Δεν ταιριάζουν ενθουσιασμοί για το Κουρδιστάν

Οι ΗΠΑ πρέπει να μιλήσουν για τους προτιμώμενους συμμάχους τους

Ο Ιρακινός Κούρδος πρόεδρος Masoud Barzani σε συνέντευξη Τύπου στην Erbil, τον Σεπτέμβριο του 2017. AZAD LASHKARI / REUTERS
-------------------------------------------------------------

Behnam Ben Taleblu και Merve Tahiroglu

Στις 16 Οκτωβρίου, ο κόσμος ξύπνησε με βιντεοσκοπημένα πλάνα του ιρακινού στρατού [1] να εφορμά προς το Κιρκούκ, αρκετές εκατοντάδες μίλια βόρεια της Βαγδάτης. Η αποστολή τους ήταν να διεκδικήσουν την πόλη, όχι όμως από τους τζιχαντιστές˙ αντίθετα, σχεδίαζαν να την πάρουν πίσω από τους Κούρδους [2]. Πριν από τρία χρόνια, καθώς το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) τεμάχιζε το Ιράκ, η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν (KRG) στην χώρα αντιστάθηκε εναντίον των φονταμενταλιστών και κατέλαβε [3] το Kirkuk για τον εαυτό της. Εκείνη την εποχή, η Βαγδάτη συγκατατέθηκε διστακτικά. Αλλά μέχρι τον Οκτώβριο του 2017, η κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ έγινε ανήσυχη. Η KRG, ενισχυμένη από τα έσοδα του Kirkuk από το πετρέλαιο, πραγματοποίησε ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία [4] τον Σεπτέμβριο. Η Ουάσιγκτον παρότρυνε [5] γρήγορα την Βαγδάτη να μην προχωρήσει με οποιαδήποτε επίθεση εναντίον των Κούρδων. Ωστόσο, ο ιρακινός στρατός, ούτως ή άλλως, πίεσε προς το Kirkuk, βασιζόμενος σε στρατιωτικές πολιτοφυλακές υποστηριζόμενες από το Ιράν [6], ενώ ταυτόχρονα φλερτάριζε με την τουρκική υποστήριξη.

Σε αυτό το έπος των δυναμικών της ισχύος και των καλειδοσκοπικά μεταβαλλόμενων αντιπαλοτήτων, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι παίκτης-κλειδί. Αλλά η ελλιπής κατανόησή τους [7] για τις περιφερειακές δυναμικές βλάπτει τόσο τα συμφέροντα των ιδίων όσο και των συμμάχων τους. Πράγματι, η κατανόηση της Ουάσινγκτον ειδικά για τους Κούρδους είναι περιορισμένη, δεδομένου ότι ορίζεται [8] από μια εστίαση [9] στον πόλεμο κατά του ISIS, καθώς και μια απροθυμία να εγκαταλείψει το αραβικό Ιράκ και τα τεράστια πετρελαϊκά του αποθέματα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν κατάφεραν να κατανοήσουν το γεγονός ότι η κουρδική ανεξαρτησία αποτελεί άμεση απειλή για την εδαφική και πολιτική ακεραιότητα όλων των γειτόνων της KRG, είτε πρόκειται για φίλους είτε για εχθρούς της Αμερικής, και ότι ως εκ τούτου οποιαδήποτε πολιτική των ΗΠΑ έναντι των Κούρδων πρέπει να εξετάζει τις ευρείες επιπτώσεις της κουρδικής αυτονομίας [10] και όχι απλώς να βλέπουν την ομάδα ως μέσο για την καταπολέμηση του ISIS.

ΚΑΛΥΤΕΡΟΙ ΦΙΛΟΙ, ΟΧΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

Από την εποχή της ανάδυσης του ISIS, οι Κούρδοι που βοήθησαν στην απόκρουση της τζιχαντιστικής μάστιγας έχουν γίνει οι αγαπητοί τύποι των Αμερικανών. Τα περιοδικά υπολήπτονται την κυριαρχία των Κούρδων, δημοσιεύοντας άρθρα όπως το «Το όνειρο μιας κοσμικής ουτοπίας στην αυλή του ISIS» [11]. Τα περιοδικά [12] φετιχοποιούν [13] τις Κούρδισσες -ακόμη και τα παιδιά [14]- επειδή πήραν τα όπλα ενάντια στον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Ακόμη και οι απλοί Αμερικανοί είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν και να πεθάνουν [15] δίπλα στις κουρδικές πολιτοφυλακές. Ο κουρδικός ζήλος και η αποτελεσματικότητα στον αγώνα κατά του ISIS, σε συνδυασμό με την αδύναμη θέση τους ως έθνος χωρίς κράτος [16], οδήγησε τις Δυτικές αντιλήψεις στο ότι αξίζουν στήριξη.

Το σημείο καμπής μπορεί να είναι η επιθυμία πολλών Κούρδων για ένα ανεξάρτητο κράτος. Παρόλο που η KRG αναδύθηκε από το δημοψήφισμα με σαφή εντολή [17], η Δυτική αφήγηση καλύπτει βαθιές διαμάχες που εξακολουθούν να πλήττουν την ενδο-κουρδική πολιτική. Ακόμη και όταν οι ιρακινές δυνάμεις προετοιμάστηκαν να ξεχυθούν στο Kirkuk, τα κορυφαία κουρδικά πολιτικά κόμματα του βόρειου Ιράκ παρέμειναν διχασμένα, με μια φατρία μέχρι και να επιλέγει [18] να συντονιστεί με την ιρακινή κεντρική κυβέρνηση. Για δεκαετίες, οι περιφερειακοί δρώντες με κουρδικό πληθυσμό -όπως το Ιράν, η Τουρκία, το Ιράκ και η Συρία- εκμεταλλεύτηκαν αυτές τις διαιρέσεις για να βάλουν τις κουρδικές ομάδες την μια εναντίον της άλλης, χρησιμοποιώντας τις ως πληρεξούσιους (proxies) στις διακρατικές τους συγκρούσεις. Οι Αμερικανοί πολιτικοί και οι ελίτ των μέσων μαζικής ενημέρωσης, εν τω μεταξύ, έχουν υποβαθμίσει ή αγνοήσει αυτή την σύνθετη δυναμική, προτιμώντας να επισημαίνουν τους Κούρδους ως απαραίτητους συμμάχους κατά του ISIS, μια απλούστευση από την οποία δεν μπορεί να διαμορφωθεί αποτελεσματική διπλωματική πολιτική.

Πράγματι, δημιούργησε μια κεντρική και συγκεχυμένη αμφισημία: Ενώ η Ουάσινγκτον ραίνει τους Κούρδους με επαίνους για την καταπολέμηση των κοινών εχθρών, αντιτίθεται σθεναρά [19] στην ανεξαρτησία των Κούρδων. Η KRG, ενθαρρυμένη [20] από το πρόσφατο δημοψήφισμα, αναμφίβολα θα επιδιώξει να κρατήσει την Ουάσινγκτον στα σημεία της δικής της ρητορικής. Ήδη, οι Δυτικοί ειδικοί το κάνουν [21] γι’ αυτούς, χρεώνοντας [22] στις Ηνωμένες Πολιτείες ότι αποφεύγουν [23] το «χρέος» τους στους τολμηρούς Κούρδους συμμάχους τους.

Επομένως, η Ουάσινγκτον πρέπει να αποβάλει το απλουστευτικό παράδειγμα «Κούρδοι εναντίον ISIS» και να αρχίσει μια ειλικρινή συζήτηση για τις περίπλοκες υποσχέσεις και τις παγίδες της κουρδικής ανεξαρτησίας και την σχέση των ΗΠΑ με τους Κούρδους.

Στρατιωτικά οχήματα του ιρακινού στρατού στο Kirkuk, τον Οκτώβριο του 2017. REUTERS
------------------------------------------------------------------------

ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΥΡΔΙΣΤΑΝ

συνέχεια: foreignaffairs.gr/