Η νέα Τουρκία και η Ελλάδα

Ο Τούρκος πρωθυπουργός Γιλντιρίμ Μπιναλί, υποδέχεται τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ των ΗΠΑ Joseph Dunford στο γραφείο του
Αθανάσιος Έλλις
Είναι πλέον σαφές ότι η Τουρκία εισέρχεται σε μια νέα περίοδο, όπου ο αυταρχισμός της εξουσίας, η κατάλυση κάθε έννοιας δικαίου, ο ισλαμικός προσανατολισμός που περιστασιακά λαμβάνει χαρακτηριστικά φονταμενταλισμού, και ο εθνικιστικός παροξυσμός, δημιουργούν τεράστια εμπόδια στη σχέση της με τη Δύση. Οι αλλαγές είναι τεκτονικές και θα έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Υπό αυτό το πρίσμα απαιτούν διακομματική αποτίμηση της κατάστασης και χάραξη μακρόπνοης εθνικής πολιτικής που να κινείται σε δύο άξονες.
Στο επίπεδο των διμερών σχέσεων, η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει μια καλή, λειτουργική σχέση συνεργασίας με την Τουρκία. Με τον ίδιο τον Ερντογάν υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα έχουν προσωπικά χαρακτηριστικά που απορρέουν ακόμη ακόμη και από οικογενειακής φύσης φιλικές σχέσεις. Η Αθήνα, που καταδίκασε το πραξικόπημα αρκετά νωρίς, καλείται να διαχειριστεί με σεβασμό του νομικού πλαισίου, αλλά και με πολιτικούς υπολογισμούς, το θέμα των οκτώ Τούρκων που ζήτησαν άσυλο. Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Αμερική και την Ευρωπαϊκή Ενωση, να εμμείνει σταθερά στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, αλλά και να αξιοποιήσει την ακόμη μεγαλύτερη γεωπολιτική σημασία που αποκτά πλέον καθώς το Αιγαίο δείχνει να μετατρέπεται στα σύνορα της Δύσης.

Η παρεμπόδιση της χρήσης της βάσης του Ιντσιρλίκ, που δυσχεραίνει σημαντικά την υλοποίηση του κύριου στρατηγικού στόχου των ΗΠΑ καταπολέμησης του ISIS, είναι ενδεικτική των προθέσεων και της συμπεριφοράς της Τουρκίας η οποία, άλλωστε, μέχρι πρόσφατα ενίσχυε τους τζιχαντιστές. Είναι η δεύτερη φορά που η Αγκυρα «αδειάζει» την Ουάσιγκτον σε ένα μείζον ζήτημα εξωτερικής πολιτικής της. Το 2003 δεν είχε επιτρέψει τη διέλευση αμερικανικών δυνάμεων από το τουρκικό έδαφος προς το βόρειο Ιράκ. Θυμάμαι τότε Αμερικανούς αξιωματούχους να μιλάνε για πρώτη φορά τόσο απαξιωτικά για την Τουρκία, και μετά τον πόλεμο να επισημαίνουν με οργή πως η στάση της «συμμάχου» τους, που δεν επέτρεψε να δημιουργηθεί και δεύτερο μέτωπο στο βόρειο Ιράκ, είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν Αμερικανοί στρατιώτες, διαμηνύοντας ότι αυτό είναι κάτι που δεν θα ξεχασθεί εύκολα. Ανάλογο κλίμα επικρατεί και αυτές τις ημέρες στα κέντρα εξουσίας της Ουάσιγκτον που αναλύουν καταστάσεις, αποτιμούν συμπεριφορές και αναζητούν εναλλακτικές. Σε αυτό το σκηνικό απαιτείται η πλήρης αξιοποίηση της βάσης της Σούδας, αλλά και γενικά ολόκληρης της ελληνικής επικράτειας όπου ευλόγως πρέπει να επιδιωχθεί η κατανόηση των ΗΠΑ στις ελληνικές ευαισθησίες. Αν η συμμετοχή της Τουρκίας στην Ατλαντική Συμμαχία δυσχεραίνει πιθανές νατοϊκές δράσεις, οι Αμερικανοί μπορούν να ανταποκριθούν σε αιτήματα της Αθήνας σε διμερές επίπεδο και να συνδράμουν με δικές τους δυνάμεις και τεχνογνωσία σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της αντιμετώπισης της διαφαινόμενης έξαρσης του προσφυγικού. Χαμηλοί τόνοι, λοιπόν, και διατήρηση του καλού κλίματος με την Τουρκία, και παράλληλα κινήσεις εμβάθυνσης της στρατηγικής συνεργασίας με την Αμερική, όπως φυσικά και με την Ευρώπη.
Καθημερινή