Ανάλυση με σημασία: Οι ισχυροί γυρίζουν την πλάτη στην παγκοσμιοποίηση

Στον άνετο κόσμο όσων υπουργών Οικονομικών και κεντρικών τραπεζιτών παρακολούθησαν τη σύνοδο του ΔΝΤ έχει παρεμβληθεί ενοχλητικά ένας τρόπος σκέψης μηδενικού αθροίσματος: η πεποίθηση ότι για κάθε κερδισμένο πρέπει να υπάρχει κάποιος χαμένος.

Ο πρόεδρος Τραμπ προκαλεί ρήξη με την αντίληψη που επικράτησε επί δεκαετίες όταν οι περισσότεροι ηγέτες του ανεπτυγμένου κόσμου θεωρούσαν ότι η παγκοσμιοποίηση ωφελεί σχεδόν τους πάντες.

Γράφει η Swaha Pattanaik REUTERS / breakingviews.com

Στη σύνοδο του ΔΝΤ έγιναν επανειλημμένως αναφορές στις απειλές του Τραμπ για δασμούς στα προϊόντα της Κίνας και της Ε.Ε. ως ο πλέον επιβαρυντικός παράγοντας που μπορεί να υπονομεύσει την παγκόσμια ανάπτυξη. Η κυβέρνηση Τραμπ δεν είναι, όμως, η μοναδική που θέτει τα εθνικά της συμφέροντα σε προτεραιότητα. Η Γερμανία επιθυμεί μια συγχώνευση της Deutsche Bank με την Commerzbank, ενώ μαζί με τη Γαλλία είχαν ασκήσει πιέσεις για να συγχωνευθούν οι σιδηροδρομικοί τομείς της Siemens και της Alstom.

Η Κίνα φιλοδοξεί να ανταγωνίζεται η υψηλή της τεχνολογία τις ΗΠΑ ή τη Γερμανία το 2025. Στηρίζει με όλα τα μέσα όσες εγχώριες εταιρείες είναι σε θέση να επιτύχουν αυτόν τον στόχο. Εξωθεί, όμως, έτσι κι άλλες χώρες να αντιδράσουν αναλόγως για να προστατεύσουν τις επιχειρήσεις τους και τις θέσεις εργασίας. Το αποτέλεσμα είναι να θέτουν οι χώρες εμπόδια αντί να τα καταργούν. Το παγκόσμιο εμπόριο και η οικονομική συνεργασία έχουν συνεισφέρει στη μείωση της φτώχειας στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου και στη μείωση της ανισότητας. Ακόμη και το ΔΝΤ, όμως, που είναι ένθερμος οπαδός της παγκοσμιοποίησης, παραδέχεται πως κάποιοι έχασαν και κυρίως η μεσαία τάξη στις ανεπτυγμένες οικονομίες.

Κι ενώ πολλοί κατηγορούν την τακτική που τηρεί σήμερα η αμερικανική κυβέρνηση, πολλές χώρες θέλουν να αλλάξει η Κίνα την πολιτική της στις επιδοτήσεις ή στα πνευματικά δικαιώματα. Στη σύνοδο του ΔΝΤ πολλοί τάχθηκαν υπέρ της παγκόσμιας οικονομικής συνεργασίας.Υπήρξε, όμως, διχογνωμία. Οι διαφωνίες είχαν λιγότερη σημασία όταν η ανάπτυξη ήταν ισχυρότερη, οι οικονομίες είχαν μεγαλύτερες δυνατότητες να αντιμετωπίσουν τα οικονομικά πλήγματα και οι κυβερνήσεις ήταν πρόθυμες να συνεργαστούν. Στη σύνοδο του ΔΝΤ ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες, όπως ο Ιάπωνας Χαρουχίκο Κουρόντα, υποστήριξαν ότι έχουν μείνει χωρίς άλλα όπλα για να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Αν υπάρξει νέα ύφεση, θα αναγκαστούν να καταφύγουν σε λιγότερο συμβατικά μέσα όπως τις αγορές τίτλων. Οι πολιτικές αυτές όταν εφαρμόζονται από τις πλουσιότερες χώρες έχουν παρενέργειες στον υπόλοιπο κόσμο. Ηταν ευκολότερο να αγνοηθούν οι παρενέργειες όταν οι αναδυόμενες οικονομίες αντιπροσώπευαν μικρότερο ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Οπως, όμως, υπογράμμισε ο επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας, σήμερα οι προηγμένες οικονομίες αντιπροσωπεύουν μόνον το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να υπάρξουν περισσότερες αντιδράσεις αν πληγεί η αμερικανική οικονομία από τις παρενέργειες της πολιτικής άλλων χωρών. Εν ολίγοις, οι χώρες πρέπει να προσέχουν περισσότερο τις πολιτικές που εφαρμόζουν και να συνεργάζονται περισσότερο.