Ολονύχτιο γλέντι στην Κωνσταντινούπολη - «Πλήγμα για Ερντογάν η νίκη Ιμάμογλου - Θα έχει συνέπειες στην Τουρκία»

Η τουρκική αντιπολίτευση κατάφερε χθες οδυνηρό πλήγμα στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κερδίζοντας τον έλεγχο του μητροπολιτικού δήμου της Κωνσταντινούπολης για δεύτερη φορά, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αύρα του ανίκητου που είχε καλλιεργήσει ο ηγέτης του δεξιού, ισλαμιστικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) κι επιδίδοντάς του ένα μήνυμα αποδοκιμασίας των πολιτικών του από τους ψηφοφόρους.

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, μέχρι πρότινος σχετικά άγνωστο στο ευρύ κοινό σε εθνικό επίπεδο στέλεχος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), εξασφάλιζε το 54,21% των ψήφων με σχεδόν όλα τα ψηφοδέλτια να έχουν καταμετρηθεί, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Anadolu και τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα — καταγάγοντας πολύ ευρύτερη νίκη απ' ό,τι πριν από τρεις μήνες, όταν η διαφορά ήταν μόλις 13.729 ψήφοι.

Το αποτέλεσμα της προηγούμενης διαδικασίας ακυρώθηκε μετά το αίτημα που υπέβαλε το AKP στην εκλογική επιτροπή με την επίκληση «μαζικών» παρατυπιών. Η απόφαση να επαναληφθούν οι δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη επικρίθηκε από συμμάχους της Τουρκίας στη Δύση και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τους αντιπάλους της κυβέρνησης εντός της χώρας, που διείδαν στην εξέλιξη μια «απειλή για την δημοκρατία».

Χθες βράδυ δεκάδες χιλιάδες υποστηρικτές του Ιμάμογλου βγήκαν να γιορτάσουν στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, μετά την επικράτηση του έναντι του επιλεγμένου από τον ίδιο τον Ερντογάν υποψήφιου, του πρώην πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ, με διαφορά 800.000 ψήφων.

blockquote class="twitter-tweet" data-lang="en">

Ne mutlu bana ki sevgi kazandı.
Biz bu şehrin o güzel çocukları, bu şehrin vicdanı olan kadınları, bu şehrin enerjisi olan gençleri ve bu şehirde yaşayan herkes için çok çalışacağız. #YeniBirBaşlangıç #HerŞeyÇokGüzelOlacak pic.twitter.com/n6ixSFmV72

— Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) June 23, 2019

«Σε αυτή την πόλη σήμερα αποκαταστήσατε τη δημοκρατία. Σ' ευχαριστώ Κωνσταντινούπολη», είπε σε υποστηρικτές του ο Ιμάμογλου, ο οποίος υιοθέτησε ενωτική ρητορική στην εκστρατεία του. «Ήρθαμε για να ανοίξουμε την αγκαλιά μας σε όλους. Θα οικοδομήσουμε τη δημοκρατία σε αυτή την πόλη, θα οικοδομήσουμε τη δικαιοσύνη. Σε αυτή την όμορφη πόλη, σας το υπόσχομαι, θα οικοδομήσουμε το μέλλον».
Το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (YSK) δεν είχε ανακοινώσει το επίσημο αποτέλεσμα ως το πρωί, πάντως ο Ερντογάν και ο Γιλντιρίμ συνεχάρησαν τον Ιμάμογλου, με τον αντίπαλό του να του εύχεται καλή τύχη στην άσκηση του αξιώματος δύο ώρες αφού έκλεισαν οι κάλπες.

Beylikdüzü’ndeyiz. #HerŞeyÇokGüzelOlacak #YeniBirBaşlangıç https://t.co/0pWNFq0tli

— Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) June 23, 2019

Beylikdüzü’ndeyiz. #HerŞeyÇokGüzelOlacak #YeniBirBaşlangıç https://t.co/7rsb4u8W4v

— Ekrem İmamoğlu (@ekrem_imamoglu) June 23, 2019

>



Ο Ερντογάν υπήρξε ο απόλυτος κυρίαρχος στην τουρκική πολιτική αρένα από το 2003, αρχικά ως πρωθυπουργός, κατόπιν ως πρόεδρος της χώρας. Χαρακτηρίζεται από πολλούς ο σημαντικότερος ηγέτης της σύγχρονης Τουρκίας μετά τον ιδρυτή της Μουσταφά Κεμάλ. Το κόμμα του συνεχίζει να διαθέτει την υποστήριξη των πιστών μουσουλμάνων και πιο συντηρητικών Τούρκων και η σταθερά αναπτυξιακή πορεία της τουρκικής οικονομίας την τελευταία μιάμιση δεκαετία συνέβαλε καθοριστικά στο να επικρατήσει σε πάνω από δέκα εθνικές και τοπικές εκλογές αναμετρήσεις.

Αλλά η ύφεση, η οικονομική κρίση και για αρκετούς η παρέκκλιση του Ερντογάν στον αυταρχισμό και ο ολοένα αυστηρότερος έλεγχος του κράτους από τον πρόεδρο προφανώς μετέστρεψαν μέρος του εκλογικού σώματος.

Το προφίλ-ελβετικός σουγιάς του Ιμάμογλου — πρώην επιχειρηματίας, με μάστερ στη διοίκηση επιχειρήσεων, γεννημένος στην Τραπεζούντα αλλά με εμπειρία στην αυτοδιοίκηση της Κωνσταντινούπολης, μέλος του κοσμικού κόμματος CHP, αλλά ταυτόχρονα πιστός μουσουλμάνος — του επέτρεψε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία ακόμη και σε προάστια που θεωρούνταν οχυρά του AKP, το οποίο κράταγε στα χέρια του την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη επί 25 χρόνια, μέχρι φέτος.

Για πολλούς, η έκβαση αυτών των δύο εκλογικών αναμετρήσεων ανοίγουν νέο κεφάλαιο στην τουρκική πολιτική ζωή και ίσως προκαλέσουν αμφισβήτηση ακόμα και στο εσωτερικό του κόμματος του Ερντογάν, ιδίως όσο τα οικονομικά προβλήματα παραμένουν στο επίκεντρο.
Η διαφορά που εξασφάλισε ο Ιμάμογλου χθες καθιστά σαφές πως το χθεσινό αποτέλεσμα θα έχει «οπωσδήποτε» συνέπειες για «το μέλλον της τουρκικής πολιτικής», όπως προεξόφλησε ο Σινάν Ουλγκέν, πρώην διπλωμάτης, σήμερα ειδικός του ινστιτούτου Carnegie Europe.



Ο Ερντογάν, γεννημένος και μεγαλωμένος στη συνοικία Κασίμπασα, αναδείχθηκε στο κεντρικό τουρκικό πολιτικό σκηνικό όταν εξελέγη δήμαρχός της Κωνσταντινούπολης το 1994. Μια από τις γνωστότερες φράσεις του; «Όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».
Αναλυτές προβλέπουν ότι η ήττα του AKP ίσως πυροδοτήσει ανασχηματισμό της κυβέρνησης και μεταβολές στην εξωτερική πολιτική. Θα μπορούσε ακόμη και να επισπεύσει τις εθνικές εκλογές, που κανονικά θα διεξαχθούν το 2023, αν και ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο ηγέτης του Κόμματος Εθνικής Δράσης (MHP, άκρα δεξιά) έσπευσε να αποκλείσει κάθε τέτοια προοπτική.



«Η Τουρκία πρέπει τώρα να επιστρέψει στην αληθινή της ατζέντα, η εκλογική διαδικασία πρέπει να κλείσει», τόνισε ο Μπαχτσελί. «Η συζήτηση περί πρόωρων εκλογών θα ήταν ένα από τα χειρότερα πράγματα που θα μπορούσαν να γίνουν στη χώρα μας», συμπλήρωσε ο ίδιος.

Η αβεβαιότητα ενόψει των επαναληπτικών εκλογών και οι ενδεχόμενες καθυστερήσεις στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις επέτειναν την ένταση στις αγορές, όπου ήδη οι απειλές των ΗΠΑ για την επιβολή κυρώσεων εάν η τουρκική κυβέρνηση προχωρήσει στην απόκτηση του ρωσικού συστήματος αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας S-400 είχαν ήδη επιδεινώσει το κλίμα.
Η λίρα είχε υποχωρήσει μετά την απόφαση να ακυρωθεί το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη· έχει απολέσει συνολικά άλλο ένα 10% της αξίας της φέτος. Η συναλλαγματική ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος κατέγραφε άνοδο σε συναλλαγές πριν ανοίξουν οι αγορές, το βράδυ της Κυριακής.

«Κολοσσιαία ήττα»

«Πρόκειται για μία κολοσσιαία ήττα για τον Γιλντιρίμ, αλλά επίσης για τον Ερντογάν», δήλωσε ο Μπερκ Εσένα, καθηγητής του πανεπιστημίου Bilkent της Αγκυρας. «Το στοίχημά του στράφηκε εναντίον του».

Διότι πέραν της ψηφοφορίας των δημοτικών εκλογών, οι εκλογές στην Κωνσταντινούπολη αποτελούν ένα τεστ για τη δημοτικότητα του Ερντογάν και του κόμματός του με δεδομένη την δυσχερή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Τουρκία. «Οποιος κερδίζει στην Κωνσταντινούπολη, κερδίζει στην Τουρκία» συνήθιζε να λέει ο Ερντογάν, ο οποίος, μαζί με το κόμμα του, είχε κερδίσει όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις από την ανάληψη της εξουσίας από το AKP το 2002.


Για τον Ταγίπ Ερντογάν, το στοίχημα ήταν να διατηρήσει τον έλεγχο της μεγαλούπολης των 15 εκατομμυρίων κατοίκων, οικονομικής πρωτεύουσας της χώρας, την οποία ελέγχει εδώ και 25 χρόνια.
Συνασπισμός των εχθρικών προς τον Ερντογάν δυνάμεων
Η εκ των προέδρων του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) Περβίν Μπουλντάν δήλωσε ότι τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη και η ήττα του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ταγίπ Ερντογάν από την υπό το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) αντιπολίτευση αποτελούν νίκη των Κούρδων και του κόμματός της.

Οπως και τον Μάρτιο, το HDP κάλεσε τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν υπέρ του Εκρέμ Ιμάμογλου, αγνοώντας την έκκληση για ουδετερότητα που απηύθυνε από την φυλακή ο ιστορικός ηγέτης του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν.
Εκτός του HDP, ο Εκρέμ Ιμάμογλου , που προέρχεται από το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) έλαβε την υποστήριξη και των εθνικιστών του Iyi, συνασπίζοντας γύρω του όλες τις εχθρικές προς τον Ερντογάν δυνάμεις.

Γερμανικός Τύπος: Ίστορική νίκη

Η επικράτηση του Εκρέμ Ιμάμογλου στις επαναληπτικές δημοτικές εκλογές για την Δημαρχία της Κωνσταντινούπολης καλύπτεται ευρέως από το σύνολο των γερμανικών ΜΜΕ, τα οποία παρακολουθούν στενά τις τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία και επιχειρούν να προβλέψουν τι μπορεί να σημαίνει η νίκη της αντιπολίτευσης για το μέλλον του καθεστώτος του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Το σύστημα Ερντογάν κλονίζεται», είναι ο τίτλος σχολίου του Μαξιμίλιαν Ποπ στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Der Spiegel, στο οποίο επισημαίνεται ότι ο νικητής των εκλογών έγραψε ιστορία, αλλά και ότι ο Ερντογάν βρίσκεται πλέον υπό πρωτοφανή πίεση.

Ο αρθρογράφος, επί χρόνια ανταποκριτής του περιοδικού στην Κωνσταντινούπολη, κάνει λόγο για ιστορική νίκη, τόσο για τον ίδιο τον Εκρέμ Ιμάμογλου, τον οποίο, όπως επισημαίνει, δεν υπολόγιζε στην αρχή κανείς, για το κόμμα του, το CHP, το οποίο «είχε ξεχάσει εδώ και καιρό να κερδίζει», αλλά και για την δημοκρατία, η οποία «θεωρείτο νεκρή και τώρα αναστήθηκε». Για τον Πρόεδρο Ερντογάν, «το αποτέλεσμα είναι μάλλον η χειρότερη ήττα της θητείας του», αναφέρει ο Ποπ και προσθέτει ότι μετά την 23η Ιουνίου, λίγα πράγματα θα παραμείνουν ίδια στην τουρκική πολιτική.
«Η λαμπρή νίκη του Ιμάμογλου θα έχει συνέπειες και όχι μόνο για την Κωνσταντινούπολη, αλλά για όλη τη χώρα», προβλέπει και προσθέτει: «Είναι πρώτα απ' όλα μια απόδειξη του πόσο ζωντανή είναι η τουρκική δημοκρατία, παρ' όλες τις δυσκολίες. Ο Ερντογάν έχει γκρεμίσει τους θεσμούς (...) Με την ακύρωση των εκλογών του Μαρτίου έκανε ένα ακόμη βήμα στον δρόμο προς τον απολυταρχισμό. Οι Κωνσταντινουπολίτες ωστόσο δεν έχασαν ποτέ την πεποίθηση ότι η αλλαγή προς τον δημοκρατικό δρόμο δεν έχει χαθεί».

Σε ό,τι αφορά τον ίδιο τον νικητή των εκλογών, ο συντάκτης αναφέρει ότι ενώ πριν από λίγο καιρό ήταν μετρίως γνωστός, σε τοπικό επίπεδο, με τη δεύτερη νίκη του αναδείχθηκε στον πιο επικίνδυνο αντίπαλο που είχε ποτέ ο Ερντογάν. Αναλύει πώς κατάφερε να απευθυνθεί όχι μόνο στην κοσμική ελίτ, αλλά σε ευρύ μέρος του πληθυσμού, ακόμη και ευσεβείς μουσουλμάνους, ενώ κέρδισε τις εκλογές ακόμη και σε περιοχές ιδιαίτερα συντηρητικές που θεωρούνταν προπύργιο του τούρκου Προέδρου, ο οποίος είχε πει κάποτε: «Όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».

Ο ίδιος άλλωστε ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα από τον Δήμο της τουρκικής μεγαλούπολης. «Η Κωνσταντινούπολη είναι με διαφορά η σημαντικότερη μητρόπολη της χώρας, πιο σημαντική από την πρωτεύουσα Άγκυρα. Δεκαπέντε εκατομμύρια άνθρωποι ζουν εδώ, το ένα πέμπτο της Τουρκίας. Σχεδόν όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν εδώ την έδρα τους. Με τον Ιμάμογλου στο Δημαρχείο θα είναι πιο δύσκολο για τον Ερντογάν να μοιράζει χρήματα και προνόμια σε ευνοούμενους, όπως έκανε στο παρελθόν», εκτιμά ο αρθρογράφος και καταλήγει: «Το σύστημα Ερντογάν δεν κατέρρευσε στις 23 Ιουνίου. Αλλά κλονίζεται όλο και περισσότερο».

Σε εκτενές κείμενό της η αγγλόφωνη υπηρεσία της Deutsche Welle κάνει λόγο για «μείζον χτύπημα» στον Ερντογάν, σε μια εκλογή η οποία θεωρείτο δημοψήφισμα για τις πολιτικές του τούρκου Προέδρου και την δημοτικότητα του κόμματός του. «Η δεύτερη ήττα στην Κωνσταντινούπολη, την μεγαλύτερη πόλη της χώρας και οικονομική της πρωτεύουσα, κατάφερε μείζον χτύπημα στον Ερντογάν και στο κόμμα του ΑΚΡ και θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερες πολιτικές συνέπειες. Αναλυτές λένε ότι μπορεί να οδηγήσει σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης ή ακόμη και σε πρόωρες εκλογές, πριν από το 2023», επισημαίνεται στο δημοσίευμα.

Για την «αρχή του τέλους της εποχής Ερντογάν» κάνει λόγο σε ανάλυσή της η εφημερίδα Bild και επισημαίνει ότι η τελευταία απόπειρα του τούρκου Προέδρου εναντίον της δημοκρατίας, με την ακύρωση των εκλογών του Μαρτίου, εξελίχθηκε σε αυτογκόλ. Στο άρθρο περιγράφεται η πορεία του Ερντογάν των τελευταίων ετών, οι διώξεις σε βάρος ακαδημαϊκών, δημοσιογράφων, δημοσίων υπαλλήλων, δικαστικών κ.λπ., ενώ τονίζεται ότι όσο ισχυρότερος γινόταν ο ίδιος, τόσο πιο αδύναμη γινόταν η Τουρκία.

«Η οικονομία είναι κατεστραμμένη: οι ξένοι επενδυτές δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη και ο πληθωρισμός αδειάζει το πορτοφόλι των Τούρκων. Στην εξωτερική πολιτική η Τουρκία είναι πιο απομονωμένη από ποτέ, επιδεινούμενες διενέξεις με γειτονικές χώρες προκαλούν προβλήματα, ενώ οι σχέσεις με την ΕΕ και τις ΗΠΑ βρίσκονται στο ναδίρ. Ο Ερντογάν είναι για τον διεθνή διπλωματικό χώρο ανεπιθύμητος επισκέπτης», γράφει χαρακτηριστικά η Bild, επισημαίνοντας ωστόσο ότι οι νέες εκλογές στην Κωνσταντινούπολη έδειξαν ότι «είναι ακόμη εφικτή μια συντεταγμένη αλλαγή εξουσίας μέσω δημοκρατικών εκλογών», αν και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ο Ερντογάν να στραφεί δικαστικά εναντίον του Ιμάμογλου προκειμένου να του στερήσει για μία ακόμη φορά το πόστο του.

«Είναι ωστόσο αμφίβολο αν ο Ερντογάν θα μπορούσε πραγματικά να κάνει τέτοιο πραξικόπημα. Ακόμη και στο ίδιο του το κόμμα, αυξάνεται η αντίδραση για το στιλ και τις μεθόδους του», διευκρινίζεται στο άρθρο, το οποίο καταλήγει: «Για αυτό και ισχύει ότι αυτές οι εκλογές ήταν η αρχή του τέλους της εποχής Ερντογάν».

«Η τουρκική δημοκρατία ζει», είναι ο τίτλος άρθρου γνώμης στην εφημερίδα Τagesspiegel, η οποία αναφέρει ότι «η συνδρομή του Ερντογάν στην εξουσία έληξε με αυτήν την ήττα - απόδειξη της ζωής της δημοκρατίας» και κάνει λόγο για «σημείο καμπής» για την Τουρκία, καθώς για πρώτη φορά ο Ερντογάν και το κόμμα του δεν μπορούν πλέον να συμπεριφέρονται με την πεποίθηση ότι στο τέλος θα έχουν την στήριξη των πολιτών.

«Οι εκλογές ήταν ένα μάθημα για την υπεροψία και την αλαζονεία της εξουσίας», γράφει χαρακτηριστικά η αρθρογράφος, η οποία εκτιμά ότι η νίκη της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη ήλθε λόγω της κακής κατάστασης της τουρκικής οικονομίας, της διάψευσης των υποσχέσεων του ΑΚΡ για περισσότερη ευημερία, λόγω της χαρισματικής προσωπικότητας του 49χρονου Ιμάμογλου, λόγω της καμπάνιας του υπέρ της συνοχής και όχι του διχασμού των πολιτών και λόγω της ανεπίσημης συνεργασίας του με το κουρδικό HDP. «Το δυσκολότερο ωστόσο θα είναι να χωνέψει ο Ερντογάν αυτό το μάθημα. Ο 65χρονος απολυταρχικός ηγέτης δεν ανέχεται καμία αντίσταση. Στον Ιμάμογλου ωστόσο βρήκε έναν αντίπαλο ο οποίος για πολλούς Τούρκους συμβολίζει την ελπίδα για αλλαγή. Από το βράδυ της Κυριακής ο Ερντογάν δεν είναι πλέον ο κυνηγός, αλλά το θήραμα», καταλήγει το άρθρο.

«Η εξουσία του Ερντογάν διέβη το ζενίθ της», γράφει στη Süddeutsche Zeitung, σε σχόλιο της, η Κριστιάνε Σλέτσερ, η οποία αναφέρει ότι η νίκη της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη αποτελεί μεν ηχηρό χαστούκι για την κυβέρνηση, αλλά σημάδι ελπίδας για την χώρα, καθώς δείχνει ότι παρά τις αδυναμίες του, το πολιτικό σύστημα της χώρας είναι ικανό για διορθώσεις. Η αρθρογράφος διευκρινίζει ωστόσο ότι αυτό δεν σημαίνει και ότι οι συσχετισμοί στην Τουρκία αλλάζουν τόσο γρήγορα.

Ως «σημάδι ελπίδας» περιέγραψε σε σχόλιό του τη νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου το δεύτερο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ZDF, επισημαίνοντας ότι κατά το παρελθόν η εξουσία του Ταγίπ Ερντογάν στηριζόταν κυρίως στην οικονομική ευημερία και στην ιδεολογική διάσπαση της αντιπολίτευσης που δεν της επέτρεπε να κερδίσει την αυτοδυναμία σε εκλογές. Τώρα η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση, εν μέρει λόγω της δραματικής διάλυσης του κράτους δικαίου, ενώ ο μετριοπαθής Ιμάμογλου κατάφερε να σχηματίσει έναν ανεπίσημο συνασπισμό εναντίον του ΑΚΡ. Τον ψήφισαν ακόμη και οπαδοί του εθνικιστικού ΙΥΙ και μέλη της κουρδικής μειονότητας, ανέφερε ο δημοσιογράφος του ZDF, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι αυτή η επιτυχία δεν είναι εύκολο να επαναληφθεί σε εθνικό επίπεδο.

«Το μήνυμα όμως που εξέπεμψε χθες το βράδυ η Κωνσταντινούπολη δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Ο Ερντογάν μπορεί να ηττηθεί. Στις κάλπες, με δημοκρατικά μέσα. Και εντελώς χωρίς μίσος, κατηγορίες περί τρομοκρατίας, απειλές. Είναι ένα σημάδι ελπίδας. Και είναι και μια επιτυχία του Εκρέμ Ιμάμογλου. Και για αυτό του αξίζουν οι ευχαριστίες όλων των Τούρκων», καταλήγει το σχόλιο του ZDF.

ΠΗΓΗ: Newpost.gr