12/11/19

Τόμας Χέντρικ Ιλβες στην «Κ»: Κάντε ό,τι έκανε την Εσθονία «Τίγρη της Βαλτικής»



Ο Τόμας Χέντρικ Iλβες συμβουλεύει αμισθί την Ελλάδα για το πέρασμα στην ψηφιακή εποχή. Πρόκειται για τον 66χρονο πρώην πρόεδρο της Εσθονίας (2006-2016). Το 1995, όταν ήταν πρεσβευτής της χώρας του στην Ουάσιγκτον, ξεκίνησε ένα επαναστατικό πρόγραμμα για την προώθηση των ψηφιακών δεξιοτήτων.

Θεωρείται ο πατέρας του αποκαλούμενου «Πρόγραμμα - Aλμα της Τίγρεως» («Tiger Leap Program»), που ήταν η αφετηρία για μία σειρά από μεγάλης κλίμακας ψηφιακά έργα, τα οποία στόχευαν στην ανάπτυξη του Internet ως του κυρίως μέσου πληροφοριών σε όλα τα πεδία της εσθονικής κοινωνίας. Ο κ. Iλβες βρέθηκε στην Αθήνα στις αρχές της περασμένης εβδομάδας για να συμμετάσχει σε συσκέψεις υπό τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη.

Γιατί εσείς προσωπικά πετύχατε να μετατρέψετε ένα κράτος, την Εσθονία, στο πρώτο πλήρως ψηφιακό κράτος; Ποιες είναι οι επιρροές και οι αναφορές σας;
Το 1969 ήμουν 15 ετών και ζούσα με την οικογένειά μου στη Νέα Υόρκη. Παρακολούθησα στη Σχολή Δασκάλων (Teacher’s College) του πανεπιστημίου Columbia ένα σεμινάριο της γλώσσας προγραμματισμού Basic. Στην αίθουσα βρισκόταν μια υπολογιστική μηχανή που έμοιαζε σαν ένα τραπέζι και πάνω του προσαρμοζόταν ένα τηλέφωνο, δηλαδή ένα modem.

Eτσι επιτυγχανόταν η σύνδεση με ένα κεντρικό υπολογιστή που βρισκόταν 30 χιλιόμετρα μακριά. Eμαθα να προγραμματίζω σε Basic και από τότε δεν φοβήθηκα ποτέ τους υπολογιστές. Το 1982 απέκτησα τον πρώτο μου Apple και το 1993 το πρώτο πρόγραμμα περιήγησης στο Διαδίκτυο (browser), ένα Mosaic.

Πώς καταλήξατε στο συμπέρασμα ότι το μέλλον της Εσθονίας έπρεπε να ήταν ψηφιακό;
Oταν εισέβαλαν οι Σοβιετικοί στην Εσθονία, το 1940, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας ήταν περίπου ίδιο με αυτό της Φινλανδίας. Oταν κερδίσαμε την ανεξαρτησία μας το 1991 ήταν 8 φορές χαμηλότερο της Φινλανδίας (2.800 έναντι 23.000 δολ.). Ιδού άλλη μία απόδειξη για τα καλά του κομμουνισμού...

Είχαμε μείνει πολύ πίσω. Ξέρετε το παράδοξο του Ελληνα φιλοσόφου Ζήνωνα με τον Αχιλλέα και τη χελώνα; Στο μαθηματικό πεδίο ακόμα και ένας Αχιλλέας δεν μπορεί να ξεπεράσει μια χελώνα, αν η χελώνα ξεκινά τον αγώνα μερικά μέτρα μπροστά από τον Αχιλλέα. Μόλις ο Αχιλλέας θα φτάνει το σημείο όπου ήταν η χελώνα όταν ξεκινούσε ο αγώνας, η χελώνα θα έχει προχωρήσει λίγο πιο μπροστά. Κι έτσι δεν θα τη φτάνει ποτέ. Για να ξεπεράσεις τη χελώνα δεν αρκεί να τρέξεις σαν τον Αχιλλέα. Πρέπει να κάνεις και ένα άλμα. Αυτό το άλμα ήταν το ψηφιακό άλμα. Το ονομάσαμε «Αλμα της Τίγρεως».

Κι έτσι μετατρέψατε την Εσθονία σε «Τίγρη της Βαλτικής».
Δεν μπορούσαμε να ανταγωνιστούμε τη Γερμανία, τη Γαλλία ή τις Ηνωμένες Πολιτείες στην οικοδόμηση κλασικών υποδομών –γέφυρες, δρόμους κ.λπ.– για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Μπορούσαμε, όμως, να επικεντρωθούμε σε έναν τομέα, σε εκείνον της ψηφιακής επανάστασης, που όλες οι χώρες τότε ξεκινούσαν από το μηδέν και βλέπαμε ότι θα αποτελούσε στο μέλλον την πιο κρίσιμη παράμετρο για την ανάπτυξη. Με το «Πρόγραμμα - Αλμα της Τίγρεως» («Tiger Leap Program») αλλάξαμε την Εσθονία, ξεκινώντας από τη σύνδεση των σχολείων και των πανεπιστημίων με το Διαδίκτυο και συνεχίζοντας με όλες τις όψεις του κράτους.

Τι θα συμβεί αν το εσθονικό ψηφιακό κράτος δεχθεί κυβερνοεπίθεση από ξένη δύναμη ή πέσει στα χέρια μιας δικτατορίας; Και πώς εγγυάστε ότι δεν θα δημιουργηθεί ένα κράτος - «Μεγάλος Αδελφός» που θα παρακολουθεί τους πάντες και τα πάντα;
Και σήμερα μια κρατική υπηρεσία ασφαλείας, αν θέλει, μπορεί να παρακολουθήσει τα πάντα. Ομως, με τις κατάλληλες προβλέψεις, που αποφασίζονται μέσα από δημοκρατικό διάλογο, το ψηφιακό κράτος μπορεί να εγγυάται την ασφάλεια από τις εξωτερικές απειλές, αλλά και να κατοχυρώνει την ιδιωτικότητα, τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Δεχθήκαμε κυβερνοεπίθεση πριν από κάποια χρόνια, από τη Ρωσία, και την αντιμετωπίσαμε αποτελεσματικά. Στην Εσθονία κάθε υπουργείο και κάθε υπηρεσία έχουν τις δικές τους βάσεις δεδομένων, οι οποίες «συνομιλούν» μεταξύ τους σε πραγματικό χρόνο.

Αν το σύστημα δεχθεί επίθεση, αυτή θα περιοριστεί μόνο σε μία από τις βάσεις δεδομένων και θα αντιμετωπιστεί εκεί. Επιπλέον, το εσθονικό σύστημα δημιουργεί αντίγραφο που ανανεώνεται σε πραγματικό χρόνο και φυλάσσεται σε έναν server που βρίσκεται στην πρεσβεία της Εσθονίας στο Λουξεμβούργο. Τέλος, εφαρμόζουμε την πιο ισχυρή κρυπτογράφηση, δεν επιτρέπουμε τη δημιουργία μυστικών εισόδων (backdoors) στο σύστημα, ενώ έχουν γίνει αυστηρές επιλογές για το ποιος –από όσους βρίσκονται μέσα στο σύστημα– έχει πρόσβαση σε ποιες πληροφορίες και υπό ποιες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, η Αστυνομία δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο ιατρικό αρχείο του πολίτη.

Προφανώς, όλα αυτά είναι εγγυήσεις που ενισχύουν την εμπιστοσύνη στο σύστημα.
Ακριβώς. Επομένως, οι Εσθονοί έχουν αρκετή εμπιστοσύνη στο σύστημα και το υποστηρίζουν γιατί ξέρουν ότι π.χ. όταν γεννιέται ένα παιδί λαμβάνει αμέσως έναν αριθμό που μαζί με το όνομα που του δίνουν οι γονείς του εκείνη την ώρα, είναι στοιχεία αρκετά για την αυτόματη εγγραφή του σε όλες τις κρατικές υπηρεσίες χωρίς να χρειάζεται οι γονείς του να τρέχουν από γραφείο σε γραφείο. Βέβαια, κάποιος μου είπε ότι αυτό στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει, γιατί ένα νεογέννητο για να αποκτήσει όνομα πρέπει πρώτα να βαφτιστεί. Νομίζω, όμως, ότι μπορείτε να λύσετε και αυτό το ζήτημα.

Ενας μόνο αριθμός αρκεί

Τι συμβουλεύετε την κυβέρνηση για να καλύψει το χαμένο έδαφος;
Γνωρίζω τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη εδώ και δύο χρόνια. Είναι ένας πολύ έξυπνος νέος άνθρωπος και έχει διαβάσει τα πάντα για τον τομέα. Η συμβουλή που δίνω είναι η εξής: «Απλά, κάντε το». Το κλειδί είναι να αποκτήσει κάθε πολίτης έναν αριθμό έτσι ώστε να ταυτοποιείται στον ψηφιακό χώρο, όπως ταυτοποιείται στον πραγματικό χώρο. Ολα τα άλλα έρχονται. Η ελληνική κυβέρνηση προχωρεί προς αυτή την κατεύθυνση με τις νέες ψηφιακές ταυτότητες.

Ο Λεβιάθαν θα ηττηθεί απλώς με έναν αριθμό;
Ναι, αν ο αριθμός αποκτήσει νομική υπόσταση και αν γίνει υποχρεωτικός για όλους. Αν όλοι οι πολίτες συμμετέχουν στο σύστημα και είναι ταυτοποιημένοι, τότε θα μπορεί αυτό το σύστημα να παρέχει σε όλους νομικά έγκυρες υπηρεσίες. Μόνο η εξοικονόμηση πόρων από τη λειτουργία του ψηφιακού κράτους φτάνει στην Εσθονία το 2% του ΑΕΠ ετησίως. Αστειεύομαι συχνά λέγοντας ότι με αυτό τον τρόπο καλύπτουμε τη συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ, που είναι 2% του ΑΕΠ. Ομως, το οικονομικό όφελος δεν προέρχεται μόνο από τις εξοικονομήσεις. Δεκάδες χιλιάδες νέοι, που απέκτησαν ψηφιακές δεξιότητες τη δεκαετία του ’90, εμπνεύστηκαν από τη δημιουργία του Skype που έγινε από Εσθονούς νέους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια νέα κουλτούρα επιχειρηματικότητας που άλλαξε την Εσθονία και την οδήγησε μέσα σε μια γενιά να μετεξελιχθεί από μια φτωχή χώρα σε μια με κατά κεφαλήν ΑΕΠ υψηλότερο του ελληνικού.



1 σχόλιο:

  1. Η Δημοκρατία της Εσθονίας (εσθονικά: Eesti Vabariik) είναι χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης και μία από τις τρεις βαλτικές χώρες. Συνορεύει με τη Λετονία και τη Ρωσία. Έχει έκταση 45.339 τ.χλμ. και πληθυσμό 1.324.820[1] κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του 2019.

    Πληθυσμός της Εσθονίας
    1970 1.356.079 +13.3%
    1979 1.464.476 +8.0%
    1989 1.565.662 +6.9%
    2000 1.370.052 −12.5%
    2011 1.329.660 −2.9%
    2015 1.313.271 −1.2%
    2018 1.318.705 +0.4%

    Όμορφη χώρα, αλλά ούτε πληθυσμιακά ούτε εδαφικά, ούτε γεωστρατηγικά ούτε ιστορικά μπορεί να είναι πρότυπο για την Ελλάδα. Εδώ αν θέλουμε να μην περάσουμε τα δημογραφικά της Εσθονίας θα πρέπει να αναπτύξουμε πραγματικές υποδομές. Για την Κύπρο μπορεί να είναι πρότυπο υπό προϋποθέσεις για την Ελλάδα όχι.-

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.