28/2/12

Κι αν αναβιώσει το ειδύλλιο Τουρκίας-Ισραήλ;

Του Μιχάλη Κοντού*
Αν η Τουρκία τού «κλείσει ξανά το μάτι», το Ισραήλ θα εγκαταλείψει την Κυπριακή Δημοκρατία στα κρύα του λουτρού; Αυτό το ερώτημα τίθεται συχνά σε σχέση με την υπό διαμόρφωση εταιρική σχέση του Ισραήλ με την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και την Ελλάδα. Ερώτημα που γεννά ανησυχίες ως προς το κατά πόσον η Κύπρος θα πρέπει να «δοθεί ολόψυχα»στο Ισραήλ,ρισκάροντας να διακινδυνεύσει τις παραδοσιακές της φιλίες με αραβικά κράτη.
Μάλιστα οι ανησυχίες αυτές θα μπορούσαν να τροφοδοτηθούν από τις αντιδράσεις του Ισραηλινού πρωθυπουργού κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο. Όπως ορθά παρατηρεί η Jerusalem Ρost, ο Νετανιάχου επέλεξε να μη δαγκώσει το «αντιτουρκικό μήλο» που του προσέφερε ο πρόεδρος Χριστόφιας κατά την κοινή διάσκεψη Τύπου. Η ισραηλινή εφημερίδα αιτιολογεί τη στάση του Ισραηλινού πρωθυπουργού υποστηρίζοντας ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση να «κλείσει την πόρτα» στην Τουρκία.

Η συζήτηση για το μέλλον των τουρκοισραηλινών σχέσεων και -κατά συνέπεια- και των κυπρο-ισραηλινών σχέσεων λαμβάνει χώρα κυρίως σε δύο επίπεδα: Το ατομικό και το κρατικό. Σε ό,τι αφορά στο ατομικό επίπεδο ανάλυσης, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το μέλλον της υγείας του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τις σχέσεις της χώρας του με το Ισραήλ. Και αυτό γιατί η ρήξη στις σχέσεις των δύο χωρών ήταν καθαρά δική του επιλογή για λόγους που έχουν να κάνουν με το ηγεμονικό όραμα της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή. Σε ό,τι αφορά στο κρατικό επίπεδο ανάλυσης, η κυρίαρχη προσέγγιση αφορά στις στρατηγικές επιλογές των δύο κρατών: 
Από τη μια η Τουρκία επιλέγει τη ρήξη με το Ισραήλ για να προσελκύσει συμπάθειες με στόχο να ηγηθεί μιας νέας, μουσουλμανικής τάξης πραγμάτων στην περιοχή. Εν τούτοις, οι συνθήκες που επικράτησαν μετά το ξέσπασμα της ούτω καλούμενης Αραβικής Άνοιξης καταδεικνύουν ότι η πολυδιάσπαση μεταξύ των μουσουλμάνων (τόσο κάθετα μεταξύ κρατών, όσο και οριζόντια μεταξύ σιιτών και σουνιτών) είναι αναπόφευκτη. Από την άλλη, το Ισραήλ επιλέγει να στραφεί προς την Κύπρο και την Ελλάδα για να διασφαλίσει στρατηγικό βάθος, αλλά και για να διασφαλίσει την ομαλή εξόρυξη και μεταφορά του υποθαλάσσιου ενεργειακού του πλούτου. Αν όμως η Τουρκία αποφάσιζε να αλλάξει τη στάση της έναντι του Ισραήλ, οι συνθήκες που οδήγησαν στη στρατηγική στροφή προς την Κύπρο και την Ελλάδα θα ανατρέπονταν.
Υπάρχει όμως και ένα τρίτο επίπεδο ανάλυσης, το οποίο είναι εξ ίσου σημαντικό για την κατανόηση των υπό ανάπτυξη δυναμικών, το συστημικό-περιφερειακό: Η πάλαι ποτέ συμμαχική σχέση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ αναπτύχθηκε κατά τη δεκαετία του ’90 μέσα σε ένα συγκεκριμένο συστημικόπεριφερειακό πλαίσιο. Βασικό χαρακτηριστικό αυτού του πλαισίου ήταν η ισχυρή συνεκτική παρουσία των ΗΠΑ στο περιφερειακό τόξο Ν/Α Μεσογείου-Μ. Ανατολής-Β. Αφρικής μέσω της διαρκούς εκδήλωσης της πρόθεσής τους να ηγούνται ενός συμμαχικού σχηματισμού, βασικοί πυλώνες του οποίου ήταν η Τουρκία και το Ισραήλ. Η πρόθεση αυτή επισφραγιζόταν κατά καιρούς με την κινητοποίηση των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και τη χρήση βίας εντός και πέριξ της εν λόγω περιοχής (Περσικός Κόλπος 1991, Σομαλία 1995, Αφγανιστάν 1998, 2001, Σουδάν 1998, Ιράκ 2003). Η αμερικανική ηγεσία διασφάλιζε την περιφερειακή σταθερότητα και την ευθυγράμμιση τόσο της Τουρκίας όσο και του Ισραήλ με τις επιλογές των ΗΠΑ.
Σήμερα το συστημικό-περιφερειακό πλαίσιο έχει αλλάξει σημαντικά. Η αμερικανική ηγεσία αμφισβητείται έντονα ως αποτέλεσμα της στρατηγικής αναδίπλωσης της Κυβέρνησης Ομπάμα, με αφορμή τον περιορισμό της οικονομικής ισχύος των ΗΠΑ ως αποτέλεσμα της κρίσης του 2008. Έκφραση της αλλαγής αυτής στην αμερικανική εξωτερική πολιτική υπήρξε η οριστική απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ. Κατά συνέπεια, από τούδε και στο εξής, οι δρώντες της περιοχής θα πρέπει να σχεδιάζουν τις στρατηγικές τους επιλογές λαμβάνοντας υπόψη τα νέα αυτά δεδομένα. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη αυτονομία στην εξωτερική τους πολιτική, αλλά και ανάγκη να διασφαλίζουν μόνοι τους τα ζωτικά τους συμφέροντα.
Η έλλειψη της αμερικανικής «υψηλής εποπτείας», σε συνδυασμό με τις έκδηλες ηγεμονικές αξιώσεις της Τουρκίας, αναγκάζει το Ισραήλ να διευρύνει την γκάμα των επιλογών του. Ακόμη και αν οι τουρκο-ισραηλινές σχέσεις βελτιωθούν, η καχυποψία έναντι των τουρκικών προθέσεων και το νέο, ασταθές περιφερειακό υποσύστημα, θα υπαγορεύουν στο Ισραήλ την ανάγκη να διατηρεί ανοιχτή μία «έξοδο κινδύνου». Και αυτή δεν μπορεί να είναι άλλη από τη νέα εταιρική σχέση με την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα.
*Ο Μιχάλης Κοντός είναι πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος, διευθυντής του Κέντρου Επιστημονικού Διαλόγου και Έρευνας 

6 σχόλια:

  1. "..Αν η Τουρκία τού «κλείσει ξανά το μάτι», το Ισραήλ θα εγκαταλείψει την Κυπριακή Δημοκρατία στα κρύα του λουτρού;.."

    Είνα σα να βάζει κανείς το ερώτημα, μπορεί κανείς να εμπιστευθεί το κατά συρροή ΕΠΕΚΤΑΤΙΚΟ ΚΑΤΟΧΙΚΟ Ισραήλ στη Παλαιστίνη, ότι ΔΕ θα συνεργαστεί με τον ΚΑΤΑ ΣΥΡΡΟΗ ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ στη Κύπρο?

    Απλούστατα εκβιαστικά παραμυθιάζουν και μόνον για την ώρα ΚΑΙ Ελλάδα, μέσω των κατοχικών στρατευμέτων της Τουρκιας στη Κύπρο, μέχρι να βάλουν χέρι, την ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου, για να εξαργυρώσουν τις ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ακάλυπτες επιταγές, των πατρώνων ΑΡΓΥΡΑΜΟΙΒΩΝ και δημιουργών του ιδιωτικού Κατοχικού Κράτους του Ισραήλ.

    Δυστυχώς οι αργυραμοιβοί ΞΕΡΟΥΝ ΝΑ εκμεταλεύονται την έννοια Εβραίος, προς όφελός τους, και εις βάρος των ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΟΛΙΤΩΝ, πιστών της διασποράς του δόγματος του Γιαχβέ.

    Οταν μια ζωή κτίζεις πάνω στο ψέμα με ψέμα, κάποτε ο γείτονας θα το αντιληφθεί και δε θα πιστεύει ότι χρίζει ανάγκης, χωρίς δεδηλωμένη μετάνοια, να συντρέξη ούτε και με κτηνίατρο στο λύκο που θα αυτοτραυματιστή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Eγώ πολύ φοβάμαι πως η Τουρκία μόνο θα ισχυροποιείται από εδώ κ στο εξής. Η αχίλλειος πτέρνας της είναι το Κουρδικό. Δεν την εμποδίζει όμως ούτε στην οικονομική ανάπτυξη ούτε στην προσπάθεια ηγεμόνευσης του Ισλαμικού κόσμου. Μια όξυνση του Κουρδικού προβλήματος θα έκανε την Τουρκία ξανά εσωστρεφή, αναγκάζοντάς την να εγκαταλείψει τις ηγεμονικές της φιλοδοξίες για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. όσο ισχυροποιείται περιφερειακώς, το Ισραήλ θα αναγκαστεί αργά ή γρήγορα να βρει ένα modus vivendi με την Τουρκια. απλά ας ελπίσουμε να μην ζημιώνει τα συμφέροντα του Ελληνισμού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ Κωνσταντίνος Ν. Αθανασιάδης

    Εισαι απολυτα σωστος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. δε νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που να πιστεύει , ότι οι σχέσεις μεταξύ τους διαταράχθηκαν ,μάρτυς μου το εμπορικό τους ισοζύγιο, που τα τρία τελευταία χρόνια τριπλασιάστηκε , όλα τα άλλα είναι φύκια για μεταξωτές κορδέλες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. O Athanasiadis diakatexaite apo misos enantion ton Israelinon. Toso agpai gia tous palestinious? Enan palestinio me kyoriaki simaia ekso apo tin Tourkiki presveia thelo na do kai tha fao ta logia mou. To Islam enoni. Episis den mas leei kai me pious tha paei i Ellada stin perioxi? Tin Rosia pou poulise ta Kornet stous Tourkous? Pirinikous antidrastires?? Me tin Rosia pou poulaei ta panta gia ta lefta. I rosia den exei statheri politiki sta Balkania oso afora tin Ellada..Ta panta Rei eipe o Iraklitos kapote tipote den meini orthio ola alazune. Oi Ellines i arpazoune tis evkairies pou tous dinonte oi ginonte viliayet tis Aggyras stin perioxi. DEN YPARXOUNE FILIES ALLA SYMFERONTA Ta skopia idi einai me tin Tourkia, I Alvania den xano oute ena grammario saliou na diatiposo me poion einai oi Alvanoi. I Voulgaria me ena ekatomurio mousoulmanous den exei allon filo apo tin Ellada. Asxeta an mexri extes alla ekane enantion tis. Pano apo ola Tha afisoune oi Israelinoi ena kratos terastio san tin Tourkia ( pilinos gigantas edo simfono me ton xontro) na tous klisei tis melontikes dieksodous stin Dysi kai stis protes tous Yles. Ena kratos pou exei oneira Yperdinamis. I teleios antisimitis eisai athanasiadi, i allios pos prosopika teteio misos den eksigite? To Oi israelinoi itnae mexri exthes me tous Tourkous to kseroume oloi. Kai Oi Rosoi mas exoune poulisoi poles fores kai oi Egglezoi episis. Oi Israelinoi den exoune tin eukairia na xasoune tous kainourious filous........ME TIPOTES vlepeis den perisevoune Athanasiadi.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. "Οι Ισραηλινοί δεν έχουν την ευκαιρία να χάσουν καινούριους φίλους.."
    Αυτό πιθανώς ισχύει, αλλά προυποθέτει να έχουν προβλέψει και τις ενδεχόμενες ανακατωσούρες, όπως και τους ανακατώστρες που μπορεί να προκύψουν.
    Ελίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.