31/3/19

Λίσσε: Το τελευταίο οχυρό στον ακριτικό Δήμο νευροκοπίου - Εδώ λίγοι σταμάτησαν πολλούς

Σάββα Παυλίδη
Σύντομη Ἱστορία τοῦ Ὀχυροῦ καὶ τοῦ χωριοῦ
Τὸ Ὀχυρὸ Λίσσε πῆρε τὸ ὄνομά του ἀπὸ τὸ τότε χωριὸ Λύσσα, ἄγνωστο γιατί ὀνομάστηκε ἔτσι, ποὺ σημαίνει περίβλεπτος ἢ καταφανὴς (τώρα τὸ ὀχυρὸ ὀνομάζεται Λίσσε καὶ τὸ χωριὸ ὀνομάζεται Ὀχυρό).
Τὸ 1923 κατέφθασαν πρόσφυγες κυρίως ἀπὸ τὸν Πόντο κατὰ ἑκατοντάδες, μὲ τὸ μεγαλύτερο κύμα προσφύγων νὰ ἔρχεται ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῆς Κερασούντας καὶ τῆς Σάντας. Τότε τὸ χωριὸ τὸ κατοικοῦσαν κυρίως Τοῦρκοι καὶ Βούλγαροι, ὀνομαζόταν Λίσσα καὶ ὑπαγόταν στὴν κοινότητα Ζυρνόβου (σημερινοῦ Νευροκοπίου).
Τὸ 1936 ἀρχίζουν στὸν ὑπερκείμενο λόφο τοῦ χωριοῦ ὕψους 220 μέτρων τὰ ὀχυρωματικὰ ἔργα τοῦ Μεταξᾶ, ποὺ θὰ κάλυπταν τὴ μεθόριο μὲ τὴ Βουλγαρία (γνωστὴ καὶ ὡς «γραμμὴ Μεταξᾶ).

Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς κατοίκους ἐργάζονται στὰ ἔργα γιὰ νὰ συμπληρώσουν τὸ εἰσόδημά τους. Μὲ τὴν κύρηξη τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Β’ΠΠ), πολλοὶ κάτοικοι λόγῳ τοῦ ὅτι τὸ χωριὸ ἀλλὰ καὶ ἡ γενικότερη περιοχὴ βρίσκονται σὲ ἐμπόλεμη ζώνη, διασκορπίζονται στὰ χωριὰ τῆς Δράμας.

Στὶς 6 Ἀπριλίου 1941 ξεκίνησε ἡ “Μάχη τῶν Ὀχυρῶν” μὲ τὶς κατὰ πολὺ ὑπέρτερες συνασπισμένες Γερμανικὲς καὶ Βουλγαρικὲς δυνάμεις νὰ προσβάλλουν τὸ Ὀχυρό. Τὸ πεῖσμα καὶ ἡ ἀπαράμιλλη γενναιότητα ἐπέφεραν στοὺς εἰσβολεῖς καὶ κυρίως στοὺς Γερμανοὺς μεγάλες ἀπώλειες, καὶ, τελικὰ, μὴ μπορώντας νὰ τὰ καταλάβουν, τὰ παρέκαμψαν. Σύντομα ὅμως ἐπῆλθε τὸ τέλος τοῦ πολέμου γιὰ τὴν ἡρωικὴ Ἑλλάδα, ἡ ὁποία μαχόταν σὲ 3 μέτωπα πλέον (Ἀλβανίας, Γιουγκοσλαβίας, Βουλγαρίας) ἐναντίον ὅλων τῶν δυνάμεων τοῦ ἄξονα μὲ πενιχρὰ μέσα. Ἔτσι, οἱ ὑπερασπιστὲς τῶν Ὀχυρῶν ποὺ δὲν εἶχαν πέσει, ἀναγκάστηκαν νὰ τὰ παραδώσουν καὶ νὰ ἀποσυρθοῦν, κερδίζοντας τὸν σεβασμὸ τῶν κατακτητῶν σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα, συμπληρώνοντας μία χρυσὴ παράγραφο στὴν ἔνδοξη Ἑλληνικὴ Ἱστορία.

Μὲ τὴ συνθηκολόγηση τῆς χώρας μας, οἱ Βούλγαροι ἔμειναν στὰ χωριὰ, ποὺ στὴν οὐσία τοὺς χάρισαν οἱ Γερμανοὶ, καὶ δὲν ἐπέτρεπαν στοὺς κατοίκους τὴν ἐπιστροφή τους σὲ αὐτά. Ἔτσι λοιπὸν πολλοὶ κατέφυγαν σὲ χωριὰ τῆς Θεσσαλονίκης καὶ γύρισαν πίσω μετὰ τὸ τέλος τοῦ πολέμου τὸ 1945. Μετὰ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ἐκδιωγμένων κατοίκων, ὅπου βρῆκαν τὰ σπίτια τους διαλυμένα καὶ καμένα, ξεκίνησε πάλι ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ χωριοῦ.

Σήμερα ἐπάνω στὸν λόφο Λίσσε ὑπάρχει τὸ μουσεῖο μὲ μεγάλη ἔκθεση ἱστορίας ποὺ ἀξίζει νὰ τὸ ἐπισκεφθεῖ ὁποιοσδήποτε περνάει ἀπὸ τὴν περιοχή. Κάθε χρόνο στὶς 6 Ἀπριλίου γίνεται ἀναπαράσταση τῆς μάχης παρουσίᾳ παλαιμάχων καὶ ἀπὸ τὶς δύο πλευρές. Λεωφορεῖα γεμάτα κόσμο ἔρχονται καὶ ἀπὸ τὴ Γερμανία.

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

2 σχόλια:

  1. Τότε ο Γερμανικός Στρατός ήταν τότε ο καλλίτερος στρατός στην ιστορία του κόσμου. Οι Γερμανοί είχαν αρχίσει να ετοιμάζονται αμέσως σχεδόν μετά τον Α΄ Π.Π., για τον Β΄ Π.Π. Όπως τότε έλεγαν για την Revanch!

    Ο Αμερικανός δημοσιογράφος William Shirer περιγράφει την κακή εντύπωση που του έδιναν οι αγύμναστοι Άγγλοι στρατιώτες συγκρινόμενοι με τους Γερμανούς ομόλογούς τους οι οποίοι ήταν γυμνασμένοι, ηλιοκαμένοι και ρωμαλέοι.

    Η στρατιωτική εκπαίδευση των Γερμανών άρχιζε, όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην αρχή, από τα 7 χρόνια και συνεχιζόταν έως την στιγμή που θα πήγαιναν στρατιώτες.

    Ο εξοπλισμός τους, από την ενδυμασία μέχρι τα όπλα τους, τουλάχιστον τα δύο πρώτα έτη του Β΄ Π.Π. ήταν εξαιρετικός για την εποχή εκείνη.

    Οι Γερμανοί Στρατηγοί σε ηλικία, ήσαν σχεδόν όλοι νεότεροι των αντιπάλων τους Γάλλων και των Άγγλων Στρατηγών.

    Ο Έρβιν Ρόμμελ όταν ανέλαβε διοικητής της 7ης Τεθωρακισμένης (Panzer) Μεραρχίας, πριν ξεσπάσουν οι εχθροπραξίες, πήγαινε (όπως περιγράφει στο βιβλίο του ο Άγγλος ιστορικός David Irving) τρέχοντας μέχρι το στρατόπεδο της Μεραρχίας, ήταν δε δεινός αθλητής του σκι!

    Ειδικά, η Ταξιαρχία SS Leibstandarte Adolf Hitler (η Σωματοφυλακή του Χίτλερ, με όλους τους άνδρες της πάνω από 1,80 μέτρα ύψος και άριστη όραση και όλα τα δόντια), που αργότερα έγινε επίλεκτη Τεθωρακισμένη Μεραρχία, - ήταν αυτή που απέκοψε την μοναδική οδό ανεφοδιασμού του μαχόμενου στην Βόρειο Ήπειρο Ελληνικού Στρατού, την οδό Μετσόβου, καθιστώντας έτσι μάταιο των αγώνα του -, ήταν μια από τις πιο επίλεκτες μονάδες, με τον καλλίτερο δυνατό οπλισμό (ακόμα και τηλεβόλα ευθείας τροχιάς των 88 χιλιοστών που ήταν τα καλλίτερα αντιαρματικά του Β΄ Π.Π.) που είχε τότε η Γερμανία.
    (Συνεχίζεται)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μεταξύ των Γερμανικών μονάδων, υπήρχε ένα Σύνταγμα ειδικά εκπαιδευμένο στις επιχειρήσεις εναντίον οχυρών με αρτιότατο οπλισμό και φλογοβόλα. Διέθεταν, σύμφωνα με γερμανικές πηγές, περί τα 1.500 αεροπλάνα πρώτης γραμμής από Μέσερσμιτ 109 έως Γιούνκερς 87 και 88, ενώ οι Έλληνες δεν είχαν για την προστασία των οχυρών της Γραμμής Μεταξά, ούτε ένα αεροπλάνο για δείγμα.

    Οι Ελληνικές μονάδες που υπερασπιζόντουσαν τα οχυρά, όπως το Λίσσε, το Ρούπελ ή το Περιθώρι που πολέμησε θείος μου Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Πεζικού, είχαν ως επί το πλείστον παλαιά όπλα (π.χ. πολυβόλα Σεντ Ετιέν), διότι τα καλλίτερα είχαν πάει στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου.

    Παρόλα αυτά, οι ίδιοι οι Γερμανοί παραδέχονται ότι στην Γραμμή Μεταξά, συνάντησαν την πρώτη τους στον Β΄ Π.Π. σθεναρή αντίσταση. Σε μάχες εκ του συστάδην νικητές υπήρξαν πάντα οι Έλληνες!

    Ο υπογράφων θυμάται τους πρόσφυγες από την κατεχόμενη από τους Βουλγάρους Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, που έμεναν στις εισόδους πολυκατοικιών και αλλού όπως σε δύο ορόφους της Σχολής Βαλαγιάννη.

    Ο καλλίτερός μου φίλος στην Πρώτη Δημοτικού του Πειραματικού Σχολείου Θεσσαλονίκης ήταν ο Νώντας Γερόλυμπος που ο πατέρας του ήταν Δικηγόρος, μικρός πρόσφυγας από την Δράμα.

    Οι Βούλγαροι άρχισαν να εκδιώκουν τους Έλληνες και να εκβουλγαρίζουν τις κατεχόμενες από αυτούς περιοχές. Έφθασαν να αλλάζουν τα ονόματα των νεκρών στα Ελληνικά νεκροταφεία, π.χ. δηλαδή από Αντωνίου σε Αντώνωφ.

    Επίσης, άρχισαν να σκοτώνουν όλους τους μόνιμους και έφεδρους αξιωματικούς που επέστρεφαν σπίτια τους και να καίνε τα Ελληνικά χωριά.

    Τότε ήρθε η ώρα του ποντιακής καταγωγής Αρχιλοχία Πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού Αντώνιου Φωστερίδη, του θρυλικού Τσαούς Αντών, ο οποίος πήρε τον ηλικιωμένο πατέρα του, παλαιό Οπλαρχηγό του Πόντου και βγήκε στο βουνό αντάρτης. Μπήκε στην Βουλγαρία και άρχισε σε αντίποινα να καίει τα βουλγαρικά χωριά , μέχρις ότου οι Βούλγαροι αναγκάστηκαν να σταματήσουν να καίνε τα Ελληνικά χωριά!
    Φιλικά
    Ευμένης Καρδιανός

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.