Δρούτσας: Εάν χρειαστεί, να αναπροσαρμόσουμε την πολιτική και στρατηγική μας

ΤΟΥΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

ΟΔημήτρης Δρούτσας ξεκαθαρίζει πως δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε «εκπτώσεις» στα ενταξιακά κριτήρια της Τουρκίας, για να διευκολυνθεί η Άγκυρα. Σε συνέντευξή του στον «Φ», ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος σημειώνει πως ήταν σωστή η στρατηγική του Ελσίνκι το 1999,τονίζει ωστόσο πως ήρθε η ώρα της αλήθειας για την Τουρκία και την Ε.Ε. «για το πού πάμε». Υποδεικνύει δε προς κάθε κατεύθυνση - απαντώντας στο ερώτημα πως βάλαμε όλα τα αβγά μας στο καλάθι της ενταξιακής πορείας της Άγκυρας- ότι Ελλάδα και Κύπρος είναι έτοιμες για την επόμενη ημέρα, όποια και να είναι αυτή.
Στη συνέντευξή του, ο κ. Δρούτσας σε σχέση με τον καθορισμό της ΑΟΖ της Ελλάδος με γειτονικές χώρες, τονίζει πως πρέπει να σταματήσει η ρητορική του φόβου της Ελλάδος έναντι της Τουρκίας, προσθέτοντας ότι η Αθήνα προχωρεί. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ αφήνει σαφώς να εννοηθεί πως η ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να «παίξει» στα ενεργειακά σε συνεργασία με την Κύπρο και χώρες της περιοχής, όπως το Ισραήλ.

Έχετε συναντηθεί και σχετικά πρόσφατα με τον Τούρκο ομόλογό σας, Αχμέτ Νταβούτογλου. Ποια είναι τα συμπεράσματά σας για τις προθέσεις της Άγκυρας στο Κυπριακό; Φαίνεται να μην είναι προτεραιότητα για την Τουρκία η λύση. 

  Η Τουρκία για πολύ καιρό τώρα παίζει ένα επικοινωνιακό παιχνίδι, αναμασώντας τα γνωστά. Το επιχείρημά της είναι απλοϊκό: «Οι καλοί Τ/κ που είχαν δεχτεί το Σχέδιο Ανάν τιμωρούνται σήμερα με αποκλεισμό. Οι κακοί Ε/κ που το απέρριψαν, είναι σήμερα στην Ε.Ε.». Αυτό ως σλόγκαν μπορεί επικοινωνιακά να «έπιασε» σε κάποια διεθνή ακροατήρια, έχει όμως πια ξεφτίσει. Στη Μεγαλόνησο η πραγματικότητα είναι η εξής: ένα τμήμα του πληθυσμού ασφυκτιά από το σφιχτό οικονομικό, πολιτικό και - μην ξεχνάμε - στρατιωτικό εναγκαλισμό της Τουρκίας και εμποδίζεται να απολαύσει τα οφέλη της συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε. Αν δεν είναι προτεραιότητα, λοιπόν, για την Τουρκία η λύση στο Κυπριακό, σίγουρα φαίνεται να είναι για τους Τουρκοκύπριους πολίτες της Κύπρου. Και αυτό πρέπει να το μεταφέρουμε με ηχηρό τρόπο στη διεθνή κοινότητα.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα μπορεί να σπάσει το αδιέξοδο στο Κυπριακό;
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας καταβάλλει πολύ μεγάλες προσπάθειες, έχει επενδύσει μεγάλο προσωπικό πολιτικό κεφάλαιο και δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι έχει την αμέριστη και απόλυτη υποστήριξή μας. Και αυτό παρά τις αντιξοότητες και παρά το γεγονός ότι συνομιλητής του είναι τώρα κάποιος που φαίνεται να απηχεί απόψεις που είχαμε να ακούσουμε από την εποχή του κ. Ντεκντάς.

Μία εποχή που όλοι μας πιστεύαμε ότι την είχαμε αφήσει πίσω. Απόδειξη η κοινή βάση των συνομιλιών, η οποία συμφωνήθηκε πριν αναλάβει ο κ. Έρογλου και την οποία οφείλει - όπως και όλη η διεθνής κοινότητα οφείλει - να σεβαστεί. Το ίδιο ισχύει και για τη διαδικασία που συμφωνήθηκε.

Μία διαδικασία από τους Κυπρίους για τους Κυπρίους, χωρίς έξωθεν πιέσεις, χωρίς ασφυκτικά και προπαντός τεχνητά χρονοδιαγράμματα ή τελεσίγραφα. Αυτά δεν βοηθούν και δεν θα γίνουν αποδεκτά, όπως τόνισα επανειλημμένα και στον Γ.Γ. του ΟΗΕ, και κατά την πρόσφατη συνάντησή μας στο Λονδίνο.

Για εμάς είναι σαφές ότι η ουσιαστική πρόοδος προϋποθέτει πολιτική βούληση από μέρους της Τουρκίας, διότι αυτή κινεί τα νήματα της εξουσίας στα κατεχόμενα. Αυτό δεν είναι απλό σχήμα λόγου, είναι πραγματικότητα που μας υπενθυμίζει δυστυχώς καθημερινά η παρουσία του κατοχικού στρατού.

Εάν η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας σταματήσει, είτε γιατί δεν υπάρχουν άλλα κεφάλαια να ανοίξουν είτε γιατί αποφάσισε τούτο η Άγκυρα, τι επιπτώσεις θα υπάρξουν στα ελλαδοτουρκικά και στο Κυπριακό; Κι αυτό γιατί οι δυο κυβερνήσεις -για τα ελλαδοτουρκικά και το Κυπριακό- έχουν επενδύσει σχεδόν όλα τα «αβγά τους στο καλάθι» της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας.
Η στρατηγική επιλογή πίσω από την πολιτική που οδήγησε στην απόφαση του Ελσίνκι το 1999 ήταν η εξής: να προσδεθεί η Τουρκία στο άρμα της Ευρώπης, ώστε, μέσα από τη διαδικασία της διεύρυνσης, να ενθαρρυνθεί να κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις αυτές θα διευκόλυναν και τις μεταξύ μας σχέσεις.

Πολύ σωστά επενδύσαμε σε αυτήν την πολιτική και στρατηγική. Και σε ένα βαθμό η διαδικασία αυτή έχει προχωρήσει και σε ορισμένους τομείς βλέπουμε την Τουρκία να έχει αλλάξει. Δυστυχώς, όμως, τον Δεκέμβριο του 2004, χάθηκε μία ιστορική ευκαιρία από την κυβέρνηση Καραμανλή να πάρουμε από την Τουρκία αυτά που θέλαμε και χρειαζόμαστε. Τότε το «ευρωπαϊκό χαρτί» απέναντι στην Τουρκία είχε τη μεγαλύτερή του ισχύ. Πλέον, η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας πλησιάζει σε ένα σημείο, που αν η Τουρκία δεν πάρει κάποιες γενναίες αποφάσεις, κινδυνεύει να περιπέσει σε τέλμα.
Όπως σωστά επισημαίνετε, σύντομα δεν θα υπάρχουν πια διαπραγματευτικά κεφάλαια για να ανοίξουν. Αυτό, αν συμβεί, θα οφείλεται στην Τουρκία πρωτίστως, δηλαδή στη δική της αδυναμία να αντιληφθεί ότι είναι αυτή που πρέπει να προσαρμοστεί στην Ε.Ε. και όχι το αντίστροφο. Και θα οφείλεται βέβαια και στην αδιαλλαξία που επιδεικνύει απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε «εκπτώσεις» στα ενταξιακά κριτήρια, για να διευκολυνθεί η Τουρκία, παρά τις προσπάθειες κάποιων. Θέλουμε να δούμε την ένταξη της Τουρκίας ως κράτος-μέλος της Ε.Ε., αλλά αυτό προϋποθέτει την πλήρη εφαρμογή όλων των υποχρεώσεών της απέναντι στην Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της. Τίποτα λιγότερο.

Μια «ειδική» ή «προνομιακή» σχέση της Τουρκίας με την Ε.Ε. δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Ήρθε η ώρα της αλήθειας, για την Τουρκία και την Ε.Ε. - πρέπει να συζητήσουμε, με ειλικρίνεια και ρεαλισμό, για το πού πάμε. Και εάν χρειαστεί, να αναπροσαρμόσουμε την πολιτική και στρατηγική μας. Μην έχετε, πάντως, καμία αμφιβολία: εμείς - και εννοώ Ελλάδα και Κύπρος μαζί και σε απόλυτο συντονισμό είμαστε έτοιμοι για την επόμενη μέρα, όπως και αν είναι αυτή.

Το επεισόδιο με τον Νταβούτογλου στο ΝΑΤΟ

Τα τουρκικά ΜΜΕ αναφέρθηκαν σε αντιπαράθεση μεταξύ των ΥΠΕΞ Τουρκίας - Τσεχίας στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, στο Βερολίνο πρόσφατα. Είχε μεταδοθεί πως υπήρξε και δική σας παρέμβαση.

Η Τουρκία επέλεξε να χρησιμοποιήσει επιθετικό τόνο και επιχειρήματα επικριτικά προς την Ε.Ε. Αυτά ενόχλησαν τους συμμάχους, ιδιαίτερα εκείνους που είναι ταυτόχρονα και κράτη-μέλη της Ε.Ε. Η τακτική αυτή της Τουρκίας αντανακλά τη λανθασμένη εντύπωση που έχει η ίδια για τον ρόλο της διεθνώς, αλλά κυρίως το άγχος και τη δυσκολία να πείσει για τα δικά της επιχειρήματα.

Ανακαλύπτει η Τουρκία ότι η άρνησή της να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να δικαιολογηθεί και δεν γίνεται αποδεκτή από τη διεθνή κοινότητα. Αυτό ακριβώς απάντησα στη δική μου παρέμβαση, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία - αρέσει, δεν αρέσει σε κάποιους - είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε. και αυτό πρέπει να γίνει αποδεκτό και σεβαστό από όλους.

Επεσήμανακαι το εξής: Είναι τουλάχιστον παράδοξο, την στιγμή που όλοι τονίζουμε την ανάγκη τήρησης της διεθνούς νομιμότητας στη Λιβύη, τον σεβασμό και την εφαρμογή των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ, ένας σύμμαχος, δηλαδή η Τουρκία, να περιφρονεί απροκάλυπτα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για το θέμα του Κυπριακού. Το κάνει βέβαια διότι αυτά αποδομούν ένα-ένα όλα τα δήθεν επιχειρήματα που προβάλλει. Για άλλη μια φορά αυτό θέτει ζήτημα αξιοπιστίας της Τουρκίας έναντι της διεθνούς κοινότητας.

Δεν παζαρεύουμε εθνικά θέματα

Είναι προφανές ότι η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα επηρεάζει και τους πολιτικούς, διπλωματικούς σχεδιασμούς. Έτσι δεν είναι; 
  Δεν τους κάνει πιο εύκολους, δεν το κρύβω αυτό. Υπάρχει, όμως, δυστυχώς και σε αυτό το θέμα πολύ περιθώριο για καλλιέργεια μύθων. Στην πραγματικότητα, αυτές οι συνθήκες επιβάλλουν στην ελληνική εξωτερική πολιτική να κινείται ακόμα πιο δραστήρια και δυναμικά, ώστε να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για τη χώρα. Δείτε για παράδειγμα τις σχέσεις με το Ισραήλ: μια παράπλευρη ωφέλεια από την εντατικοποίηση των επαφών μας ήταν και η εντυπωσιακή αύξηση της τουριστικής ροής προς τη χώρα μας. Θα ήταν λάθος να αυτοπαγιδευθούμε σε μια στάση αδράνειας και άμυνας, από φόβο δήθεν μην κάνουμε υποχωρήσεις. Η Ελλάδα δεν είναι μικρή, ούτε αδύναμη. Δεν δέχομαι μια τέτοια ρητορική από κανένα. Η Ελλάδα δεν κάνει υποχωρήσεις, δεν παζαρεύει με τα εθνικά της θέματα! Να είναι σαφές αυτό και όσοι αφήνουν να εννοηθεί το αντίθετο βλάπτουν την πατρίδα μας.

Η μεγάλη ανησυχία, πάντως, είναι να μην μπορέσει η Ελλάδα να ξεπεράσει τα σημερινά οικονομικά προβλήματα. Υπάρχουν βάσιμα στοιχεία που δημιουργούν αισιοδοξία;
Υπάρχουν αποτελέσματα χειροπιαστά που δεν τα αμφισβητεί κανείς, όχι απλά στοιχεία. Αλλά, δυστυχώς, δεν προβάλλονται - ιδιαίτερα από τα ΜΜΕ στην Ελλάδα. Αντιθέτως, παρατηρώ μία τάση, ακόμα και συνειδητή προσπάθεια, να προβάλλονται αρνητικά στοιχεία και δηλώσεις του οποιουδήποτε Έλληνα ή ξένου αξιωματούχου ή σχολιαστή, δημιουργώντας ένα κλίμα ιδιαιτέρως αρνητικό, ακόμα και απελπισίας και πανικού στην ελληνική κοινωνία. Μέσα σε ένα χρόνο πετύχαμε -ο ελληνικός λαός πρωτίστως, με τις θυσίες του- την εντυπωσιακή μείωση του ελλείμματος. Υπάρχει, επίσης, το απόθεμα διεθνούς αξιοπιστίας που καταφέραμε να οικοδομήσουμε μέσα σε 18 μήνες, όταν είχαμε παραλάβει τη χώρα σε κατάσταση σχεδόν πλήρους ανυποληψίας. Υπάρχει, τέλος, η ισχυρή πολιτική βούληση να ολοκληρώσουμε όλες τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έχουμε εξαγγείλει, όσο έντονες και να είναι οι αντιδράσεις που θα συναντήσουμε από διάφορα κατεστημένα και συμφέροντα. Και η μεγάλη μάχη που δίνει η ελληνική κοινωνία είναι εναντίον αυτού του κατεστημένου που έχει λεηλατήσει τη χώρα, θα έλεγα επί δεκαετίες, και που δεν θέλει να επιτρέψει τις αλλαγές. Δεν λέω ότι θα φτάσουμε εύκολα και γρήγορα στο στόχο μας, αντιθέτως ο αγώνας είναι δύσκολος και μακρύς. Και είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξουμε ριζικά πολλά από αυτά που είχαμε συνηθίσει. Δουλεύουμε, όμως, ασταμάτητα και μεθοδικά. Και, ναι, εγώ είμαι αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρουμε.

Θα προχωρήσουμε με την ΑΟΖ

Οι προκλήσεις της Τουρκίας δεν μένουν αναπάντητες

Υπήρξε, πάντως, έντονη ενόχληση από μέρους σας για τις δηλώσεις Νταβούτογλου για το Καστελόριζο, αλλά και τις συνεχείς τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο.
Πρώτα απ’ όλα, η τουρκική προκλητική συμπεριφορά στο Αιγαίο δεν μένει ποτέ αναπάντητη - ούτε από τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, ούτε από τον διπλωματικό μας μηχανισμό. Αυτό αισθάνομαι ότι πρέπει να το τονίζω κάθε φορά, γιατί δημιουργείται η εντύπωση σε κάποιους και από κάποιους, δυστυχώς και στην Ελλάδα, ότι με αυτή την πρακτική η Τουρκία καταφέρνει να κερδίσει κάτι. Τίποτα δεν κερδίζει, τίποτα δεν αλλάζει στο καθεστώς στο Αιγαίο!

Η ίδια μόνο εκτίθεται και στην Ε.Ε. και διεθνώς, διότι παράνομες και παραβατικές συμπεριφορές δεν μπορεί να επιφέρουν έννομες συνέπειες στα κυριαρχικά μας δικαιώματα που εδράζονται στο διεθνές δίκαιο. Από εκεί και πέρα, αυτή η συμπεριφορά δεν συνάδει με τα θετικά μηνύματα που εισπράττουμε από την πολιτική ηγεσία της Τουρκίας. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί για πολύ καιρό ακόμη άλλα να λένε και άλλα να κάνουνε, χωρίς να διακυβεύεται η αξιοπιστία τους. Καταλαβαίνω ότι τώρα είναι μια ευαίσθητη περίοδος στο εσωτερικό της Τουρκίας, πλησιάζουν εκλογές και τα περιθώρια κινήσεων είναι περιορισμένα, μετά όμως δεν θα υπάρχουν δικαιολογίες. Τα έχω πει αυτά στον κ. Νταβούτογλου και πιο ξεκάθαρα από όλους τα είπε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός στην ομιλία του στους τούρκους πρέσβεις στο Ερζερούμ.

Η Κύπρος έχει προχωρήσει σε συμφωνία με το Ισραήλ για τον καθορισμό της ΑΟΖ. Αρχίζουν συζητήσεις για συνεργασία σε σχέση με το φυσικό αέριο. Η Ελλάδα θα μπορούσε να περιληφθεί σε αυτή τη συνεργασία;
Θα ήταν κάπως άκομψο να τοποθετηθώ εγώ για τις συζητήσεις που διεξάγουν δύο άλλες κυρίαρχες χώρες μεταξύ τους, ακόμη και αν οι σχέσεις μας και με τους δύο είναι εξαιρετικές. Πάντως, η γεωγραφική θέση της χώρας μας είναι τέτοια, που νομίζω ότι θα διευκόλυνε οποιαδήποτε σχέδια διαμετακόμισης των ποσοτήτων φυσικού αερίου θα αποφάσιζαν να αξιοποιήσουν οι νότιοι γείτονές μας. Σε κάθε περίπτωση, τα συμφέροντα Ελλάδος και Κύπρου συγκλίνουν και στον ενεργειακό τομέα και σας διαβεβαιώνω ότι υπάρχουν διαρκής και στενή συνεργασία, καθώς και συντονισμός. Αυτό επιβεβαιώθηκε και τονίστηκε και κατά την τελευταία συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο Χριστόφια - δεν μπορεί να υπάρχει πιο ξεκάθαρη τοποθέτηση.

Διαπιστώνεται μια επιφυλακτικότητα από μέρους της Αθήνας στο θέμα του καθορισμού ΑΟΖ με γείτονες χώρες. Αυτό οφείλεται στην ενδεχόμενη αντίδραση της Τουρκίας;
Ας σταματήσουμε με αυτήν τη ρητορική περί «φόβου» της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία. Η Ελλάδα προωθεί τα συμφέροντά της με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Μην αμφισβητούμε εμείς οι ίδιοι τους εαυτούς μας. Διακηρυγμένος στόχος της Ελλάδας είναι η οριοθέτηση όλων των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές της. Καμία επιφυλακτικότητα δεν υπάρχει, αντίθετα, προχωράμε.

Με την Αλβανία οι συζητήσεις κατέληξαν στην υπογραφή συμφωνίας που πληροί όλες τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας - άλλο είναι το θέμα τώρα, αν η Αλβανία πρέπει να βρει έναν τρόπο να ξεπεράσει το θέμα που έχει δημιουργηθεί με την απόφαση του Συνταγματικού της Δικαστηρίου.

Με την Αίγυπτο, επίσης, είχαν ξεκινήσει οι συνομιλίες, αλλά καταλαβαίνετε ότι με την πολιτική κατάσταση να είναι εκεί ακόμη υπό διαμόρφωση, είναι καλό να περιμένουμε έως ότου εδραιωθεί το νέο πολιτικό σκηνικό για να συνεχίσουμε. Κατά μείζονα λόγο αυτό ισχύει και για τη Λιβύη, όπως αντιλαμβάνεστε. Όσο για την Κύπρο έχουμε τέτοιου είδους σχέσεις που μπορούμε να ξεκινήσουμε με τη διαδικασία της οριοθέτησης οποτεδήποτε κρίνουμε, από κοινού, ότι αυτό θα ήταν σκόπιμο. Με την Τουρκία ξέρετε πολύ καλά ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διερευνητικές επαφές για την οριοθέτηση της μεταξύ μας υφαλοκρηπίδας - και για να προλάβω πάλι τους κακόβουλους, εννοώ το αυτονόητο: οριοθέτηση απ’ άκρου εις άκρον, από τον Έβρο έως και το Καστελόριζο.

Μου επιτρέπετε, ωστόσο, να αναρωτηθώ κι εγώ με τη σειρά μου, γιατί αφού ο καθορισμός της ΑΟΖ είναι τόσο επείγουσα και τόσο απλή υπόθεση, δεν προχώρησε σε αυτόν η κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία υψώνει σήμερα, ανέξοδα, τη φωνή της; Και ακόμη, γιατί εκείνοι που σήμερα μας εγκαλούν κραυγάζοντας, τα προηγούμενα χρόνια σιωπούσαν; Τέλος πάντων, εμείς δεν πρόκειται να παρασυρθούμε από το κλίμα που προσπαθούν κάποιοι να δημιουργήσουν και συνεχίζουμε τη δουλειά μας με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, πάντα προς όφελος τη χώρας.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 23/04/2011