Αλβανία- Το Πάσχα τότε και τώρα- Λιγοστοί ιερείς προσπαθούν να ικανοποιήσουν το θρησκευτικό αίσθημα των πιστών, δίνοντας το δικό τους "αγώνα δρόμου"

του ανταποκριτή μας Π. Μπάρκα
Είκοσι χρόνια μετά την αποκατάσταση της ελεύθερης άσκησης του θρησκευτικού δικαιώματος στην Αλβανία, ακόμη δεν έχει εξασφαλιστεί πλήρως η ομαλή πρακτική λειτουργία της εκκλησίας, γεγονός που αποτυπώνεται με τον πλέον καταφανή τρόπο στις λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας, που οι λιγοστοί ιερείς δίνουν έναν πραγματικό "αγώνα δρόμου" για να καλύψουν, ικανοποιώντας όλους τους πιστούς.

Στη σημερινή αλβανική πραγματικότητα, κάθε ενορία έχει εξασφαλίσει και πάλι το ναό της, παρά τις ελλείψεις. Υπάρχει, ωστόσο, ένα σοβαρό πρόβλημα: δεν υπάρχουν ιερείς. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε 181 ενορίες στη Μητρόπολη Αργυροκάστρου, λειτουργούν μόλις 25 ιερείς.

"Ο καθένας μας αναλαμβάνει τις τελετές 5-10 ενοριών", μας λέει ο πατήρ Νικόδημος, εξηγώντας πως ο αριθμός των ιερέων που ερχόταν από Ελλάδα, από χρονιά σε χρονιά μειώνεται.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του αρχιμανδρίτη Νικηφόρου. Κάθε χρόνο ερχόταν από το Άγιο Όρος για να κάνει την Ανάσταση στη Δρόβιανη, χωριό του γέροντά του και του γνωστού υμνογράφου Μικραγιαννανίτη. Φέτος, είναι πολύ δύσκολο να επαναλάβει την πρακτική των προηγούμενων ετών, αφού ανέλαβε Μητροπολίτης Κεντρώας και Πάσης Αφρικής.

Ο πατήρ Νικόδημος και ο πατήρ Ευθύμιος, στη Δρόπολη και το Βούρκο αντίστοιχα, αναφέρουν ότι για να ανταπεξέλθουν χρειάζεται, την εβδομάδα αυτή να είναι συνεχώς σε κίνηση, με πολύ λίγη ξεκούραση. Το ευχέλαιο γίνεται από ενορία σε ενορία συνεχώς τις τρεις πρώτες ημέρες. "Όλη τη Μεγάλη Πέμπτη, μέχρι το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής, διαβάζουμε με τον ίδιο ρυθμό τα 12 Ευαγγέλια. Η περιφορά του Επιταφίου θα αρχίσει τη Μεγάλη Παρασκευή και θα τελειώσει το Μεγάλο Σάββατο. Αμέσως μετά, θ' αρχίσουν οι τελετής της Ανάστασης. Αρχίζουν νωρίς το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, από χωριό σε χωριό, για να τελειώσουν την Κυριακή του Πάσχα. Αναστάσιμη λειτουργία, ο κάθε ιερέας θα κάνει μόνο στην ενορία, όπου θα βρεθεί στις 12 τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου", εξηγούν οι ιερείς.

Στην Αλβανία, δεν συνηθίζεται να έρχεται το ιερό φως από τα Ιεροσόλυμα. Βγαίνει από την Αγία Τράπεζα του κάθε ναού, όταν γίνεται η αναστάσιμη τελετή και οι πιστοί, στην πλειοψηφία τους, παίρνουν το φως, επιστρέφουν στο σπίτι τους και κάνουν από ένα σταυρό στην κεντρική είσοδο. Μαζί με το σταυρό της πίστης, αφήνουν και αποτύπωμα της "ταυτότητάς" τους, δηλαδή ότι πρόκειται για σπίτι χριστιανού ορθόδοξου.

Τελευταία, παρατηρείται το φαινόμενο, στο έθιμο αυτό να συμμετέχουν και πολλοί αλλόθρησκοι, οι οποίοι φαίνεται πως προτιμούν, αυτές τις μέρες, να είναι στην εκκλησία.

Τα οικογενειακά πασχαλινά τραπέζια και τα κοινά πανηγύρια έχουν την πραγματική χάρη της Ανάστασης. Η σούβλα αντικαθιστά την παραδοσιακή γάστρα και η φύση προσφέρει απλόχερα το κάλλος της σε όσους θέλουν να τη "γευτούν".

Το Πάσχα είναι μια καθαρά οικογενειακή γιορτή κι αυτό είναι έκδηλο σε κάθε σπίτι, όπου ολόκληρες οικογένειες, που ζουν κι εργάζονται σε γειτονικές χώρες, όπως η Ελλάδα, επιστρέφουν προκειμένου να γιορτάσουν τις άγιες αυτές ημέρες με τους δικούς τους ανθρώπους.

Και μπορεί η οικονομική κρίση να έχει "μουδιάσει" λίγο, φέτος, την κίνηση, αλλά το έθιμο και η αγάπη για τον τόπο τους φαίνεται να επικρατούν των όποιων οικονομικών δυσκολιών.

Το Πάσχα στο παρελθόν
Στο παρελθόν, επί του προηγούμενου καθεστώτος, το Πάσχα γιορταζόταν μέσα από τα ερτζιανά των ραδιοφώνων ή τους τηλεοπτικούς δέκτες. Στο δωμάτιο του σπιτιού, όπου βρισκόταν το ράδιο ή η τηλεόραση, η νοικοκυρά έπαιρνε το εικόνισμα που κρατούσε κρυφά στο σπίτι της και το έβαζε δίπλα στη συσκευή, απ' όπου ακουγόταν η θεία λειτουργία από κάποια εκκλησία στην Ελλάδα.

Είχαν τη δική τους λάμψη και ξεχωριστό συμβολισμό, τον καιρό εκείνο, τα κόκκινα αυγά και τα τσόφλια τους, που γέμιζαν τους δρόμους, καθώς και τα αναμμένα κεριά σε σημαντικούς ιερούς χώρους. Ήταν ο συμβολισμός ότι, το αθεϊστικό καθεστώς μπορεί να είχε καταργήσει κάθε έννοια θρησκείας, αλλά δεν μπόρεσε να σβήσει την πίστη των ανθρώπων.

Αυτή η πίστη ήταν ιδιαίτερα έκδηλη τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, όταν οι πιστοί ξεχυνόταν σε μέρη, όπου βρισκόταν κατεστραμμένοι ναοί ή ακόμη και στην ύπαιθρο, εκδηλώνοντας την πίστη τους προς το Θεό. Αν, μάλιστα, δεν έβρισκαν ιερείς για να τελέσουν θεία λειτουργία (ερχόταν τότε από την Ελλάδα), θα έβαζαν ξανά το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Φωτο: Ανάσταση στη Χειμάρα