Το νήμα που μας ενώνει

«Σε μια εποχή όπου επικρατεί τέτοιος διχασμός στον δημόσιο διάλογο -σε μια εποχή που είμαστε τόσο πρόθυμοι να κατηγορήσουμε αυτούς που σκέφτονται διαφορετικά από εμάς για όλα τα κακά του κόσμου- πρέπει να σταματήσουμε για μια στιγμή και να επιβεβαιώσουμε ότι μιλάμε ο ένας στον άλλον με τρόπο που επουλώνει αντί να πληγώνει»

Tου Νικου Κωνστανταρα

Η ομιλία του Μπαράκ Ομπάμα στην Τουσόν της Αριζόνας την περασμένη Τετάρτη, σε επιμνημόσυνη τελετή για τα θύματα παράφρονος δολοφόνου, ήταν για πολλούς η καλύτερη στιγμή της προεδρικής του θητείας. Δεινός ρήτορας, διανοούμενος με όλη τη σημασία της λέξης, ο Ομπάμα ενσάρκωσε με απόλυτη επιτυχία έναν από τους βασικότερους ρόλους του - ηγέτης μιας χώρας που πενθεί, μιας χώρας που ελπίζει. Ο αμερικανικός λαός, ο οποίος φαίνεται να έχει τρομάξει με το διχαστικό πάθος της πολιτικής αντιπαράθεσης στις ΗΠΑ, περίμενε από τον πρόεδρό του να είναι ενωτικός, να εκφράσει το βάθος του πόνου για τους νεκρούς και τραυματίες και να δείξει τον δρόμο προς ένα καλύτερο αύριο

Παλαιότερα είχαμε δει σε αυτόν το ρόλο τον Τζορτζ W. Μπους ανάμεσα στα συντρίμμια των Δίδυμων Πύργων, τον Μπιλ Κλίντον στην Οκλαχόμα Σίτι, τον Ρόναλντ Ρέιγκαν στη συντριβή του Τσάλεντζερ. Σχεδόν κάθε πρόεδρος έχει και τη δική του εθνική τραγωδία να χειριστεί.


Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιφορτίζεται με τον σύνθετο ρόλο του αρχηγού κράτους, του θρησκευτικού ηγέτη και του πρώτου πολίτη. Στιγμές εθνικού πένθους ενώνουν όλο τον λαό μπροστά από τον ηγέτη, ο οποίος καλείται να αναμετρηθεί με τη στιγμή αλλά και με την Ιστορία. Μπροστά στη φρίκη -είτε αυτή προκαλείται από εχθρό είτε από ατύχημα- δίνεται η ευκαιρία στον πρόεδρο να επαινέσει την κοινωνία, να απομονώσει τους εχθρούς της, να υμνήσει τα θύματα και να ενθαρρύνει τους επιζώντες. Μπροστά στη φρίκη, ο ηγέτης επιβεβαιώνει τις αξίες της κοινωνίας, δεσμεύεται να τις υπερασπιστεί και να τις δυναμώσει.


 Από τις πιο πρωτόγονες κοινωνίες, αυτή είναι η ευκαιρία για να δυναμώσει ο δεσμός ανάμεσα στον ηγέτη και τον λαό· αλλά είναι και η στιγμή όπου όλα τα μέλη της κοινωνίας, το καθένα χωριστά, αναμετριούνται με το σύνολο, λογαριάζουν τους δεσμούς τους με τον ηγέτη, με τον διπλανό τους, με τον άγνωστο συμπατριώτη στην άλλη άκρη της χώρας.


Μια λεπτή κλωστή απλώνεται από τον έναν στον άλλον, και από τον κάθε ένα προς και από τον ηγέτη. Γι’ αυτό ο Ομπάμα μίλησε σε τόσο προσωπικό τόνο για το κάθε ένα από τα θύματα - ο πολίτης σκέφτεται, «ο κάθε ένας είναι σαν εμένα, εγώ είμαι ο κάθε ένας. Αυτό που συνέβη με αφορά». Γι’ αυτό μοιράστηκε τις προσωπικές του σκέψεις πάνω στο θέμα της απώλειας, του θρήνου, του ηρωισμού. Στόχος του ήταν να ζητήσει περισσότερη ευγένεια, να γεφυρώσει το ρήγμα που έχει ανοίξει στο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης. «Σε μια εποχή όπου επικρατεί τέτοιος διχασμός στον δημόσιο διάλογο -σε μια εποχή που είμαστε τόσο πρόθυμοι να κατηγορήσουμε αυτούς που σκέφτονται διαφορετικά από εμάς για όλα τα κακά του κόσμου- πρέπει να σταματήσουμε για μια στιγμή και να επιβεβαιώσουμε ότι μιλάμε ο ένας στον άλλον με τρόπο που επουλώνει αντί να πληγώνει», είπε. «Γνωρίζουμε ότι είμαστε θνητοί, θυμόμαστε ότι θα είναι σύντομο το πέρασμά μας από τη Γη, ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι ούτε τα πλούτη ούτε η δύναμη ούτε το να είσαι διάσημος - αλλά το πόσο έχουμε αγαπήσει, τι κάναμε για να βελτιώσουμε τη ζωή των άλλων». Ο αρχηγός της υπερδύναμης δεν δίστασε να τοποθετήσει την αγάπη στο κέντρο της ομιλίας του, γνωρίζοντας ότι αυτή η αφηρημένη έννοια είναι που συνδέει τους ανθρώπους σε κοινωνία.


Οσο κυνικός και αν είναι κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι και οι σκληρότεροι αντίπαλοι του Ομπάμα χαιρέτισαν την ομιλία του. Οσο και αν κρατήσει η επιρροή τους, με αυτά τα λόγια ο Αμερικανός πρόεδρος πέτυχε στην αποστολή του να προσφέρει στοργή στους τραυματίες και συγγενείς των νεκρών, να εμψυχώσει τον διχασμένο λαό του, να υπενθυμίσει ότι «αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από όσα μας χωρίζουν».


Πέρα από την οικονομική κρίση, εμείς στην Ελλάδα έχουμε πολύ λιγότερα προβλήματα - και δη όσον αφορά την ένοπλη βία. Αλλά εκεί που η Αμερική τρομάζει ακόμη από το πάθος και τον λαϊκισμό της συχνά παράλογης πολιτικής αντιπαράθεσης, εμείς μοιάζουμε να έχουμε χάσει κάθε αίσθηση του συνόλου, του συλλογικού. Διασπαστήκαμε σε αμέτρητες ομάδες -βάσει κόμματος, βάσει επαγγέλματος, βάσει οποιουδήποτε συμφέροντος- και αναμετριόμαστε μεταξύ μας με αντιπαλότητα. Ζούμε την ήττα ηγεσιών που δεν εμπνέουν και μιας κοινωνίας που βάζει το προσωπικό συμφέρον πάνω από το σύνολο. Σαν να έχουμε ακόμη την πολυτέλεια να ζούμε ατομικά, μόνο με προνόμια, χωρίς υποχρεώσεις.

kathimerini

How can a gun-crazed society lead the world?

By David Rothkopf

According to a 2007 survey, the United States leads the world in gun ownership: 90 guns per 100 people. We are a country with five percent of the world's people and between 35 and 50 percent of its civilian-owned guns. That's something like 270 million weapons.

Repeated studies have shown that the United States is far and away the leader among the world's developed countries in gun violence and gun deaths. There is no other developed country that is even close. Over 30,000 Americans die every year from gun violence. Most of these are suicides but in excess of 12,000 a year are homicides. Another 200,000 Americans are estimated to be injured each year due to guns.

In 2009, Bob Herbert of the New York Times wrote a compelling column noting that since 9/11 over 120,000 people have died in the United States as a result of gun violence. By now, the number is in excess of 140,000.

For those in the world who are mystified by this, the legal explanation associated with it by gun rights defenders is that the right to own guns is protected by the U.S. Constitution. The Second Amendment of the U.S. Constitution states: "A well regulated militia, being necessary to the security of a free state, the right of the people to keep and bear arms, shall not be infringed."

This statement has taken on quasi-theological importance for many in the United States even though it is clearly being misinterpreted by those who believe it provides every individual the right to own such guns -- including advanced, highly-destructive automatic weapons. The misinterpretation begins with the deliberate ignoring of the first half of the sentence associating the right with the need for a "well-regulated militia." This is a clear qualifier associated with the so-called right to bear arms and had it not been important to the sentence, one can only conclude it would not have been included in the famously sparely written document. If militias don't exist, one can therefore conclude this "right" should be reconsidered if not eliminated.

Further, of course, there have been many elements of the Constitution that have required amending because the views, values, and circumstances of the nation have evolved since the country's founding. Strangely, many of those who consider the Second Amendment sacrosanct would vigorously support those subsequent adjustments to the document.

Congresswoman Giffords, the targeted victim of this attack, was a supporter of "Second Amendment rights." This is a tragic irony, but it does not suggest this case should not reopen the discussion on this important issue. Consider the case of the shooter, a drug-using, clearly unhinged loser who responded to a requirement from his community college to seek a mental evaluation due to troubling behavior not by seeking help but by going out and buying a weapon … legally.

The attack also rightfully raises a question about the tenor of political discourse in the United States. This was not an attack by the venom-tongued and reckless political extremists and hate-mongers who have become so common in recent years. But it was certainly a consequence of the culture of disrespect and violence they have fomented. With some luck this attack my cause all parties to be more circumspect and embrace civility.

But in a global context we have to ask as dispassionately as we can: What do these events say about America's culture, and what are their impact on America's ability to lead? Many will reflexively note that other societies also have similar shortcomings. That is no doubt the case. But no society that holds itself up as an example to the world should, as the United States does, brazenly shrug off what are clearly deep national character flaws when it comes to our love of guns or our celebration of hate politics. Tragedies like that which unfolded in Arizona this weekend not only wound the victims, but also America's ability to lead and to advance our interests and values worldwide. Think, to take just one example, how the shadow of events like this and the patterns and history they reveal impact America's ability to advance its human rights agenda internationally -- as it will no doubt attempt to do during the upcoming visit of China's president next week.

The problem is that we are not talking about the aberrant behavior of a lone gunman here. Instead we should see that what we are discussing are grossly uncivilized aspects of American society, aspects of ourselves that we ought to change not because we fall below international norms, but because we fall so short of doing what is right, moral, or sensible.

Foreign policy