ΣΟΜΑΛΙΑ Διαλυμένο κράτος στα νύχια ισλαμιστών και Δύσης

Η Διάσκεψη του Λονδίνου προειδοποιεί για «σκληρό τίμημα» και περιφερειακή αποσταθεροποίηση με παγκόσμιες συνέπειες, αν δεν βρεθεί λύση για τη Σομαλία, που είναι διαιρεμένη σε αυτόνομες κυβερνήσεις και ανεξάρτητα κράτη, με αναποτελεσματική κεντρική κυβέρνηση που στηρίζεται από τη Δύση και ισλαμιστές μαχητές που δρουν ανεξέλεγκτα στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας.
  Της Μαρίνας Γ. Μεϊντάνη

Αποτυχημένο κράτος έχει χαρακτηριστεί η Σομαλία, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί συνώνυμη της πειρατείας και της αστάθειας. Σε αυτήν δραστηριοποιούνται τουλάχιστον πέντε διαφορετικοί στρατοί, ενώ έχει τη στρατηγική θέση να ελέγχει το νευραλγικό κόλπο του Άντεν. Η ισλαμική οργάνωση Αλ Σαμπάμ -χαρακτηρισμένη τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ- που δραστηριοποιείται στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας και συνδέεται με την Αλ Κάιντα προκαλεί επιπρόσθετη ανησυχία για ανεξέλεγκτη δράση ισλαμικών πυρήνων, που συνδέονται με ομάδες από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, την Υεμένη αλλά και την Κένυα.

Ακόμη μία διάσκεψη
Η πρόσφατη Διάσκεψη του Λονδίνου με θέμα τη σταθεροποίηση στη Σομαλία, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 50 ηγέτες κρατών και διεθνών οργανισμών, θεωρείται αμφίβολο ότι θα μπορέσει να δώσει απαντήσεις στην παρατεταμένη αιμορραγία και την εκρηκτική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα. Μπορεί ο ΟΗΕ να ενημερώνει ότι οι συνέπειες από το λιμό που είχε ξεσπάσει βρίσκονται υπό έλεγχο, ωστόσο η κατάσταση για περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού -περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι- περιγράφεται από τον ίδιο τον Οργανισμό ως ανησυχητική. Η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον μπορεί να καλεί σε σεβασμό της απόφασης για τερματισμό της εντολής της μεταβατικής κυβέρνησης τον ερχόμενο Αύγουστο και προκήρυξη εκλογών, ωστόσο ουδείς μπορεί να διασφαλίσει τις συνθήκες διενέργειάς τους, με αποκλεισμό μάλιστα των ισλαμιστών που ελέγχουν πολλές περιοχές νότια και δυτικά. Επίσης η ενίσχυση των δυνάμεων της AMISOM (στρατεύματα της Αφρικανικής Ένωσης), η αύξηση των στρατευμάτων του ΟΗΕ από 12.000 σε 17.731, καθώς και η διάθεση νέου εξοπλισμού είναι ενδεικτικές της πολεμικής έντασης. Στη Διάσκεψη αποφασίστηκε επίσης η συνέχιση της οικονομικής βοήθειας, ωστόσο αναλυτές επισημαίνουν ότι με την αφαίμαξη της υπαίθρου και το φόβο από τις επιθέσεις είναι πολύ δύσκολη η όποια προσπάθεια για επιστροφή στην κανονικότητα.

Τα φώτα της Διάσκεψης του Λονδίνου έκλεισαν, αλλά είναι αμφίβολο αν θα καταφέρουν να φωτίσουν τα σκοτάδια των περίπου 10 εκατομμυρίων κατοίκων της Σομαλίας. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη διεθνής διάσκεψη με αντικείμενο τη Σομαλία που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια. Περισσότερες από είκοσι έχουν διοργανωθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια, κατά τα οποία η χώρα μαστίζεται από τις συνέπειες του εμφυλίου και τις συγκρούσεις μεταξύ των 21 φυλών συμπεριλαμβανομένων των ισλαμιστών.

Υπό κατοχή
Θύμα της γεωγραφικής θέσης της και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της η σύγχρονη ιστορία της Σομαλίας σημαδεύτηκε από την κυριαρχία της από Ιταλούς, στη συνέχεια από Βρετανούς και από το 1991 ουσιαστικά από την παρουσία και τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε με την πτώση του καθεστώτος του προέδρου Σιάντ Μπάρε προκάλεσε ουσιαστικά την παρέμβαση του ΟΗΕ και οδήγησε τη χώρα σε έναν κύκλο αστάθειας, οι συνέπειες του οποίου βιώνονται μέχρι σήμερα. Λίγο νωρίτερα είχε βρεθεί πετρέλαιο στο υπέδαφός της και μεταξύ του 1993 και 1995 οι αμερικανικές εταιρείες Conoco, Amoco, Chevron και Philips πήραν δικαιώματα εξόρυξης στα δύο τρίτα της εδαφικής επικράτειάς της.

Η Σομαλία με 3.300 χιλιόμετρα ακτογραμμή βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο, απέναντι από τον Αραβικό Κόλπο και τα Στενά του Ορμούζ, δύο περιοχές που επίσης κλειδώνουν το ενδιαφέρον της Δύσης. Από τα στενά αυτά περνά το 70% της παγκόσμιας μεταφοράς πετρελαίου. Το 90% της παγκόσμιας μεταφοράς εμπορευμάτων γίνεται με τάνκερ και περισσότερα από τα μισά εξ αυτών διέρχονται μέσω του Ινδικού.

Ο πρώτος «ανθρωπιστικός πόλεμος»
Η Σομαλία δεν χρειαζόταν την πρόσφατη δράση των πειρατών, για να εισέλθει στη σφαίρα του διεθνούς ενδιαφέροντος. Ήδη εκεί δοκιμάστηκε για πρώτη φορά από την Ουάσιγκτον επέμβαση στο όνομα του «ανθρωπιστικού πολέμου» στην αρχή της δεκαετίας του ’90, πριν να εξαχθεί στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας το 1999. Περίπου 28.000 άνδρες της δύναμης United Task Force αναπτύχθηκαν στη χώρα μεταξύ 1993-1995 ως ανθρωπιστικές δυνάμεις (humanitarian force) ουσιαστικά υπό την ηγεσία και τις εντολές της Ουάσιγκτον.

Άλλωστε ο ίδιος ο πρόεδρος Μπους το 2001 είχε συμπεριλάβει τη Σομαλία μεταξύ των επτά χωρών του «άξονα του κακού», όπου θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί στρατιωτική επέμβαση.
Πρόσφατα η Human Rights Watch κατήγγειλε τη βίαιη επιστράτευση ανηλίκων τόσο από τους ισλαμιστές μαχητές της αλ Σαμπάμπ όσο και από τις κυβερνητικές δυνάμεις. Με επιθέσεις σε σχολεία και απαγωγές ανηλίκων ακόμη και από τα σπίτια τους δημιουργείται ένας νεαρός στρατός, που ουσιαστικά, όπως κατήγγειλε η Τιράνα Χασάν, υποθηκεύει το μέλλον της χώρας.

ΑΛ ΣΑΜΠΑΜΠ Η «νέα γενιά» των ανταρτών
Ποιοι είναι όμως οι αντάρτες Αλ Σαμπάμπ -που σημαίνει «νέα γενιά» στα αραβικά; Πρόκειται για μία ομάδα, που, αν και ελέγχει το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, δεν ξεπερνά τις 10.000 άνδρες, όχι αποκλειστικά Σομαλούς. Η Αλ Σαμπάμπ έχει ενισχυθεί από άνδρες που έχουν διαφύγει στη Σομαλία από το Αφγανιστάν και το Πακιστάν ιδιαίτερα μετά το θάνατο του Μπιν Λάντεν και έχει επιβάλει τον ισλαμικό νόμο στις περιοχές τις οποίες ελέγχει, συμπεριλαμβανομένων του λιθοβολισμού μέχρι θανάτου των γυναικών που κατηγορούνται για μοιχεία και του ακρωτηριασμού των χεριών σε κλέφτες. Ακολουθεί τον ουχαμπιτισμό, που στηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία, και έχει έρθει σε ευθεία σύγκρουση με τις ντόπιες ισλαμικές κοινότητες, κυρίως σούφι, καταστρέφοντας ιερούς τόπους και μνημεία τους.
http://www.makthes.gr