Μόσχα-Αθήνα, εξοπλιστικά και το παιχνίδι της ενέργειας

Ματαιώθηκε αιφνιδιαστικά, με απόφαση της ρωσικής πλευράς το ταξίδι και συνεπώς και η συνάντηση του Ρώσου πρωθυπουργού Βλαδίμηρου Πούτιν με τον Έλληνα ομόλογό του Κώστα Καραμανλή η οποία ήταν προγραμματισμένη να γίνει στην Σόφια κατά την διάρκεια του συνεδρίου για την ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρασία.
Από την ρωσική πλευρά διαρρέεται δυσαρέσκεια για την στάση ορισμένων κρατών στο θέμα του South Stream (Σλοβενία και Αυστρία δεν έχουν επικυρώσει ακόμα την σχετική συμφωνία), αλλά φαίνεται ότι και για την ελληνική κυβέρνηση υπάρχει δυσαρέσκεια σε άλλο όμως επίπεδο: Το πρόγραμμα του BMP-3HEL, προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς «με πλήρη ευθύνη του ελληνικού υπουργείου Άμυνας και των υπηρεσιών του (σ.σ. εννοούν την ΓΔΑΕΕ)» υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές στην Μόσχα. Άλλωστε το ταξίδι του Β. Πούτιν και η συνάντηση με τον Κ. Καραμανλή είχαν κανονιστεί ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στο ενεργειακό πεδίο.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η συνάντηση Κ. Καραμανλή- Β. Πούτιν είχε «κλειστεί» και είχαν κανονιστεί όλες οι λεπτομέρειες και η ατζέντα της, όταν υπήρξε η ενημέρωση της ρωσικής πλευράς για την μέχρι στιγμής πορεία του προγράμματος των ΤΟΜΑ και η συνεχής κωλυσιεργεία της ελληνικής πλευράς, οπότε κρίθηκε ότι το έδαφος δεν ήταν ώριμο για μία τέτοια συνάντηση. Και το ταξίδι του Β.Πούτιν στη Σόφια είχε αποφασιστεί να πραγματοποιηθεί ανεξάρτητα από την δυσφορία των Ρώσων για την στάση ορισμένων εταίρων τους στον South Stream, αλλά και την δυσφορία που είχε αποτυπωθεί μετά τις προ διμήνου "θερμές" δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης Κώστα Χατζηδάκη για τον Nabucco. Απλά θα ταξίδευε γιατί είχε αρχικά αποφασίσει να συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό...
Φαίνεται όμως ότι στην Μόσχα αυτή την στιγμή επικρατούν οι οπαδοί της "σκληρής" γραμμής τόσο στα ενεργειακά (ο Nabucco αποτελεί "καρφί" στο μάτι της Μόσχας), όσο και στην ελληνορωσική αμυντική συνεργασία.
Σημειώνεται ότι ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είχε διαβεβαιώσει τον Ρώσο ομόλογό του σε τηλεφωνική του συνομιλία τον περασμένο Ιανουάριο ότι η κύρια σύμβαση θα υπογραφόταν «πολύ σύντομα και οπωσδήποτε πριν τις ευρωεκλογές». Σήμερα οι συζητήσεις ΓΔΑΕΕ-Rosoboronexport έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο γιατί η δεύτερη δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις μιας, ουσιαστικά ιδιωτικής, βιομηχανίας της Β.Ελλάδος η οποία "προμοτάρεται", άγνωστο γιατί, από την ΓΔΑΕΕ!
Τώρα, ο Β. Πούτιν αφού εξασφάλισε και την «ενημέρωσή» του, για τα τεκταινόμενα στο ενεργειακό πεδίο, μέσω της παρουσίας του Βούλγαρου πρωθυπουργού στην Μόσχα, αμέσως μετά το συνέδριο, κρίνει ότι «δεν είναι ώριμο» να συναντηθεί με τον Έλληνα ομόλογό του και να τον ενισχύσει εν όψει ευρωεκλογών.
Ρωσικές πηγές απέκλειαν και οποιαδήποτε μελλοντική συνάντηση Πούτιν-Καραμανλή, όσο καιρό η ελληνική πλευρά θα αρνείται να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της που απορρέουν από το κείμενο της διακρατικής που έχει υπογραφεί το Νοέμβριο μεταξύ των δύο πλευρών για τα BMP-3. Κατά τα άλλα, η Μόσχα προχωράει με «στιβαρές» κινήσεις στην απόκτηση μεγαλύτερου πλεονεκτήματος στο ενεργειακό παίγνιο.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με δηλώσεις του Αζέρου προέδρου Ιλχάμ Αλίγιεφ το φυσικό αέριο της χώρας θα μπορούσε να περνά «τράνζιτ» από τη Ρωσία για να πάει στην Ευρώπη. Η συγκεκριμένη δήλωση αποτελεί και ζήτημα μέγιστης στρατηγικής σημασίας για Ανατολή και Δύση αφού: θέτει υπό αμφισβήτηση όλοκληρο το δυτικό ενερεγειακό οικοδόμημα, το οποίο βασίζεται στο φυσικό αέριο και έχει ως τρόπο «έκφρασης» τους αγωγούς ITGI (Interconnector Turkey-Greece-Italy), o οποίος είναι υπό μερική λειτουργία και υπό κατασκευή, αλλά και τον Nabucco ο οποίος είναι ακόμη υπό σχεδίαση. Κατ' επέκταση το ερωτημα επηράζει άμεσα και την χώρα μας.
Η συγκεκριμένη δήλωση έγινε κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης του I. Αλίεφ στη Μόσχα, όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Ρωσίας Ντίμτρι Μεντβέντιεφ για να συζητήσουν τη σύναψη συμφωνίας, βάσει της οποίας το Αζερμπαϊτζάν θα πουλά στο ρωσικό όμιλο Gazprom περί τα 16 δισ. κ.μ. αερίου, από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ.
Ας σημειωθεί πως το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ για την ώρα αποτελεί την πηγή απο την οποία το Αζερμπαϊτζάν τροφοδοτεί τον ITGI, δηλαδή την Ελλάδα, μέσω της Τουρκίας ενώ θεωρείται και η μόνη «σίγουρη» πηγή για το «γέμισμα» του Nabucco, εάν και όταν αυτός κατασκευαστεί, η οποία όμως δεν επαρκεί για να καταστήσει τον υπό σχεδίαση αυτό αγωγό πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, σε περίπτωση που το Αζερμπαϊτζάν «χαθεί» για την Δύση, ή σε περίπτωση που το Μπακού αποφασίσει να «μοιράσει» το απόθεμά του μεταξύ Μόσχας και Δύσης, τότε το μόνο σίγουρο είναι πως ο Nabucco δεν θα μπορεί να κατασκευαστεί, τουλάχιστον όχι με την σημερινή του σχεδιαστική μορφή.
Για την ώρα, οι Βρυξέλλες και η Ουάσινγκτον, που χρόνια επιμένουν στη διαφοροποίηση όχι μόνον των πηγών αλλά και των οδών προμήθειας αερίου και προωθούν τους αγωγούς Nabucco και ITGI, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από τη Ρωσία, επισήμως δεν έχουν αντιδράσει.
Υπενθυμίζεται πως στην όλη δυσκολία για την εξασφάλιση των πηγών, η Δύση αντιμετωπίζει και ένα άλλο πρόβλημα. Όπως το defencenet.gr έχει αναφέρει, η Ευρώπη αντιμετωπίζει και την εκβιαστική πολιτική της Άγκυρας αναφορικά με τoυς δύο «δυτικούς» αγωγούς. Με λίγα λόγια, οι προσπάθειες της Ελλάδας και της Ιταλίας για την υπογραφή συμφωνίας με το Αζερμπαϊτζάν που θα εξασφαλίζει τις απαραίτητες ποσότητες αερίου στον ITGI, έχουν κολλήσει μέχρι σήμερα στην απαίτηση της Τουρκίας να διακινεί η ίδια γύρω στο 15% της συνολικής ποσότητας, πράγμα με το οποίο διαφωνεί κάθετα το Αζερμπαϊτζάν αλλά και η Ευρώπη.
Η συμφωνία που προωθούν η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν έγινε γνωστή, λίγες μόλις ημέρες μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας που υπέγραψε ο γερμανικός όμιλος RWE με το Τουρκμενιστάν για την ανάπτυξη, την εκμετάλλευση ενός υπεράκτιου κοιτάσματος φυσικού αερίου και την αναζήτηση εναλλακτικών διαδρομών για τη διάθεση του τουρκμένικου αερίου στην Ευρώπη. Υπενθυμίζεται πως η RWE είναι από τους βασικούς μετόχους της κοινοπραξίας που προωθεί τον αγωγό Nabucco.
Για την περίπτωση του Τουρκμενιστάν θα πρέπει να σημειωθούν τα εξής: Για την ώρα, η Ρωσία αγοράζει και διακινεί περί τα 2/3 της σημερινής παραγωγής αερίου του Τουρκμενιστάν. Ήδη από το τελευταίο εξάμηνο του 2008, η Μόσχα έχει υπογράψει συμφωνίες οι οποίες δεσμεύουν τις απαραίτητες ποσότητες αερίου από την χώρα αυτή, ενώ το «υπόλοιπο» κατευθύνεται προς το ... Πεκίνο με ανάλογες συμφωνίες. Είναι χαρακτηριστικό πως μετά την υπογραφή των συμφωνιών αυτών, η Μόσχα επέτρεψε την πρόσβαση του Ασγκαμπάντ στα απόρρητα στοιχεία για το πόσο ακριβώς φυσικό αέριο διαθέτει το Τουρκμενιστάν, στοιχεία τα οποία επί Σοβιετικής εποχής βρίσκονταν μόνο στην Μόσχα! Είναι σαφές πως το Κρεμλίνο μόλις κατάφερε να δεσμεύσει τις απαραίτητες ποσότητες και μόλις η Κίνα δέσμευσε τις δικές της τότε επέτρεψε στο Ασκαμπάντ να λάβει τα στοιχεία για το τί ακριβώς διαθέτει.΄Ετσι, οποιαδήποτε συνεργασία με την Δύση, εκτιμάται, πως για την ώρα και μέχρι νέα στοιχεία να προκύψουν, δεν μπορεί να έχει τις αυτές στρατηγικές διαστάσεις, με αυτές που λαμβάνει χώρα με την Μόσχα και το Πεκίνο.
Σε κάθε περίπτωση η «μανούβρα» της Μόσχας με το Μπακού, θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις για την Δύση από ότι η «μανούβρα» της Δύσης με το Ασκαμπάντ για την Ρωσία! Ας σημειωθεί, για άλλη μία φορά, πως τις επόμενες μέρες έχουν προγραμματιστεί συνέδρια για την ενεργειακή ασφάλεια στο Ασγκαμπάτ, πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν, στις 23 και 24 Απριλίου, καθώς και στην Σόφια, στις 24 και 25 Απριλίου.
Και το «παιχνίδι» συνεχίζεται ...
Τμήμα αναλύσεων www.defencenet.gr