«Γίναμε σκλάβοι της αντιπαράθεσής μας»

Συνέντευξη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Γιώργο Παπανδρέου.«Ως ακαδημαϊκός είχα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, από τη δεκαετία του ΄50, ήταν και άχρηστη και περιττή. Έβλαψε και τις δύο χώρες.Ήταν μια μεγάλη σπατάλη χρόνου και ενέργειας. Γίναμε σκλάβοι της αντιπαράθεσής μας.
Βασίσαμε όλη μας την εξωτερική πολιτική, κι εμείς κι εσείς, σε μια παρεξήγηση: ότι οι σχέσεις μας είναι, μοιραία, ανταγωνιστικές, ότι αν κάτι είναι καλό για τον έναν, τότε είναι οπωσδήποτε κακό για τον άλλον. Πρέπει να ελευθερωθούμε από αυτή την παρεξήγηση. Πρέπει να πάψουμε να σπαταλάμε ενέργεια και χρήματα σε μια κούρσα εξοπλισμών και αντιπαράθεσης. Σας διαβεβαιώ ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν πάψει πια να είναι για εμάς το θέμα της εξωτερικής μας πολιτικής. Είναι ένα σοβαρό θέμα, που μας απασχολεί. Αλλά όχι το θέμα».

Ο καθηγητής Αχμέτ Νταβούτογλου, ο άνθρωπος που διηύθυνε, ώς πρόσφατα, από τα παρασκήνια την τουρκική εξωτερική πολιτική και τώρα πια βγήκε στο προσκήνιο ως υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, μίλησε στα «ΝΕΑ» μία ώρα μετά τη συνάντησή του με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, στην Αθήνα. Θέμα της συζήτησής τους ήταν η περίφημη επιστολή Ερντογάν στον Γ. Παπανδρέου.

«Η επίσκεψη του Πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου στην Τουρκία αμέσως μετά την εκλογή του ήταν μια πολύ σημαντική χειρονομία. Ήταν μια ενθάρρυνση, ώστε αμέσως μετά να αποστείλει ο κ. Ερντογάν μια επιστολή στην οποία καθρεφτίζεται το όραμά μας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Συζητήσαμε σήμερα αναλυτικά όλα τα θέματα που έθιγε η επιστολή αυτή. Έμεινα εξαιρετικά ικανοποιημένος από την αντίδραση της ελληνικής πλευράς. Ο κ. Παπανδρέου είναι ένας άνθρωπος με όραμα. Το ίδιο και ο κ. Ερντογάν. Και εντυπωσιάστηκα διαπιστώνοντας σήμερα ότι το όραμα αυτό, για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, συμπίπτει σε πολλά σημεία».

Ο κ. Νταβούτογλου περίμενε ότι θα λάβει σήμερα και την επίσημη απάντηση στην επιστολή Ερντογάν. Δεν την έλαβε. Η απάντηση Παπανδρέου θα φθάσει αργότερα μέσω της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα. Η Αθήνα δεν βιάζεται. Αλλά ο κ. Νταβούτογλου δηλώνει πολύ ικανοποιημένος. «Αυτό που θέλαμε ήταν να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση, όχι να λάβουμε μια τυπική απαντητική επιστολή. Και η συζήτηση διεξήχθη σήμερα».

Η κεντρική ιδέα της επιστολής Ερντογάν είναι να δημιουργηθεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ένας Μηχανισμός Στρατηγικής Συνεργασίας σε υψηλό επίπεδο, ανάλογος με αυτούς που η Τουρκία δημιούργησε με το Ιράκ, τη Συρία και τη Ρωσία. Με τη Συρία ο μηχανισμός αυτός οδήγησε πρόσφατα σε μια κοινή συνεδρίαση των υπουργικών συμβουλίων των δύο χωρών υπό τη συμπροεδρία των δύο Πρωθυπουργών, στη διάρκεια του οποίου υπεγράφησαν 48 συμφωνίες. Ένα ανάλογο μοντέλο προτείνει στην ελληνική πλευρά η Άγκυρα. «Με πολύ εντατικότερους ρυθμούς», τονίζει ο κ. Νταβούτογλου, «γιατί με την Ελλάδα έχουμε περισσότερα κοινά απ΄ ό,τι με οποιονδήποτε άλλον γείτονά μας». Η ελληνική πλευρά επιφυλλάσσεται.

Οι παραβιάσεις
Για τα ακανθώδη προβλήματα- και τα συγκεκριμένα θέματα που συζήτησε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό- ο κ. Νταβούτογλου δεν ήθελε να μιλήσει. Τον ρώτησα για τα επεισόδια παραβιάσεων και αερομαχιών στον εναέριο χώρο του Αιγαίου για παράδειγμα. Απάντηση: «Είχαμε επί πολλά χρόνια διερευνητικές συνομιλίες για τα θέματα αυτά και κάποια πρόοδος υπήρξε. Πρέπει να επιταχύνουμε. Το Αιγαίο είναι η κοινή μας θάλασσα. Η γεωγραφία του είναι περίπλοκη. Θέτει πολλά συγκεκριμένα θέματα υφαλοκρηπίδας, θαλασσίων διόδων, διαδρόμων αεροπλοΐας, κ.λπ. Ως ακαδημαϊκός αρνούμαι να πάρω θέση αν η μία πλευρά έχει δίκιο και η άλλη άδικο. Λέω όμως ότι αυτή η περίπλοκη γεωγραφία μπορεί να μετατραπεί σε πλεονέκτημα αντί για πρόβλημα, αν συμφωνήσουμε σε ένα κοινό όραμα για το μέλλον. Είναι η ευθύνη μας, ως πολιτικών ηγετών, να λύσουμε αυτά τα προβλήματα.


Και είμαι αισιόδοξος. Νομίζω ότι ήρθε η ώρα».
Το ίδιο και για το Κυπριακό. Στα ερωτήματα για τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις απάντησε εξηγώντας ένα στρατηγικό δόγμα. Η ασφάλεια της Τουρκίας, υποστηρίζει, προϋποθέτει τη μετατροπή της Ανατολικής Μεσογείου σε ζώνη ειρήνης, ανάπτυξης και σταθερότητας. «Και η Κύπρος είναι το κλειδί για να επιτύχουμε αυτή την αλλαγή. Γι΄ αυτό υποστηρίζουμε μια λύση βιώσιμη, δίκαιη, που να ενώνει το νησί, να εγγυάται τα δικαιώματα και των δύο κοινοτήτων και να σέβεται στις παραμέτρους του ΟΗΕ, στην προοπτική της συνύπαρξης Ελλάδας, Τουρκίας και ενωμένης Κύπρου στην Ενωμένη Ευρώπη». Κι αν δεν υπάρξει θετική κατάληξη στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις; «Δεν θέλω να το σκέφτομαι. Σήμερα συμφωνήσαμε στο πλαίσιο του ΟΑΣΕ ότι πρέπει να επιλυθούν όλες οι παγωμένες διενέξεις».

ΕΙΠΕ:
Βασίσαμε όλη μας την εξωτερική πολιτική, κι εμείς κι εσείς, σε μια παρεξήγηση: ότι οι σχέσεις μας είναι, μοιραία, ανταγωνιστικές, ότι αν κάτι είναι καλό για τον έναν, τότε είναι οπωσδήποτε κακό για τον άλλον. Τα τελευταία 7-8 χρόνια κύλησαν χωρίς ούτε μία κρίση. Αν συγκρίνετε τις περασμένες δεκαετίες με τη δεκαετία του 2000, η διαφορά είναι πολύ μεγάλη. Μέσα στα επόμενα χρόνια θα μπορούσαμε να σημειώσουμε θεαματική πρόοδο
ΝΕΑ