Το νέο ναυτικό δόγμα της Ρωσίας: Από την Αρκτική ως την Ανταρκτική

Βλαντίμιρ Σερμπακόφ, ειδικά για τη RBTH

Στις 26 Ιουλίου 2015, στη γιορτή της Ημέρας του ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού, ο Πούτιν παρουσίασε τη νέα εκδοχή του ναυτικού δόγματος της Ρωσίας. Σε τι διαφέρει το δόγμα από εκείνο που ίσχυε προηγουμένως και τι εξυπηρετεί στη σημερινή συγκυρία; 
Η αλλαγή του ναυτικού δόγματος κυοφορούταν εδώ και πολύ καιρό. Η προηγούμενη έκδοση του 2001 ήταν σχεδιασμένη για ένα χρονικό ορίζοντα ως το 2020, ωστόσο οι αλλαγές που συντελέστηκαν τα τελευταία 5 χρόνια στον κόσμο και ιδιαίτερα στα σύνορα της Ρωσίας αποδείχθηκαν τόσο σοβαρές, ώστε με σκοπό την εξασφάλιση της μελλοντικής αποτελεσματικής ανάπτυξης της εθνικής ναυτικής δραστηριότητας η προσαρμογή του δόγματος στις νέες πραγματικότητες ήταν απλά αναπόφευκτη. Μετά την εξέταση και ανάλυση σε διάφορα επίπεδα, το νέο κείμενο που θ’ αποτελέσει τη βάση των σχεδιασμών για την περίοδο ως το 2030, εγκρίθηκε τελικά από τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Την Ημέρα του Πολεμικού Ναυτικού, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ανοίγοντας τη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη φρεγάτα «Ναύαρχος του Σοβιετικού Στόλου Γκορσκόφ», τόνισε: «Εργαστήκαμε μαζί για την ανανέωση του ναυτικού δόγματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο βασικός σκοπός αυτού ιδιαίτερα σύνθετου κειμένου συνίσταται στη διασφάλιση της ολοκληρωμένης, συνεπούς και αποτελεσματικής ναυτικής πολιτικής της Ρωσίας, η οποία αποσκοπεί στην προστασία των κρατικών συμφερόντων».

Στη δομή της νέας έκδοσης του ναυτικού δόγματος έγιναν πολλές εξαιρετικά σημαντικές αλλαγές. Ενώ λοιπόν οι κατευθύνσεις της δραστηριότητας της εθνικής ναυτικής πολιτικής παρέμειναν οι ίδιες (δραστηριότητα στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, αξιοποίηση και διατήρηση των ωκεάνιων πόρων, θαλάσσιες επιστημονικές έρευνες και δραστηριότητα του Πολεμικού Ναυτικού), από την άλλη, ο κατάλογος διευρύνθηκε, ενώ η Ανταρκτική πλέον καταλαμβάνει ξεχωριστή θέση.

Το νέο στρατιωτικό Δόγμα Πούτιν είναι «απόλυτα αμυντικό»

Όπως επεσήμανε σχετικά ο αναπληρωτής πρωθυπουργός, Ντμίτρι Ρογκόζιν, «δεδομένου ότι το τελευταίο διάστημα εκτυλίσσονται γύρω από την Ανταρκτική ιδιαίτερα πολλά γεγονότα, αυτή είναι μια περιοχή που ενδιαφέρει πολύ τη Ρωσία». Οι υπόλοιπες πέντε κατευθύνσεις διατηρήθηκαν, δηλαδή αυτές του Ατλαντικού, της Αρκτικής, του Ειρηνικού, της Κασπίας και του Ινδικού. Ο όγκος της συγκεκριμένης ενότητας του δόγματος αυξήθηκε αισθητά, ενώ και ο κατάλογος των μακροπρόθεσμων στόχων και δραστηριοτήτων που προγραμματίζεται να υλοποιηθούν προς όλες τις κύριες περιφερειακές κατευθύνσεις, διευρύνθηκε και αυτός σημαντικά. Ταυτόχρονα, ως σημαντικό συστατικό της εθνικής ναυτικής πολιτικής στην κατεύθυνση του Ειρηνικού καθορίστηκε «η ανάπτυξη των φιλικών σχέσεων με την Κίνα», ενώ σε αυτή του Ινδικού «η ανάπτυξη των φιλικών σχέσεων με την Ινδία».

Ατλαντικός – Αρκτική – Μεσόγειος

Ιδιαίτερη έμφαση από τους συντάκτες της νέας έκδοσης του ναυτικού δόγματος δόθηκε σε δυο περιφερειακές κατευθύνσεις, του Ατλαντικού και της Αρκτικής. Ο Ρογκόζιν έδωσε τις παρακάτω διευκρινίσεις: «Στον Ατλαντικό, τον τελευταίο καιρό παρατηρείται μια ιδιαίτερα έντονη ανάπτυξη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας προς τα σύνορά μας, κάτι στο οποίο, η Ρωσική Ομοσπονδία αναμφίβολα έχει την απάντησή της. Το δεύτερο σημείο σχετίζεται με την προσχώρηση της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης στη Ρωσική Ομοσπονδία, και είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα για την ταχύτερη δυνατή προσαρμογή στην οικονομική δραστηριότητα τους. Φυσικά, στα άμεσα σχέδια βρίσκεται η αποκατάσταση της παρουσίας του ρωσικού ναυτικού στόλου στη Μεσόγειο. Όσον αφορά την Αρκτική, υπάρχουν μια σειρά από λόγοι και ένας από τους βασικούς είναι γενικά η αύξηση της σημασίας της βορείου θαλάσσιας οδού. Επίσης, η Αρκτική για εμάς σημαίνει την ελεύθερη, ανεμπόδιστη έξοδο στον Ατλαντικό και Ειρηνικό ωκεανό. Αυτονόητο βέβαια είναι και το ενδιαφέρον μας για τον πλούτο της υφαλοκρηπίδας, η αξιοποίηση του οποίου απαιτεί τη δέουσα προσοχή».

Ιδιαίτερη σημασία για την επιδίωξη της Ρωσίας να καταστεί μια αληθινή ναυτική υπερδύναμη, έχει η εμφάνιση στο δόγμα μιας νέας ενότητας, η οποία αφορά τη ναυπηγική βιομηχανία. Όπως ανέφερε στη σύσκεψη ο Ρογκόζιν, αυτό εν πολλοίς συνδέεται με το γεγονός ότι τα τελευταία 10-15 χρόνια η ναυπήγηση σκαφών στη Ρωσία, και ιδιαίτερα ο αριθμός των πολεμικών, συγκρίνεται με τους στόχους που θέτονταν την εποχή της ΕΣΣΔ. Όσον αφορά την κατασκευή πλοίων του πολιτικού και εμπορικού στόχου, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός τόνισε ότι ενθαρρύνεται η δημιουργία ιδιωτικών ναυπηγικών εταιριών, οι οποίες έχουν παρουσιάσει ήδη σημαντικές επιδόσεις.

«Η Ρωσική Ομοσπονδία, ενεργώντας με βάση το ναυτικό δόγμα, προτίθεται να ενισχύσει με αποφασιστικότητα, συνέπεια και σταθερότητα τη θέση της στους ωκεανούς του κόσμου», αναφέρεται στο τελικό τμήμα της νέας έκδοσης του δόγματος». Άλλος δρόμος για μια μεγάλη ναυτική δύναμη, όπως ιστορικά είναι η Ρωσία, δεν υπάρχει.