Νέες «αερομαχίες» ΗΠΑ - Τουρκίας για τα F35

Ανδρέας Πιμπίσιης   
Λίγα 24ωρα πριν από τις εκλογές στην Τουρκία και καταγράφεται μια νέα τριβή στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Άγκυρας και πάλι σε θέματα εξοπλισμών. Η αμερικανική Γερουσία επιμένει σε πάγωμα της παράδοσης των τελευταίας γενιάς μαχητικών F35 λόγω ακριβώς της έλλειψης εμπιστοσύνης προς την Τουρκία.
Μια τοποθέτηση που έρχεται μερικές μόνο ημέρες πριν από τις εκλογές της 24ης Ιουνίου και κάποιες ώρες πριν την παράδοση των πρώτων μαχητικών, τα οποία σίγουρα θα ενίσχυαν τον προεκλογικό αγώνα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η τοποθέτηση του Κογκρέσου προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, την άμεση αντίδραση της τουρκικής ηγεσίας.
Η Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ενέκρινε τη Δευτέρα μια τροπολογία η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εμποδιστεί ή να καθυστερήσει η μεταφορά του προηγμένου μαχητικού F35 και της τεχνολογίας του στην Τουρκία, χώρα που χαρακτηρίζεται μεν απαραίτητος σύμμαχος και είναι κράτος μέλος του NATO, αλλά έχει όλο και πιο τεταμένες σχέσεις με την Ουάσιγκτον. Βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες στελεχών τόσο των ρεπουμπλικάνων όσο και των δημοκρατικών στη Γερουσία και στη Βουλή των Αντιπροσώπων για να εμποδιστεί η μεταφορά των αεροσκαφών πέμπτης γενιάς και της τεχνολογίας τους στην Τουρκία. Ο νόμος που περιέχει την τροπολογία θα πρέπει τώρα να εναρμονιστεί με το κείμενο της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί και το νομοθέτημα να κυρωθεί πριν τελειώσει το καλοκαίρι. Ο νόμος, που αφορά στην ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων, προβλέπει δαπάνες ύψους περίπου 716 δισ. δολαρίων, ενώ το κείμενο που συζητείται στη Βουλή των Αντιπροσώπων είναι ακόμη πιο σκληρό. Το δεξιό, συντηρητικό ρεπουμπλικανικό κόμμα του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που ελέγχει και τα δύο σώματα του αμερικανικού Κογκρέσου, έχει σκοπό να ενισχυθούν οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ ακόμα περισσότερο.
Το καθένα από τα σώματα πρόσθεσε στο νομοσχέδιο μια τροπολογία που στοχοθετεί την Τουρκία, έναν από τους εταίρους της χώρας στο πρόγραμμα ανάπτυξης του F35. Το κείμενο της Γερουσίας προβλέπει το πάγωμα της μεταφοράς τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και αεροσκαφών έως ότου το αμερικανικό Πεντάγωνο καταρτίσει σχεδιασμούς προκειμένου η Άγκυρα να εκδιωχθεί από το πρόγραμμα.
Η Τουρκία επιδιώκει να αγοράσει περίπου 100 τέτοια μαχητικά, που είναι σχεδόν αόρατα για τα ραντάρ. Ωστόσο πολλοί Αμερικανοί κοινοβουλευτικοί ήγειραν διάφορες ανησυχίες για την πολιτική της Άγκυρας, στηλιτεύοντας μεταξύ άλλων τα σχέδιά της να αγοράσει προηγμένα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας ρωσικής κατασκευής, την αναθέρμανση των σχέσεών της με τη Μόσχα, τη σύλληψη Αμερικανών πολιτών και Αμερικανών διπλωματών.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε αντιδράσεις στην Τουρκία με τον πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ να υπογραμμίζει πως η απόφαση της αμερικανικής Γερουσίας στρέφεται «ενάντια στο πνεύμα της στρατηγικής συνεργασίας». Σε ομιλία του στη Σμύρνη ο Τούρκος Πρωθυπουργός είπε ότι «η απόφαση είναι μια ατυχής εξέλιξη. Η Τουρκία δεν είναι μια χώρα που δεν έχει εναλλακτική. Αυτές οι προσπάθειες προκαλούν λύπη, είναι ενάντια στο πνεύμα της στρατηγικής συνεργασίας».
Ο Γιλντιρίμ δήλωσε επίσης, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο Haberturk, πως η Τουρκία διαθέτει εναλλακτικές και πως το νομοσχέδιο δεν θα καταστήσει ευάλωτη την Τουρκία.
Από την πλευρά του, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε ότι η Τουρκία δεν θα εγκαταλείψει την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400, παρά την κίνηση της Γερουσίας των ΗΠΑ να απαγορεύσει την παράδοση μαχητικών F-35 στην Άγκυρα. «Το να προκαλεί τεχνητές κρίσεις είναι το στυλ της Δύσης... Τι νόμους θα εφαρμόσετε (οι Ηνωμένες Πολιτείες) προκειμένου να επιβάλετε κυρώσεις για την αγορά των S-400; Είναι μια λανθασμένη προσέγγιση, θα οδηγήσει σε κρίση. Έχουμε αγοράσει τους S-400 και ας σταματήσουμε να μιλάμε γι’ αυτό», δήλωσε ο Τσαβούσογλου στο NTV.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ ανέφερε ότι «στις 21 Ιουνίου δύο F35 θα παραδοθούν σε μας. Υπάρχουν προσπάθειες και προς αυτή την κατεύθυνση αλλά εμείς δεν μπορούμε έτσι να συνεχίσουμε υγιείς σχέσεις. Ελάτε να καθίσουμε και να συζητήσουμε όπως έγινε με το Μέμπιτς. Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός σύμμαχος, η Τουρκία δεν συμμετέχει σε κανένα σχήμα που θα θέσει σε κίνδυνο το ΝΑΤΟ. Χρησιμοποιώντας αυτό ως δικαιολογία ας μην εξετάζουν κυρώσεις», ανέφερε.

Φιλελεύθερος