodosia or Gül Camii? The Controversy Surrounding a
    Famous Structure.” In
    Thirtieth Annual Byzantine Studies Conference, Abstracts of Papers.
    Baltimore, 2004. Pp. 91-
    92.
    ———. “Some Prosopographical Considerations in Nestor-Iskander’s Text,”
    Macedonian Studies
    6 (1989), pp. 35-50.
    ———. “Suvgcroneı [Ereuneı sta; Keivmena tou` Sfrantzh`,” Parnasso;ı 25
    (1983), pp. 94-99.
    ———. “An ‘Unknown’ Source for Book III of the Chronicon Maius by
    Pseudo-Sphrantzes,”
    Byzantine Studies/Etudes byzantines 10 (1984), pp. 174-183.
    ———. “Urban’s Bombard(s), Gunpowder, and the Fall of Constantinople
    (1453),” Byzantine
    Studies/Etudes byzantines, n.s. 4 (1999), pp. 1-67.
    ———. “Urbs Capta: Early ‘Sources’ on the Fall of Constantinople
    (1453).” In Peace and War in
    Byzantium: Essays in Honor of George T. Dennis, S.J. T. S. Miller, and
    J. Nesbitt, eds.
    Washington, 1995. Pp. 209-225.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. πηγές 3

    Research on the sixteenth-century forgery that turned Sphrantzes’
    authentic work, the Chronicon Minus,
    into the celebrated but inauthentic Chronicon Maius through the hand
    of Makarios Melissourgos-
    Melissenos has achieved Homeric proportions. On scholarly efforts to
    find a way through a labyrinth of
    primary, forged, and elaborated sources, see, among others, Jean B.
    Falier-Papadopoulos, “Phrantzès est-il
    réellement l’auteur de la grande chronique qui porte son nom?,” in
    Aktes du IVe Congrès international des
    études byzantines, Bulletin de l’Institut Archéologique Bulgare 19
    (1935): 177-89. Franz Dölger, “Ein
    literarischer und diplomatischer Fälscher des 16. Jahrhunderts:
    Metropolit Makarios von Monembasia,” in
    Otto Glaunig zum 60. Geburtstag, Festangabe aus Wissenschaft und
    Bibliothek (Leipzig, 1936), 25-36, and
    repr. in idem, Byzantinische Diplomatik: 20 Aufsätze zum Urkundenwesen
    der Byzantiner (Ettal, 1956),
    371-83; Raymond-Joseph Loenertz, “Autour du Chronicon Maius attribué à
    Georges Phrantzès,” in
    Miscellanea G. Mercati, Studi e Testi 123 (Vatican City, 1946),
    273-311; Nikolaos B. Tomadakis, Peri;
    JAlwvsew" th'" Kwnstantinoupovlew" (1453) (Athens, 1953; repr. 1993),
    137-66; Vasile Grecu, “Das
    Memoirenwerk des Georgios Sphrantzes,” Actes du XIIe Congrès
    international d’études byzantines 1
    (Belgrade, 1963): 327-41; idem, “Georgios Sphrantzes. Leben und Werk.
    Makarios Melissenos und sein
    Werk. Die Ausgaben,” BS 26 (1965), 62-73; Ioannes K. Khasiotes,
    Makavrio", Qeovdwro" kai; Nikhfovro"
    oiJ Melisshnoi; (Melissourgoiv) (16o"-17o" aij.) (Thessalonica, 1966);

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Σημείωση:

    Δυστυχώς, δέκα σελίδες με αναφορές δεν χωρούν εδώ. Αν θελήσετε να σας τις στείλω, ενημερώστε με σας παρακαλώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Y.Γ.

    Κ. Γαληνού,

    Επειδή μου απαντήσατε (ίσως από λάθος) σε άλλη δημοσίευση, θα ήθελα να σας παρακαλέσω να διαβάσετε ακόμη μια φορά αυτά που έγραψα.

    Πουθενά δεν υποτιμώ βιβλιοθήκες και τα γραπτά των ίδιων των χρονικογράφων. Αν προσέξατε όμως, σας έδωσα λεπτομέρειες για το μεγάλο πρόβλημα από τον 15ο αιώνα και μετά: τις πλαστογραφήσεις.

    Δεν ανέφερα πουθενά ότι οι ηλεκτρονικές πηγές είναι σημαντικότερες των βιβλίων. Εδώ ίσως να παραλάσσονται τα λόγια μου επιτηδευμένα, για να καλυφθεί το πρόβλημα του (καλογραμμένου) άρθρου σας: έγραψα ότι στο TLG βρίσκεται το corpus με όλα τα _αποδεκτά_ από _την επιστήμη_ κείμενα. Για το apparatus criticus επιβάλλεται να ανατρέχετε στην βιβλιογραφία που παραθέτει το TLG. Όλοι οι ιστορικοί χρησιμοποιούνε την βάση δεδομένων στο TLG. Διότι οι βιβλιοθήκες και το ίντερνετ, για κάποιον μάλιστα που δεν είναι εξιδεικευμένος, είναι γεμάτα παγίδες. Η google έχει ψηφιοποιήσει πάρα πολλά βιβλία. Πολλά από αυτά είναι ψευδεπίγραφα.

    Θα σας παραθέσω, επιλογικά, μέρος μηνήματος-απάντησης σε ερωτήσεις μου, σημαντικού ιστορικού του παν. του Reading. Εσείς οι σωστοί δημοσιογράφοι, οι πατριώτες, πρέπει να είστε προσεκτικοί, και να αποφεύγετε τόσο σημαντικά λάθη στην έρευνα.

    On the first question, you are quite right to point to an increasingly large danger that comes with the expansion of the internet. I think there are two issues. One is the general one that not everything (or perhaps, very little) that one finds on the internet is reliable or up to date. The general reader, or students searching for information, can easily be misled, unless they are able to evaluate what they find. Secondly, and more specific to the question of ancient or medieval Greek literature, there is little awareness on behalf of the general public, or students, about the way in which our texts of Greek authors have been improved over time through study of the manuscripts, a greater understanding of the language of that period, etc. Thus it makes a huge difference whether one uses a text of the early nineteenth century (like the one you found) or, if one is available, a more modern edition. The two problems reinforce each other because of the fact that old, out of date, editions, are being digitised and made freely available.


    The scholarly community is of course aware of both of these problems. In fact, there is a reliable digital collection of Greek literature, which aims at complete coverage of everything written in Greek, and now goes up to 1453 (though there are still some gaps). This is called the Thesaurus Linguae Graecae, and is based in the University of California. It uses the most up to date editions (and gives full information on which editions it uses for each author or work). One can read or browse, but can also search for terms or combinations of terms, within particular authors or works, within particular periods, or even across the whole corpus.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Κοιτάξτε. Είναι καλό να γίνεται ένας διάλογος.
    Νομίζω όμως ότι κάπου το παρακάνετε, προσπαθώντας να "επιβάλλετε" την δική σας άποψη για τις πηγές. Ας μην το συνεχίσουμε άλλο.
    Ελίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Προσωπικά, τα ψηφιοποιημένα από την google καλό είναι να τα αντιπαραβάλλει κανείς με κείμενα βιβλίων από τις βιβλιοθήκες.
    Πάντως υπ΄όψη ότι ούτε η επιστήμη δεν είναι κάτι στατικό, άρα ούτε οι μέθοδοι πιστοποίησης αυθεντικότητας εγγράφων, χειρογράφων κλπ.
    Ακόμα, η τεχνολογία σήμερα παρέχει δυνατότητες αναπαραγωγής καταπληκτικές για παλαιά έγγραφα και χάρτες.
    Στις βιβλιοθήκες όμως, ειδικά στα τμήματα παλαιοτύπων, μάλλον τα αυθεντικά φυλάσσονται.
    Ελίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Κυρία Γαληνού,

    Εσείς το παρακάνετε, δυστυχώς. Υπάρχουνε άνθρωποι με διδακτορικά και με δημοσιεύσεις, που έχουνε δικαίωμα να έχουνε τον τόνο της φωνής σας.

    Είμαστε έξω από τον κόσμο, σαν χώρα, και αυτό το καταλαβαίνει κανείς όταν βρεθεί έξω, σε ένα συνέδριο φερ' ειπείν...αν ο κ. Καλεντερίδης και ο Ινφογνώμονας επιθυμούν να ακούγεται η αλήθεια, όσο και αν ενοχλεί, θα χαμηλόνετε τους τόνους όταν σφάλλετε.

    Τα πράγματα στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ξεκάθαρα, και μην προσπαθείτε να δημιουργήσετε ασάφειες.

    Μου κουνάτε το δάχτυλο, γράφετε με περισσό θράσσος, και σας προκαλλώ να επικοινωνήσετε με έναν πανεπιστημιακό πάνω στο αντικείμενο, για να καταλάβετε το σφάλμα σας.

    Εσείς είστε έντιμος δημοσιογράφος, αλλά όταν γράφετε ιστορικά άρθρα, πέφτετε σε παγίδες που χαρακτηρίζουν ημιμάθεια.

    Δυστυχώς ρίχνετε το επίπεδο απίστευτα χαμηλά. Σας υπογράμμισα ότι _κάνετε λάθη_, στις αναφορές σας στο κείμενό σας, και σας έδωσα βιβλιογραφία. Δεν έχω το δικαίωμα να αναφέρω δημόσια πανεπιστημιακούς: αν είχαν την όρεξη και τον χρόνο, θα σχολίαζαν οι ίδιοι κείμενα σαν και τα δικά σας, διορθώνοντας τα απίστευτα σφάλματα που βγάζουν μάτι. Είναι κρίμα που δεν παίρνουν οι ίδιοι θέση...

    Θα επαναλάβω για τελευταία φορά: δεν έχετε ιδέα για την υπόθεση των χρονικών της Άλωσης. Έχω αφιερώσει τα τελευταία τρία χρόνια πολύ χρόνο, πάνω στο αντικείμενο του ψευδο-Σφραντζή, κι έχω έρθει σε επαφή με τους μεγαλύτερους ιστορικούς, πάνω στο αντικείμενο. Έχουμε και την τύχη να βρίσκονται και εξαιρετικοί medievalists στο πανεπιστήμιό μας.

    Σας προσκαλώ/προκαλλώ να βγείτε από την ημιμάθειά σας, και να κάνετε σοβαρή έρευνα.

    Διότι παραπληροφορείτε κ. Γαληνού, και το γράφω με λύπη, διότι σας διαβάζω εδώ και έναν χρόνο ανελλιπώς...

    Όποιος γνωρίζει ανάγνωση, θα διαβάσει την παρατήρησή μου. Ο έχων στοιχειώδη κρίση, θα καταλάβει πόσο απλά είναι τα πράγματα που έγραψα παραπάνω...

    Με τιμή,

    Κυριάκος Παπαδόπουλος,
    University of Birmingham

    Y.Γ.
    Υποπτεύομαι ότι κάποιοι συγχύστηκαν, θεωρόντας ότι γίνεται αναθεώρηση της Ιστορίας.

    Άλλο πράγμα η αναθεώρηση κατά παραγγελία, και άλλο πράγμα να ανακαλύπτεται ότι ένα χειρόγραφο είναι πλαστογραφημένο.

    Στην περίπτωση της Άλωσης, του 1453, δεν αμφισβητείται ο ηρωισμός του Κων. XI Παλαιολόγου, ούτε από τον Κριτόβουλο.

    Η παράθεση των γεγονότων ωστόσο διαφέρει από χρονικό σε χρονικό, όπως διαφέρει η μέρα με την νύχτα.

    Εσείς, κ. Γαληνού, έχετε ως κύριο σημείο αναφοράς τον Μελισσουργό/Μελισσηνό. Αν δεν το καταλαβαίνετε, ρωτήστε κάποιον ειδικευμένο...για όνομα του Θεού...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Υ.Γ. 2

    Nα προσθέσω ότι, από τις απαντήσεις σας -ειδικά σε αυτή που στάλθηκε στις 7:53 μ.μ.- δείχνετε να μην έχετε καταλάβει ακόμα την κρισιμότητα όσων σας λέω.

    Ακόμα και στην Οξφόρδη, που έχουμε πρόσβαση στις βιβλιοθήκες της, υπάρχουνε παλαιές εκδόσεις του Chronicon Maius, που υποτίθεται ότι συνέγραψε ο "(Σ)Φραντζής".

    To παλαιότερο σωζόμενο αντίγραφο του Minus είναι του 1570-80 : Neap. Bibl. Nat. XVI A, το οποίο πιθανόν (σύμφωνα με τον καθ. Μάριο Φιλιππίδη) είναι και αυτό το οποίο ο Μελισσουργός/Μελισσηνός μετέτρεψε σε Maius, με τους συνεργάτες του.

    Κι ενώ πολλά αντίτυπα του Maius βρίσκονται στις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του κόσμου, έρχεται ο Jean Falier Papadopoulos να ανακαλύψει ότι ολόκληρο το χρονικό είναι συρραφή πολλών πηγών, με πολλές προσωπικές προσθήκες του Μελισσηνού.

    Σας παρέθεσα βιβλιογραφία παραπάνω: από το 1930 μέχρι σήμερα, οι ειδικοί έχουνε κάνει το Maius φύλλο και φτερό. Και δεν ήταν δύσκολο να γίνουν (με τα σύγχρονα μέσα και την πρόοδο όλων των επιστημών) διασταυρώσεις με άλλα χρονικά, καθώς και να αποκαλυφθούν τα "αδέσποτα" σχόλια του Μελισσηνού, και οι προσθήκες, διότι σε πολλές περιπτώσεις (όπως στο βιβλίο ΙΙΙ, όπου μεταφράζει την επιστολή του επ. Λεονάρδου) μεταφράζει λέξη προς λέξη...

    Αυτά που γράφετε δείχνουν ότι δεν καταλαβαίνετε για τί πράγμα μιλάμε.

    Κρίμα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.