Κενά ασφαλείας σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού

Σύμφωνα με το λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, του καθηγητού Γ. Μπαμπινιώτη ο όρος ΑΣΦΑΛΕΙΑ είναι η κατάσταση στην οποία δεν υπάρχουν κίνδυνοι, όπου αισθάνεται κανείς ότι δεν απειλείται: σ΄ότι αφορά την ασφάλεια της χώρας γράφει ότι αυτή στηρίζεται σε ένα ισχυρό οπλοστάσιο και επίσης, ασφάλεια σημαίνει τήν αποτροπή κινδύνου ή απειλής.

Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ελευθερίας και της προόδου κάθε σοβαρού κράτους και βασική προϋπόθεση της ασφάλειας είναι η ύπαρξη Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ).

Δυστυχώς έχει διαφανεί περίτρανα ότι τα σοβαρότατα θέματα της ασφάλειας στις συνομιλίες, η δική μας πλευρά τα διαχειρίζεται ακροθιγώς, για να μην πω επιπόλαια. Χαρακτηριστική είναι η απουσία των ειδικών από τη διαπραγματευτική ομάδα, αυτοί δε οι ειδικοί δεν είναι άλλοι από τους εν’ ενεργεία στρατιωτικούς. Πληροφορία διερευνηθείσα και επιβεβαιωθείσα. (περίπτωση Μπούργκεστονγκ).

Δεν έχω αποδείξεις ούτε ενδείξεις ότι η πλευρά μας διαχειρίζεται τα θέματα ασφάλειας ακροθιγώς και επιπόλαια. Δεν θεωρώ απόδειξη αυτής της διαπίστωσης την απουσία «ειδικών» «εν ενεργεία» στρατιωτικών από τη διαπραγματευτική ομάδα. Το ζήτημα που συζητείται στις διαπραγματεύσεις δεν είναι απλά  ένα στρατηγικό ή στρατιωτικό πρόβλημα, αλλά το πολίτευμα ενός συνεταιριστικού κράτους μεταξύ δύο κοινοτήτων με διαφορετικές κουλτούρες, θρησκείες, περιοχές, φυλές, ιστορία και πολύ βεβαρυμένο παρελθόν στις μεταξύ τους σχέσεις. Σε ποιο τομέα θα συνεισέφεραν οι εν ενεργεία στρατιωτικοί ως ειδικοί; Στο πώς θα αμύνονταν το ένα ομοσπονδιακό κρατίδιο έναντι του άλλου; Ή στο πώς θα αμύνονταν το ένα έναντι της Τουρκίας και το άλλο έναντι της Ελλάδας; Ή στο πως θα αμύνονταν η Ομοσπονδία έναντι άλλων εξωτερικών επιβουλών; Δεν νομίζω ότι ιδιαίτερα οι εν ενέργεια αξιωματικοί έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις και εμπειρίες ώστε να συνεισφέρουν στις διαπραγματεύςεις κάτι περισσότερο από καθαρά θέματα στρατιωτικής στρατηγικής, που δεν χρειάζονται εν προκειμένω. Θα έλεγα ότι, θεωρητικά, οι ε.α. αξιωματικοί, οι οποίοι και δεν έχουν θεωρητικά τουλάχιςτον καμμία εξάρτηση(διοικητική, οργανική κ.α.) εφόσον θα είχαν ασχοληθεί με ζητήματα υψηλής πολιτικής και πολιτευμάτων, θα ήταν σε θέση να συνεισφέρουν περισσότερο από τους εν ενεργεία. Θεωρώ ότι εφόσον προκύψουν συγκεκριμένα εξειδικευμένα θέματα, η διαπραγματευτική ομάδα έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την τεχνική συνδρομή του ΥΠΑΜ ή του ΓΕΕΦ και να πάρει άμεσα απαντήσεις. Και εν πάση περιπτώσει δεν θεωρώ τόσο επιπόλαιους αυτούς που συγκρότησαν την ομάδα διαπραγμάτευσης ώστε, απλά και μόνο λόγω εμπάθειας ή ιδεοληψίας κ.α., να  μην καλέσουν εν ενεργεία στρατιωτικούς στην ομάδα, παρόλο που κανονικά το θεωρούσαν αναγκαίο.

Εισέρχομαι κατ’ ευθείαν στο θέμα:

Στις 2 Σεπτεμβρίου 2009 ο τηλεοπτικός σταθμός ΣΙΓΜΑ και την επομένη ο ημερήσιος τύπος δημοσίευσαν στοιχεία για τα θέματα ασφάλειας στα πλαίσια της λύσης του Κυπριακού τα οποία ήταν πανομοιότυπα με τις πρόνοιες του Σχεδίου Ανάν. Στη συνέχεια πολλά άλλα στοιχεία είδαν το φως της δημοσιότητας, όπως οι συγκλήσεις Χριστόφια –Ταλάτ, Έρογλου και άλλα.

Συγκεκριμένα:

1. Διατήρηση των επεκτατικών και επεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας στην Κύπρο. (Θέση που υποστηρίζεται από την Τουρκία και το ψευδοκράτος, και που απορρίπτεται από την πλευρά μας.)

2. Διατήρηση ξένων στρατευμάτων, ήτοι των Βρετανικών Βάσεων (ΒΒ), θέμα λίαν πονηρό επί του οποίου οι Κυπριακές κυβερνήσεις τηρούν σιγήν ιχθύος. Δεν είναι τυχαίες οι μικροπαραχωρήσεις προβληματικών εδαφών για τους Άγγλους που βρίσκονται στο έδαφος των ΒΒ προς την Κυπριακή Δημοκρατία.

Το θέμα των Βρετανικών Βάσεων μέχρι στιγμής ουδόλως απασχόλησε την κυβέρνησή μας και ούτε συζητήθηκε στις συνομιλίες, κάτι που έπρεπε να είχε γίνει, ιδιαίτερα δε μετά την θετική ψήφο των Βρετανών στην έξοδο της χώρας τους από την Ε.Ε. όπως πράττει η Ισπανία για το Γιβραλτάρ.

3. Σ΄ότι αφορά την πλήρη και οριστική αποχώρηση των Ελλαδικών και Τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, η μεν πλευρά μας υποστηρίζει κατάργηση των συνθηκών Εγγυήσεως και Ασφαλείας, η δε πλευρά του ψευδοκράτους - Τουρκίας υποστηρίζει την συνέχισή τους.

Θεωρώ σίγουρο ότι όλα τα πιο πάνω θέματα που αναφέρεις τέθηκαν στις διαπραγματεύσεις. Όμως, τι σημαίνει αυτό; Όπως το θέτεις είναι σαν να ψέγεις την πλευρά μας ότι υποχώρησε ή ότι θα υποχωρήσει αποδεχόμενη τις τουρκικές θέσεις. Εγώ θεωρώ ότι θα συζητηθούν και αυτά όπως κι άλλα θέματα που αφορούν ασφάλεια, και το τι ακριβώς θα συμφωνηθεί δεν μπορούμε να το ξέρουμε από τώρα. Θα το δούμε στο τελικό σχέδιο που, εφόσον συμφωνηθεί, θα τεθεί σε δημοψήφισμα. Τότε θα το κρίνουμε.  

4. Πλήρης αφοπλισμός αλλά και στέρηση του δικαιώματος δημιουργίας ενόπλων δυνάμεων (Ε.Δ) του νέου Κυπριακού κράτους. Αυτή η θέση συνεπάγεται τα ακόλουθα:

     Α. Περιορισμούς στη συμμετοχή του Κράτους στην Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Άμυνα, (ΚΕΠΠΑ) και στη διάθεση του εδάφους του νέου κράτους για διεθνείς στρατιωτικές επιχειρήσεις στα πλαίσια της Ε.Ε καθώς και έλλειψη αξιόπιστου μηχανισμού εφαρμογής της λύσης.

     Β. Περιορισμένη εθνική κυριαρχία και η Κύπρος θα είναι το μοναδικό κράτος μέλος της Ε.Ε, που δεν θα έχει Ε.Δ και επομένως θα απέχει αυτοβούλως από την συνθήκη της Λισαβόνας, άρθρο 42.

     Γ. Η εξαγγελθείσα δημιουργία δύναμης χωροφυλακής θα είναι αδύνατη να καλύψει τις πτυχές της ασφάλειας του κράτους έναντι κάθε ξένης επιβουλής στη ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα. Ειδικά με την εντεκαπλάσια ΑΟΖ της ΚΔ σε σχέση με την επιφάνεια του νησιού.

     Δ. Η εξαγγελία δημιουργίας Ακτοφυλακής δεν αποτελεί δύναμη αποτροπής δεδομένου ότι η αποστολή της διαφέρει τα μέγιστα από αυτήν του Πολεμικού Ναυτικού.

Ισχύει η παραπάνω παρατήρησή μου. Η ουσία είναι να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο που να καθησυχάζει σε ικανοποιητικό βαθμό τους φόβους της μιας κοινότητας έναντι της άλλης και έναντι της αντίπαλης μητέρας πατρίδας (κυρίως της Τουρκίας, μιας και το ισοζύγιο ισχύος έναντι της Ελλάδας είναι ολοσχερώς αρνητικό για μας). Δεν είναι αυτοσκοπός οι ΕΔ. Μακάρι η ασφάλεια μας να είναι εξασφαλισμένη με άλλους τρόπους και ας μην έχουμε ή ας έχουμε υποτυπώδεις ΕΔ για σκοπούς συμμετοχής σε διεθνείς οργανισμούς και μόνο. Τέλος, δεν είμαι σίγουρος τι εννοείς όταν λες «έλλειψη αξιόπιστου μηχανισμού εφαρμογής της λύσης».

Επιπλέον των προαναφερθέντων δεν πρέπει να διαφεύγει της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας η Τουρκική θέση περί της οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου που διεκδικεί μέγα μέρος από αυτήν. Εάν η Τουρκία δεν αναγνωρίσει πλήρως την ΑΟΖ της Κ.Δ όπως αυτή έχει χαραχθεί , σύμφωνα με τη Συνθήκη του Δικαίου της Θάλασσας του Μοντέγκο Μπέυ, θα δημιουργηθεί μείζων και επικίνδυνο πρόβλημα, το οποίο θα επισύρει πολλά άλλα.

Συμφωνώ. Θεωρώ ότι απασχόλησε την πλευρά μας.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Δεδομένου ότι οι δύο μητέρες πατρίδες, του λαού της συντριπτικής πλειοψηφίας της Κύπρου ( Ελλήνων και Τούρκων), καθώς και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και τα 23 από τα μέλη της Ε.Ε ανήκουν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, γιατί δεν γίνεται προσπάθεια ένταξης της Κύπρου σ’ αυτή για καλύτερη εξασφάλιση της νήσου από κάθε ξένη επιβουλή, δεδομένου δε όπως εξαγγέλλει και η Τουρκία ότι δεν απειλεί την Κύπρο. Τι πιο απλό για την διαφύλαξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το έχει μελετήσει η πλευρά μας, εάν ναι; Ποία η θέση της;

Συμφωνώ. Και πάλι θεωρώ ότι απασχόλησε την πλευρά μας. Όμως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει η ριζική αντίδραση του ΑΚΕΛ σ’ αυτό το θέμα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1 Επέκταση του ρόλου κηδεμονίας της Τουρκίας στο νέο κράτος, σε βαθμό που θα καταστρατηγούνται οι έννοιες ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ, ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ, ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και ΑΣΦΑΛΕΙΑ.

Από πού προκύπτει αυτό το συμπέρασμα; Ας περιμένουμε να δούμε το τελικό σχέδιο, αν θα συμφωνηθεί τελικά.

2 Η θέση της πλευράς μας και εκείνη της άλλης πλευράς για αποστρατικοποίηση παραβιάζουν το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, περί ΑΥΤΟΑΜΥΝΑΣ και του άρθρου 5 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ) περί ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ΑΣΦΑΛΕΙΑ, κοντολογίς, από μόνοι μας στερούμε την πατρίδα μας από το αγαθό της ασφάλειας και το δικαίωμα της αυτοάμυνας, που είναι αναφαίρετα δικαιώματα.

Όπως προανέφερα, για μένα οι ΕΔ δεν είναι αυτοσκοπός. Μακάρι να εξασφαλισθεί η ασφάλεια μας με άλλους τρόπους χωρίς ΕΔ. Άλλωστε, επί του παρόντος, δεν βλέπω τον τρόπο η Ομοσπονδία να έχει αποτελεσματικές ΕΔ αποτελούμενες από Ε/Κ και Τ/Κ. Ίσως αργότερα, αφού δουλέψει ομαλά το σύστημα για κάποιο εύλογο διάστημα,  να γίνει κι αυτό εφικτό. Φοβούμαι ότι ακόμα μεγαλύτεροι κίνδυνοι θα δημιουργηθούν αν  το κάθε ομόσπονδο κράτος έχει τις δικές του ΕΔ.

3 Με την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ, θα έχουμε το φαινόμενο διατήρησης στρατιωτικών βάσεων σε έδαφος ευρωπαϊκής χώρας, από χώρα μη μέλος της Ε.Ε.

Μπροστά στο κύριο πρόβλημα που έχουμε με την Τουρκία, θεωρώ αυτό που αναφέρεις τελείως δευτερεύον.

4 Τέλος καμιά ελπίδα σωτηρίας δεν θα έχει η ανοχύρωτη Κύπρος και θα είναι ευήθεια αν νομίζουμε ή ελπίζουμε ότι κάποιοι θα παρέμβουν για να μας σώσουν. Ποίοι έσωσαν τους κατοίκους του Κουβέιτ όταν σφάζονταν από τους Ιρακινούς; Ποίοι έσωσαν τους Σύριους όταν σφάζονταν από το Ισλαμικό Κράτος; Ποίοι έσωσαν τους άμαχους Κούρδους στην Τουρκία όταν ολόκληρα χωριά εξαφανίστηκαν από το χάρτη. Ποίοι έσωσαν το λαό του Λιβάνου όταν το Ισραήλ εισέβαλε στο Λίβανο, ποίοι έσωσαν τις περίπου δώδεκα χιλιάδες αμάχων Ελληνοκύπριων θυμάτων της Τουρκικής εισβολής;

Δεν διαφωνώ. Υπάρχει πάντα αυτός ο φόβος. Και βεβαίως η απειλή που αναφέρεις δεν είναι η οποιαδήποτε απειλή αλλά η απειλή που προέρχεται από την Τουρκία. Ελπίζω το σχέδιο που θα συμφωνηθεί να καλύπτει επαρκώς αυτό το θέμα. Όμως, ποια είναι η υπαλλακτική λύση; Δεν θα πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες. Η άλλη καλύτερη λύση εδώ που φτάσαμε, δεν είναι η διαιώνιση του status quo (που σίγουρα θα οδηγήσει σε διχοτόμηση, με βάση τα σημερινά δεδομένα) αλλά μια συμφωνημένη διχοτόμηση. Η οποία και πάλι, κατά τη γνώμη μου, ακόμα κι αν τη δεχθεί η Τουρκία, εμπεριέχει πολλούς κινδύνους.

5. Επιβάλλεται άμεσα αναθεώρηση της θέσης της πλευράς μας στα θέματα ασφάλειας και δη στο θέμα της μη ύπαρξης Ε.Δ. μάλιστα κάτι που συμβατικά δεν θα μπορεί να δημιουργήσει ούτε στο μέλλον αν απαιτηθεί.

Τους προβληματισμούς μου επ’ αυτού ήδη τους ανέφερα.

6. Η συνεχής υποβάθμιση του αξιόμαχου της Ε.Φ, η ανυπαρξία Πολεμικού Ναυτικού και Πολεμικής Αεροπορίας, η μείωση κατά το ήμισυ του έμψυχου δυναμικού της, με τη σύμφωνο γνώμη της στρατιωτικής ηγεσίας, από τις αρχές τρέχοντος έτους, χωρίς ακόμη να έχουν προσληφθεί και εκπαιδευτεί οι πρώτοι Συμβασιούχοι Οπλίτες (ΣΥΟΠ), (εγκληματική ενέργεια δια τον υποφαινόμενο), η μη πραγματοποίηση νέων εξοπλισμών όπως ήδη έχει εξαγγείλει χωρίς να τους υλοποιήσει η Κυβέρνηση σε σχέση με την τραγική υποβάθμιση της εκπαίδευσης και την κατάργηση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, αποτελεί κατάργηση ενός ισχυρού διαπραγματευτικού εργαλείου, που δυστυχώς ενισχύει τον αντίπαλο. Παντελής άγνοια του τρόπου Μεσολάβησης – διαπραγμάτευσης, (Mediation – negotiation)

Δεν συμφωνώ. Νομίζω πως από τις πιο πάνω απόψεις μου συνάγεται το γιατί.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Να συμπεριληφθούν στην διαπραγματευτική ομάδα της πλευράς μας ικανοί εν ενεργεία στρατιωτικοί και όχι κομματικοί μαλιστάνθρωποι, εκπρόσωποι του Υπουργού Άμυνας, οι οποίοι να συμβουλεύουν κατάλληλα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

2. Το νέο κράτος να διαθέτει δικές του μεικτές Ε.Δ, ήτοι Στρατό, Ναυτικό και Αεροπορία. (πχ Βέλγιο, Ελβετία, κα)

3. Να ενταχτεί το νέο κράτος στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη (ΣγτΕ) , να συνάψει αρχικά συμφωνία ασφαλείας με το ΝΑΤΟ και να εξεταστεί σε μεταγενέστερο χρόνο η ένταξη στο ΝΑΤΟ. ( Το θέμα της ένταξης στον ΣγτΕ αποτελεί ισχυρή και πολυδιατυμπανισμένη προεκλογική δέσμευση του Προέδρου της Δημοκρατίας η οποία έμεινε στα αζήτητα.)

4. Άμεση απομάκρυνση από την Κύπρο όλων των ξένων στρατευμάτων πριν την εφαρμογή της λύσης, με κατάθεση έγκαιρα χρονοδιαγράμματος που να υλοποιείται η απομάκρυνση αυτών στον ελάχιστο δυνατό χρόνο, απομακρύνοντας πρώτα τα βαρύτερα – ισχυρότερα σε όγκο πυρός.

5. Σε καμία περίπτωση η επερχόμενη λύση να αποκλείει ή να περιορίζει τη συμμετοχή της Κύπρου στους μηχανισμούς άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε ή τη Συνθήκη της Λισσαβόνας.

6. Μη αποδοχή περιορισμών στα κυριαρχικά δικαιώματα του Κυπριακού κράτους προς όφελος της Τουρκίας στη θάλασσα και τον αέρα, (ΑΟΖ, Έρευνα Διάσωση, Περιοχή Πληροφοριών Πτήσεων FIR) όπως συνέβη στο σχέδιο Ανάν.

7. Να εξεταστούν με σωφροσύνη και σοβαρότητα τρία πολύ ευαίσθητα και σοβαρά θέματα τα οποία πρέπει να λειτουργούν επ’ ωφελεία της Εθνικής Ασφάλειας του νέου κράτους και όχι των μητέρων πατρίδων ήτοι:

     Α. Της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.

     Β. Της Εθνικής Αρχής Ασφαλείας.

     Γ. Της Διεύθυνσης Κυβερνοδυνατοτήτων ή Κυβερνοασφάλειας όταν και εφόσον θα δημιουργηθεί.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Όλα όσα προανέφερα εάν δεν λυθούν και αποσαφηνιστούν πριν την εφαρμογή της λύσης του Κυπριακού, το νέο Κράτος εκτός από τα προβλήματα δυσλειτουργίας που θα έχει, θα αντιμετωπίζει την Τουρκική απειλή προς επίλυση των διαφορών που θα αναφύονται υπέρ της άλλης πλευράς και της ισχυρής Τουρκίας, (περιφερειακής δύναμης), δεδομένου ότι αυτό δεν θα έχει δικές του Ε.Δ.

Ας μην ξεχνά η πλευρά μας ότι ο ευφυώς εφευρεθείς όρος Εποικοδομητική Ασάφεια, λειτουργεί πάντα προς όφελος της ισχυρής πλευράς που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η Τουρκία. Η κατάσταση στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη και στο Κόσσοβο έπρεπε να είχαν μελετηθεί επισταμένα από την πλευρά μας. 

Δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να μας διαφεύγει ότι σε ενδεχόμενη περίπτωση κρίσης στις Ελληνοτουρκικές διαφορές και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας κατά της Ελλάδος θ’ αφήσουν την Κύπρο εκτός της διελκυστίνδας αυτών.

Μακάρι να διαψευσθώ.

Τελειώνοντας θέλω να τονίσω ότι με δεδομένο ότι ενώ αρχικά η Κυβέρνηση μας, στις προτάσεις της για την ασφάλεια εισηγείται την μη ύπαρξη Ε.Δ από το Κυπριακό κράτος μετά τη λύση, οφείλει να ενημερώσει τα μόνιμα στελέχη της Ε.Φ εάν έχει συντάξει μελέτη για την τύχη τους. Είναι θέμα που επηρεάζει το ηθικό της Ε.Φ.

Εξ όσων γνωρίζω τέτοια μελέτη έχει συνταχθεί από τον Στρατηγό Φοίβο Κλόκκαρη, την οποίαν όταν προ 3-4 ετών ζήτησε ο σύνδεσμος Αξιωματικών από ανώτερο Αξιωματικό του Υπουργείου Άμυνας ο τελευταίος αρνήθηκε να τη δώσει.

Τελική παρατήρηση. Νομίζω πως με όσα ανέφερα πιο πάνω περιγράφω επαρκώς τις απόψεις μου. Ας περιμένουμε να δούμε πρώτον, αν θα συμφωνηθεί κάποιο σχέδιο λύσης που θα τεθεί σε δημοψήφισμα και δεύτερον, τι θα περιλαμβάνει αυτό το σχέδιο. Τώρα, ότι και λέμε είναι εικασίες. Βεβαίως, καλό είναι να ακούγονται διάφορες απόψεις για αυτό το κρίσιμο ζήτημα..

Λυθροδόντας 15 Σεπτεμβρίου 2016            Άντης  Λοίζου