Robber barons

Ο χαρακτηρισμός robber barons (κλέφτες βαρόνοι) έχει ιστορία 150 χρόνων στις ΗΠΑ. Αναφέρεται στους κροίσους του πρώιμου καπιταλισμού μέχρι το γύρισμα του αιώνα (1900 περίπου), οι οποίοι με ηθικώς αμφίβολες πρακτικές έστησαν μονοπώλια. Έγινε καραμέλα τη δεκαετία του 1930, όταν όλα τα κακά της μεγάλης ύφεσης χρεώνονταν στο απώτερο παρελθόν και σε κάποιους κακούς (οικείο, ε;). 
Ιστορικώς ασήμαντη άποψη, ηθικολογία προς αποφυγήν της ανάλυσης της συγκυρίας.
Στα καθ' ημάς τον όρο επεχείρησε να φέρει πριν μια δεκαετία ο σημερινός υπουργός Παιδείας κ. Κώστας Γαβρόγλου, θεωρητικός των ηλιθίων. Ανέδειξε το μελάνι της σουπιάς των κακών κατά τον δημόσιο διάλογο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. 
Διάβασε το κεφάλαιο 11 του βιβλίου του Zinn με κεφαλίδα τον χαρακτηρισμό και μας μετέφερε τη σοφία του: τα ιδιωτικά πανεπιστήμια φτιάχτηκαν με λεφτά των κλεφτοβαρώνων που τα έδωσαν για να καλύψουν τις πομπές τους. Το ότι ήταν ο ίδιος εναλλάξ πρόεδρος και αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Λάτση να υποθέσουμε πως ήταν στο πλαίσιο του "σκοινιού που μας δίνουν οι καπιταλιστές για να τους κρεμάσουμε". 

Το σημαντικό είναι η στάση έναντι των χορηγιών. Όχι στα βρώμικα λεφτά των καπιταλιστών, όχι στη φιλανθρωπία, όχι στην αγαθοεργία.
Πώς μούρθε αυτή η ιστορία; Ο ελληνικής καταγωγής πρώην αρχηγός της Μερκ Ρόι Βάνγκελος, έκανε δωρεά $250 εκατ στην Ιατρική του Columbia University (απόφοιτός της είναι). 
Τα λεφτά θα πάνε για να ελαφρύνουν το βάρος των φοιτητικών δανείων στους αποφοίτους και φοιτητές της σχολής. Το κάθαρμα ο Ρόι, καλύπτει τις πομπές του προσφέροντας την καλύτερη εκπαίδευση σε νέους που δεν την αντέχουν οικονομικά!
 Αντί να τα δώσει στο πατριωτάκι το Γαβρόγλου να καλύψει την συντεχνειακή τρύπα των γιατρών-πανεπιστημιακών που δεν απέδιδαν τα προβλεπόμενα στον ΕΛΚΕ. Ο ίδιος ο Ρόι, είχε δώσει άλλα $53 εκατ στην ίδια σχολή πριν μερικά χρόνια.
Για να γυρίσουμε στους αρχικούς κλεφτοβαρόνους, ας θυμηθούμε μερικές από τις πομπές τους. 
Ο Χόπκινς, μόλις πήρε την περιουσία του από τον πατέρα του, απελευθέρωσε τους σκλάβους - πριν τον εμφύλιο. Μετά έφτιαξε σχολές μαθητείας για μαύρους και (οποία αμαρτία!) για μαύρες. Το ίδιο και ο Κορνέλ. 
Σχολές μαθητείας για νέες γυναίκες και ο Βάσσαρ. Και πάει λέγοντας. Όλα αυτά γύρισαν με τα χρόνια σε πανεπιστήμια. 
Την φοβερή και τρομερή Ιατρική του Πεκίνου έφτιαξε ο Ροκεφέλερ τη δεκαετία του 1920 - αφού είχε σπάσει η αυτοκρατορία του. 
Όταν τσάκιζε τον κοτζαμπάσικο ανταγωνισμό έδωσε καύσιμο (πραγματικό) στο 1/6 της τιμής και απογειώθηκε η ανάπτυξη.
 Ο Βάντερμπιλτ, νεαρός μαουνιέρης, τσάκισε το μονοπώλιο του Φούλτον στις θαλάσσιες μεταφορές στη ΝΥ κι έγινε πλούσιος. 
Μετά μετέφερε πιονιέρους στην Καλιφόρνια με πλοίο (!) με ασφάλεια και με κόστος κάτω από το μισό - μέσω Νικαράγουας αν ονομάζετε θεό! Μετά, πολλά κακά και καλά και το πανεπιστήμιο με το όνομά του. 
Ο ριζοσπάστης Σκωτσέζος Κάρνεγκι, στο κολοφώνα της επιχειρηματικής ζωής του, έριξε άπειρα λεφτά στην Αγγλία σε καμπάνιες κατά του θεσμού της βασιλείας. Έφτιαξε και το πανεπιστήμιο στο Πιτσμπουργκ.
 Στις μέρες μας ο Γκέιτς ρίχνει άπειρα λεφτά για να εξαλειφθούν ασθένειες.
Προφανώς όλοι αυτοί, φαντάζομαι και ο Βάνγκελος, έκαναν και παλιοδουλειές. Κάποιοι απ' αυτούς, πολλές. Κάποιες από τις παλιοδουλειές είναι τέτοιες όχι ως πρακτικές της εποχής, αλλά με τα σήμερα ισχύοντα του ώριμου καπιταλισμού. Αυτού που χωρίς αυτούς και κάποιες από τις πρακτικές της εποχής, δεν θα υπήρχε.
Οι άνθρωποι και η ιστορία είναι γεμάτοι αντιφάσεις. Οι ανάγκες αλλάζουν με τις εποχές και τις προτεραιότητες. Στην Ελλάδα, εκατό χρόνια μετά τις σχολές μαθητείας για γυναίκες των κλεφτοβαρόνων, οι γυναίκες βγήκαν επί τέλους απ' το σπίτι και πήραν δικαίωμα ψήφου. Με σταυρωμένα ψηφοδέλτια από τους συζύγους, μην ξεφύγουμε!
Αν είχα το Ρόι Βάνγκελος μπροστά μου θα τούλεγα: 
Ρε πατριώτη, ρίξε ένα εκατομμυριάκι εδώ. Η γυναίκα μου για να πάει να διδάξει στο πανεπιστήμιο μπαίνει στην τάξη με παλτό, κουβαλάει χαρτί τουαλέτας απ' το σπίτι, με τους συναδέλφους της τσοντάρουν €10-€20 το μήνα για να πληρώνεται μια καθαρίστρια να μη δουλεύουν μέσα στη μπόχα - κυκλοφορούν και ασθένειες που δεν έχουν εξαλείψει οι κλεφτοβαρόνοι.
 Ό,τι περισσέψει να το δώσουμε στον Γαβρόγλου να θωρακίσει το υπουργείο του - ο άνθρωπος φοβάται όταν μαζεύονται απ' έξω τα κορόιδα που τους μπαλαμούτιαζε με τους κλεφτοβαρόνους.

George J. Prokopakis