Η Τουρκία γέφυρα κατανόησης Δύσης και ισλαμικού κόσμου;

του Νίκου Κοτζιά
Ένα από τα ιδεολογήματα που διατυπώνουν οι δυτικοί φίλοι της Τουρκίας, προκειμένου να αποδείξουν «το σπουδαίο γεωστρατηγικό της ρόλο», είναι ότι αποτελεί ήδη τη γέφυρα ανάμεσα στη Δύση και στον Ισλαμισμό, παράδειγμα για τη Δύση συμβίωσης μουσουλμάνων και χριστιανών. Κάτι τέτοιο ίσως να γίνει στο μέλλον, ουδείς πλέον προφήτης. Σίγουρα, όμως, δεν ισχύει έτσι όπως υποστηρίζουν τα φιλοτουρκικά λόμπι στη Δύση.


Πρώτον, η ίδια η Τουρκία δεν μπορεί να αποτελέσει, τουλάχιστον προς το παρόν, παράδειγμα συμβίωσης διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών. Το τουρκικό κράτος με δυσκολία δείχνει ανεκτικότητα στους χριστιανούς της Τουρκίας, όπως είναι οι εναπομείναντες Έλληνες, οι Αρμένιοι και πριν από όλα το Πατριαρχείο. Ακόμα σημαντικότερο, δεν ανέχεται ούτε καν εκείνους τους μουσουλμάνους που έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις από την πλειοψηφία, όπως είναι οι αλεβήτες μουσουλμάνοι. Οι τελευταίοι έχουν μια κατά πολύ περισσότερο κοσμική αντίληψη για το ρόλο της θρησκείας. Εξάλλου, πώς να αποτελέσει η Τουρκία γέφυρα ανάμεσα σε διαφορετικές θρησκείες και πολιτισμούς, όταν το ίδιο το κράτος της βρίσκεται σε συνεχή εμφύλιο πόλεμο και απαγορεύει τη δράση κομμάτων και συλλόγων των Κούρδων, οι οποίοι είναι και οι ίδιοι μουσουλμάνοι;

Δεύτερον, ως προς τα κοσμικά χαρακτηριστικά του τουρκικού ισλαμισμού, αυτός υπολείπεται κατά πολύ, επί παραδείγματι, των μουσουλμάνων της Ινδίας. Η Ινδία είναι μια μεγάλη δημοκρατία στην οποία ο ρόλος του στρατού στην πολιτική είναι μηδενικός − δεν επιτρέπεται η ανάμειξη των στρατιωτικών στην πολιτική ούτε μετά την αποστράτευση / συνταξιοδότησή τους. Τα 150 εκατομμύρια Ινδών μουσουλμάνων −αριθμός διπλάσιος εκείνων της Τουρκίας− εκφράζουν πολύ πιο ήπιες αντιλήψεις χάρη στις μακρόχρονες επιρροές που είχε πάνω τους ο Ινδουισμός, μια θρησκεία χωρίς προφήτες, βίβλους και πάπες.

Τέλος, τρίτον, τους τελευταίους μήνες διαβάζουμε συνεχώς για εξάρθρωση οργανώσεων ισλαμικής τρομοκρατίας στην Τουρκία, οι οποίες, μάλιστα, συνδέονται με την Αλ Κάιντα. Αντί η Δύση να χαμογελά με «τις επιτυχίες των σωμάτων ασφάλειας της Τουρκίας», θα έπρεπε να αναρωτηθεί γιατί δημιουργούνται σήμερα στη γείτονα τέτοιες εξτρεμιστικές οργανώσεις. Ο λόγος είναι σαφής. Η πολιτική του κυβερνόντος κόμματος, το οποίο με τη στάση του σε ζητήματα όπως η ισλαμική μαντίλα, η προβολή του Κορανίου, η επίμονη στήριξη εξτρεμιστικών οργανώσεων στον αραβικό κόσμο, τροφοδοτεί και στο εσωτερικό της Τουρκίας τον ισλαμικό φανατισμό.

Κατά συνέπεια, όλα δείχνουν ότι η Τουρκία μόνο το πρότυπο δεν μπορεί να είναι και πολύ λιγότερο η γέφυρα που επιθυμούν να την ονοματίζουν ορισμένοι δυτικοί «φίλοι» της.

ΕΠΙΚΑΙΡΑ