Υπάρχει πιθανότητα σύγκρουσης Τουρκίας-Αιγύπτου στη Νότια Ανατολική Μεσόγειο;

ahvalnews.com - Salim Kahraman (Αίγυπτος)

Παρουσίαση Freepen.gr 

Η Ανατολική Μεσόγειος θερμαίνεται. Η απόφαση της Τουρκίας να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις έξω από τις ακτές της νότιας Κύπρου επέστησε για άλλη μια φορά την προσοχή στην ευμετάβλητη περιοχή και αρκετοί διεθνείς οργανισμοί και χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προειδοποίησαν την Τουρκία για τις δραστηριότητές της στον τομέα των γεωτρήσεων.

Μία από αυτές τις χώρες είναι η Αίγυπτος. Οι σχέσεις Τουρκίας-Αιγύπτου βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα από το 2013, όταν ο αιγυπτιακός στρατός ανέτρεψε τον πρόεδρο Μοχάμεντ Μορσί. Στις 4 Μαΐου, η Αίγυπτος προειδοποίησε την Τουρκία να μην ξεκινήσει γεώτρηση κοντά στη νότια Κύπρο, λέγοντας ότι θα "επηρεάσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο".

Αυτή η επισήμανση έθεσε το ερώτημα εάν οι δύο προεξέχουσες μουσουλμανικές χώρες θα μπορούσαν να έρθουν σε μια πολεμική αντιπαράθεση στην ανατολική Μεσόγειο.

Οι αντιπαραθέσεις μεταξύ του Προέδρου της Αιγύπτου Abdel Fettah Al-Sisi και του Προέδρου της Τουρκίας Recep Tayyip Erdoğan προέρχονται κυρίως από ιδεολογικές διαφορές, αλλά η διαμάχη σχετικά με τη θαλάσσια δικαιοδοσία στην ανατολική Μεσόγειο είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα.

Η Κυπριακή Δημοκρατία υπέγραψε συμφωνία για την οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών της (ΑΟΖ) με την Αίγυπτο το 2003. Ωστόσο, η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η συμφωνία αυτή «παραβιάζει την τουρκική υφαλοκρηπίδα» και η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την κυριαρχία της ελληνοκυπριακής κυβέρνησης σε όλο το νησί .

Αντίθετα, υποστηρίζει την τουρκική κυβέρνηση στα κατεχόμενα και ισχυρίζεται ότι οποιαδήποτε εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων από τους Ελληνοκύπριους συνεπάγεται άρνηση στο αντίστοιχο δικαίωμα των Τουρκοκυπρίων και το δυνητικό πλούτο.

Η Τουρκία έχει χρησιμοποιήσει τις ναυτικές μονάδες της για να εμποδίσει την έρευνα και τη γεώτρηση πλοίων τόσο στην περιοχή που ισχυρίζεται ότι βρίσκονται στην υφαλοκρηπίδα της όσο και στα μπλοκ που έχουν, υποτίθεται, τα κατεχόμενα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής απέφυγε να παρέμβει στις δραστηριότητες της Αιγύπτου.

"Η Αίγυπτος είναι η πιο κρίσιμη χώρα στην ενεργειακή εξίσωση στην ανατολική Μεσόγειο με την υποδομή της και αποδεδειγμένα αποθέματα", δήλωσε ο Fatoş San, ερευνητής και υποψήφια διδάκτωρ στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο του Λέφκε. "Είναι επίσης μια χώρα-κλειδί για αυτό που αποκαλώ «διπλωματία καλωδίων και αγωγών των Ελληνοκυπρίων».

Η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση σχεδιάζει να εξάγει το φυσικό αέριο μέσω της Αιγύπτου στην ενεργειακά πεινασμένη ευρωπαϊκή αγορά. Αυτό θα έδινε στην ΕΕ, η οποία υπέγραψε συμφωνία με την Αίγυπτο για στρατηγική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας τον Απρίλιο του 2018, μια μακρόχρονη εναλλακτική προς το ρωσικό φυσικό αέριο.

Η Αίγυπτος θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει σημαντική εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Τουρκία, η οποία σήμερα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό και το ιρανικό αέριο. Οι αιγυπτιακές εξαγωγές θα μπορούσαν να καταστούν ιδιαίτερα σημαντικές λόγω των κυρώσεων των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν, για τις οποίες η Τουρκία επιδιώκει να εξαιρεθεί.

Ο San σημείωσε ότι η Τουρκία άρχισε να εισάγει το 3% της ετήσιας ζήτησης φυσικού αερίου από την Αίγυπτο τον Ιανουάριο του 2019. Αυτό καθιστά απίθανη τη σύγκρουση Τουρκίας-Αιγύπτου.

Η Αίγυπτος, μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του MENA, βρίσκεται στη διαδικασία εκσυγχρονισμού των ναυτικών και αεροπορικών της δυνάμεων με πλοία, αεροσκάφη και όπλα υψηλής τεχνολογίας που κατασκευάστηκαν στη Δύση και στη Ρωσία. Κατασκευάζει επίσης νέες ναυτικές βάσεις και αρχηγεία.

"Αυτά δεν σχετίζονται μόνο με την Τουρκία, αλλά η Αίγυπτος προσπαθεί να γίνει περιφερειακή δύναμη με πολιτική και στρατιωτική επιρροή στις χώρες της Μέσης Ανατολής", δήλωσε ο Mahmoud Gamal, ερευνητής αιγυπτιακών στρατιωτικών υποθέσεων. "Η Αίγυπτος επιδιώκει επίσης να ελέγξει τις ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας για να προστατεύσει τις ακτές της και να εξασφαλίσει αποκλειστικές πηγές ενέργειας".

Οι αιγυπτιακές, οι ελληνικές και οι κυπριακές στρατιωτικές σχέσεις έχουν καταστεί στενότερες, με μια τριμερή συμφωνία ασφάλειας που υπογράφηκε το 2015 και οι τρεις χώρες άρχισαν να εκτελούν τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις που είναι γνωστές ως Medusa, το ίδιο έτος. Οι ασκήσεις έχουν ερμηνευθεί ως απάντηση στις τουρκικές δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο.

"Αν κάποια από αυτές τις χώρες αντιμετωπίσει οποιαδήποτε στρατιωτική απειλή, αυτή η χώρα θα υποστηριχθεί από τις άλλες χώρες αυτής της συμμαχίας", δήλωσε ο Γκάμαλ, αναφερόμενος στη συμφωνία του 2015.

"Μπορώ να πω ότι αν η κατάσταση εξελιχθεί και οδηγηθούμε σε στρατιωτική κλιμάκωση μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου, η Αίγυπτος θα παρέχει στρατιωτική υποστήριξη στην Κύπρο, αλλά δεν θα εισέλθει άμεσα σε οποιαδήποτε στρατιωτική σύγκρουση με την Τουρκία χάρη στην πολιτική και στρατιωτική της στρατηγική".

Ωστόσο, ο κ. Nervana Mahmoud, πολιτικός αναλυτής της Αιγύπτου, πιστεύει ότι υπάρχει πιθανότητα σύγκρουσης εάν η Τουρκία θεωρήσει την Αίγυπτο ως ευκολότερο στόχο λόγω της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ.

"Κάθε επίθεση εναντίον της Κύπρου θα είναι" νομικά "επίθεση στην ΕΕ. Σήμερα δεν είμαστε στη δεκαετία του 1970", είπε.

Προς το παρόν, η πιθανότητα σύγκρουσης Τουρκίας-Αιγύπτου φαίνεται χαμηλή. Ωστόσο, το πιο πιθανό σημείο θραύσης για τις σχέσεις των δύο χωρών θα είναι η συμφωνία οριοθέτησης της Αιγύπτου με την Ελλάδα, οι συνομιλίες για την οποία έχουν προχωρήσει σταθερά κατά το περασμένο έτος.

Εάν η Αίγυπτος συμφωνήσει να αποδεχθεί την ΑΟΖ που διεκδικεί η Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνει νησιά όπως το Καστελλόριζο και την Κρήτη, αυτό σημαίνει ότι το Κάιρο δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία της Τουρκίας σε μεγάλες περιοχές που λέει ότι βρίσκonται στην υφαλοκρηπίδα της.

freepen