Η μαθηματική πρόταση της λύσης

Του Γιάννου Χαραλαμπίδη*
Το «απευθείας εμπόριο» βρίσκεται εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη θεσμική πρακτική της συναπόφασης με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Εάν, τελικώς, δεν κριθεί αναρμόδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που θα σημαίνει ότι το θέμα θα μείνει παγωμένο στο Συμβούλιο, τότε θα ενταθεί προ του Δεκεμβρίου περί το τέλος του έτους η διαδικασία για την ταϊβανοποίηση της Κύπρου.

Ανατροπή σκηνικού
Το σκηνικό που στήνουν οι Βρετανοί συνιστά ναρκοθέτηση των Ην. Εθνών και της Ε.Ε., η οποία ήταν ο κύριος θεσμικός, πολιτικός και διπλωματικός χώρος δράσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ανεξαρτήτως εάν οι παράγραφοι περί χρονοδιαγράμματος ώς το τέλος του έτους, καθώς και η πρόθεση αξιολόγησης των συνομιλιών από τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, δηλαδή από τον Αλεξάντερ Ντάουνερ, έχουν περάσει από το διατακτικό σκέλος του ψηφίσματος στο προοίμιο, δεν παύει να αποκαλύπτει τους σχεδιασμούς και τις προσθέσεις των Βρετανών, που καταγράφονται ως ακολούθως:

1. Πριν από έναν χρόνο, η Τουρκία βρισκόταν υπό πίεση καθότι θα περνούσε από την αξιολόγηση του Δεκεμβρίου. Εφόσον τον περασμένο Δεκέμβριο πέρασε αλώβητη, αφενός γιατί κρύφτηκε πίσω από τις συνομιλίες και πήρε άλλοθι, αφετέρου λόγω λανθασμένων κυβερνητικών χειρισμών, εκτιμήσεων και σχεδιασμών, τώρα σχεδιάζει μαζί με το Λονδίνο να βάλουν τον προσεχή Δεκέμβριο την Κυπριακή Δημοκρατία στη μέγκενη του απευθείας εμπορίου! Μετατρέπουν, δηλαδή, την Ε.Ε. από μοχλό πίεσης επί της Τουρκίας σε μοχλό πίεσης επί της Λευκωσίας.

2. Τροχοδρομούν την άσκηση πιέσεων και από τα Ην. Έθνη, αφού: Εάν οι δύο πλευρές δεν καταλήξουν ώς το Νοέμβριο, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ θα υποβάλει έκθεση. Ούτως ή άλλως έχει τέτοια πρόθεση. Και εφόσον θα υπάρχει αδιέξοδο, τότε μια από τις κύριες επιλογές θα είναι η διεθνής διάσκεψη στο πλαίσιο της οποίας θα συμμετάσχουν Ε/κ, Τ/κ, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία, Ην. ΄Εθνη, Ε.Ε. κα προφανώς οι ΗΠΑ. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρόκειται για έμμεση μορφή διαιτησίας.

Διότι εάν υπάρχει χάσμα ή μεγάλες διαφορές, η κάλυψή τους θα προκύψει μέσω συμβιβαστικών προτάσεων που θα έρθουν από τους τρίτους. Ο Πρόεδρος, βεβαίως, προβάλλει τη θέση ότι διεθνής διάσκεψη θα μπορεί να γίνει όταν το Κυπριακό βρίσκεται κοντά σε λύση και ότι τα ζητήματα που θα συζητηθούν είναι οι διεθνείς πτυχές του Κυπριακού. Ταυτοχρόνως, προσθέτει και κάτι άλλο: Στην όποια διεθνή διάσκεψη θα συμμετάσχει η Κυπριακή Δημοκρατία και όχι η ε/κ Κοινότητα.

Διότι εάν καταρρεύσει η διεθνής διάσκεψη θα υπάρχει ο κίνδυνος να αναβαθμιστεί το ψευδοκράτος και να υποβαθμιστεί η Κυπριακή Δημοκρατία στη λογική, όπως έλεγαν παλαιότερα Χάνεϊ και ντε Σότο, της ισοϋψούς θεσμικής κατάστασης. Εάν θεωρηθεί, για χάρη συζήτησης, ορθή η θέση του Προέδρου, θα μπορούσε να ήταν ακόμη ορθότερη και να εκφράζει το σύνολο της λαϊκής θέλησης και να είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό σύστημα αρχών και αξιών της Ε.Ε., εάν καθιστούσε σαφές ότι: Διεθνής Διάσκεψη θα μπορεί να γίνει μόνο για την κατάργηση των αποικιοκρατικών βαριδιών και της απαράδεκτης κηδεμονίας που υφίσταται η Κύπρος, μέσω των εγγυητικών και επεμβατικών δικαιωμάτων και της παρουσίας ξένων στρατών.

Ερώτημα: Είναι αυτή θέση ή όχι της Κυβέρνησης και τους Εθνικού Συμβουλίου και μάλιστα κόκκινης γραμμής, καθότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανεξαρτησία και την κυριαρχία του κράτους; Εάν η Τουρκία δεν αποδέχεται την απαλλαγή της Κύπρου από τη δικής της και κάθε άλλη ξένη κηδεμονία, όπως επιβάλλουν οι κανόνες της Ε.Ε., της οποίας την πόρτα κτυπά για να καταστεί πλήρες κράτος μέλος, τότε: α) Είναι πρόδηλο ότι η λύση δεν θα είναι δημοκρατική και ως εκ τούτου δεν θα είναι βιώσιμη, εκτός εάν οι Ε/κ αποδεχθούν να γίνουν με τη βούλα της Ε.Ε. και των Ην. Εθνών προτεκτοράτο της Τουρκίας.

Οι συνθήκες από την εποχή της υπογραφής των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου έχουν αλλάξει. Ο κόσμος πάει μπροστά. Και η λύση θα πρέπει να βλέπει προς το μέλλον και όχι να στρέφεται στο παρελθόν. β) Εάν η Άγκυρα δεν αποδεχθεί την απαλλαγή της Κύπρου από τις ξένες εγγυήσεις και επεμβάσεις θα πρέπει πληρώσει κόστος. Και αυτό θα είναι δυνατό να συμβεί όταν υπάρχουν επί τούτου σαφείς θέσεις ενταγμένες σε συγκεκριμένη στρατηγική, καθώς και όταν υπάρχουν αξιόπιστοι σύμμαχοι, εντός και εκτός της Ε.Ε.

Κόκκινες γραμμές και βαρίδια
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, βεβαίως, για τον Πρόεδρο Χριστόφια και στην ουσία για την Κύπρο θα προκύψει εάν δεν ξεκαθαρίσει τη θέση του για τη διεθνή διάσκεψη, στη βάση, δηλαδή, των κόκκινων γραμμών και της απαλλαγής της Κύπρου από τα εγγυητικά και επεμβατικά δικαιώματα, καθώς και αν δεν προχωρήσει σε εναλλακτικούς τρόπους δράσης και εκπόνηση σχεδίων Β, Γ και Δ, όπως πράττει η Τουρκία. Διότι, εάν συνεχίσει ο Πρόεδρος την ίδια πολιτική, χωρίς εναλλακτικές πολιτικές, τι θα πει στους ξένους και δη στους Βρετανούς και στα Ην. Έθνη, όταν εισηγηθούν, ως εναλλακτική επιλογή άρσης του αδιεξόδου ή γεφύρωσης των διαφορών ή νέας ώθησης της διαδικασίας επίλυσης, τη συμμετοχή του σε διεθνή διάσκεψη; Θα πει όχι;

Πώς θα το δικαιολογήσει όταν ο ίδιος επί τρία σχεδόν χρόνια δεν απαντούσε στην τουρκική και βρετανική προπαγάνδα ότι βρισκόμαστε κοντά σε λύση. Εκτός αν οι Τούρκοι και οι Βρετανοί, όπως και ο Ντάουνερ, έχουν δίκαιο. Οπότε σημαίνει ότι κάποιοι άλλοι δεν λένε τι ακριβώς συμβαίνει στις συνομιλίες. Και ο λαός έχει δικαίωμα να γνωρίζει. Διότι ούτε αφελής είναι ούτε βλαξ. Όσες φορές, όπως συνέβη προ και κατά το 2004, κάποιοι επιχείρησαν να τον υποτιμήσουν, έσφαλαν. Εγκυμονείται ο κίνδυνος να βρεθεί ο Πρόεδρος ενώπιον του ακόλουθου διλήμματος: ΄Η θα δεχθεί τη διακυβερνητική με ό,τι αυτή σημαίνει ή θα κατηγορηθεί ότι δεν θέλει λύση, οπότε θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις για να ανοίξει εντός της Ε.Ε. και των Ην. Εθνών η αναβάθμιση του ψευδοκράτους, αρχής γενομένης με την άρση της λεγόμενης απομόνωσης των Τ/κ, στη λογική του «απευθείας εμπορίου».

Πέμπτη φάλαγγα και η ουτοπική προσέγγιση
ΟΙ ΜΕΘΟΔΕΥΣΕΙΣ των Βρετανών απομυθοποιούν τον εξιδανικευμένο χαρακτήρα των Ηνωμένων Εθνών που είναι εμφυτευμένος στην κυπριακή πολιτική κουλτούρα και συνιστά ανασταλτικό παράγοντα στην ορθή αντίληψη λειτουργίας των διεθνών σχέσεων, στην επίλυση προβλημάτων, όπως το Κυπριακό και στο σχεδιασμό ρεαλιστικής πολιτικής δράσης. Ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι χώρος εξυπηρέτησης συμφερόντων και δεν υπάρχουν αξιόπιστοι μηχανισμοί απονομής παγκόσμιας δικαιοσύνης στη βάση των όσων δημοκρατικών αρχών και αξιών προνοεί η Χάρτα του.

Στην παρούσα φάση, όπως και προ, καθώς και κατά το 2004 με το σχέδιο Ανάν, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ και οι μηχανισμοί του Οργανισμού, καθώς και οι υπάλληλοί του, αντί να ενεργήσουν ως θεματοφύλακες, αναδείχθηκαν ως πέμπτη φάλαγγα, ως δούρειος ίππος με στόχο τη νομιμοποίηση της παρανομίας την οποία διέπραξε η Τουρκία με την εισβολή του 1974. Αληθές είναι ότι, και τότε και σήμερα, ευθύνη φέρουν και οι εκάστοτε Κυβερνήσεις, καθώς και το κομματικό σύστημα της Κύπρου, διότι με την ελλειμματική στρατηγική, που ακολουθούν, την αδυναμία ορθής ανάγνωσης των διεθνών εξελίξεων σε σχέση με την Κύπρο και την αδυναμία καθορισμού καθαρών και ρεαλιστικών στόχων, αντί να οδηγούμαστε σε επανένωση, παγιδευόμαστε μεταξύ διαφόρων μορφών διχοτόμησης, όπως είναι αυτή των "δυο κρατών", της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και της συνομοσπονδίας ή παραλλαγών τους. Θέλουμε, δηλαδή, να επιτύχουμε επανένωση της Κύπρου, αλλά ο στόχος αυτός δεν συνάδει με τις πολιτειακές μορφές λύσης επί των οποίων συζητάμε.

Είναι όπως μια μαθηματική πρόταση, που ενώ θέλουμε να έχουμε αποτέλεσμα (Ε), δηλαδή επανένωση, και να αποκλείσουμε το αποτέλεσμα (Δ), δηλαδή τη διχοτόμηση, τελικώς χρησιμοποιούμε δεδομένα και μεθοδολογίες λανθασμένες ή με τρόπο λανθασμένο. Και κάθε φορά που γίνεται προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος, είτε στα μέσα είτε στο τέλος της διαδικασίας είτε ακόμη και εξυπαρχής, κατανοούμε ότι και πάλι δεν καταλήγουμε στο ποθητό αποτέλεσμα. Και ξαναρχίζουμε από την αρχή με τον ίδιο τρόπο και με διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά με τα ίδια μυαλά. Πώς να λυθεί, λοιπόν, το πρόβλημα; Πώς να μην είναι ουτοπία η επίλυση με το αποτέλεσμα που θέλουμε, δηλαδή την (Ε)πανένωση. Και πώς να μη φαντάζει πιο ρεαλιστικό το αποτέλεσμα (Δ)ιχοτόμηση, αφού τα δεδομένα, καθώς και η μεθοδολογία εντός και εκτός διακοινοτικών συνομιλιών για την επίλυση του προβλήματος, έχουν τουρκικό και βρετανικό διχοτομικό χαρακτήρα.

*Δρ Διεθνών Σχέσεων
SHMERINH