Τα πιθανά σενάρια της τουρκο-ισραηλίτικης κρίσης και η Κύπρος

Του Τάκη Γεωργίου
Τις τελευταίες δεκαετίες οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ πέρασαν από εννέα αλληλοδιάδοχες διπλωματικές κρίσεις μέτριας έντασης, οι οποίες είχαν άμεση σχέση με το Παλαιστινιακό πρόβλημα. Στα ενδιάμεσα οικοδομούσαν μια στενή σχέση λυκοφιλίας και συνεργασίας, στους τομείς συμπαραγωγής οπλικών συστημάτων, κοινών στρατιωτικών ασκήσεων, οικονομικών και άλλων συμπράξεων.

Η δέκατη κρίση έλαβε χώρα το 2009 στη διάρκεια της εισβολής των Ισραηλιτών στη Γάζα. Ακολούθησε η πρωτοφανής στα διπλωματικά χρονικά δημόσια από τηλεοράσεως βίαιη λεκτική επίθεση του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν εναντίον του παρακαθήμενου Ισραηλινού ομολόγου του στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Πρόσφατα συνέβη η γνωστή αιματηρή Τουρκο-Ισραηλινή σύγκρουση στο πλοίο «Μαρμαράς» με τους εννέα Τούρκους νεκρούς. Μετά από τα τελευταία γεγονότα που περιγράψαμε, παρουσιάζονται δυο κρίσιμα ερωτήματα: α) Μέχρι ποιο βαθμό θα εξελιχτεί η Τουρκο-Ισραηλίτικη αντιπαράθεση; β) και το σημαντικότερο, μήπως θα εμπλακεί και η Κύπρος σε ενδεχόμενη Τουρκο-Ισραηλίτικη πολεμική σύρραξη;
Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα βρίσκεται μέσα στο παρόν άρθρο. Την απάντηση στο δεύτερο ερώτημα θα τη βρει ο φιλομαθής αναγνώστης στην αυριανή έκδοση της εφημερίδας.
Στον προβληματισμό μας έχουμε τρία δεδομένα. α) Την οδηγία του Ιστορικού Θουκυδίδη: «Όποιος θελήσει να εκτιμήσει τι θα συμβεί στο μέλλον, θα πρέπει να δει τι συνέβηκε στο παρελθόν, σε ίδιες ή παρόμοιες περιπτώσεις, διότι ο ανθρώπινος χαρακτήρας δεν αλλάζει και β) Τη δεδομένη τακτική της Τουρκίας να ηγηθεί του Ισλαμικού κόσμου με εργαλείο την αυτόκλητη προστασία των Παλαιστινίων και γ) Τη δεδομένη στρατηγική εμπέδωσης της τουρκικής κυριαρχίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.
Κατά την εκτίμηση του γράφοντος δυο είναι τα ενδεχόμενα σενάρια με τη σειρά των πιθανοτήτων: α) Η αποκατάσταση των Τουρκο-Ισραηλινών σχέσεων με ενδιάμεσες επαναλαμβανόμενες μικρής κλίμακας ελεγχόμενες συγκρούσεις του τύπου των Ίμια ή του πλοίου «Μαρμαρά» χωρίς όμως γενικευμένη πολεμική σύγκρουση και β) Ολοκληρωτική πολεμική αναμέτρηση.

α) Θεωρούμε ότι η πιθανότερη εκδοχή είναι η αποκατάσταση των Τούρκο- Ισραηλινών σχέσεων και αυτή τη φορά όπως και στο παρελθόν, μετά από την έναρξη νέων Ισραηλο-Παλαιστινιακών συνομιλιών, διότι κάτι ανάλογο συνέβαινε και στο παρελθόν, διότι «ο ανθρώπινος χαρακτήρας δεν αλλάζει».

β) Υφίσταται δυστυχώς και μια άλλη καθόλου απίθανη εξέλιξη. Η ολοκληρωτική πολεμική σύγκρουση του Ισραήλ με το Ισλαμικό Μέτωπο στο οποίο αυτή τη φορά θα συμμετέχει και η Τουρκία μαζί με τη Συρία το Ιράν ίσως και άλλες μουσουλμανικές χώρες.

Αυτή η πρόβλεψη στηρίζεται στη μελέτη των πέντε πολεμικών συγκρούσεων που έλαβαν χώρα στη Μέση Ανατολή στον τελευταίο μισό Αιώνα.

Στον πρώτο πόλεμο οι επιτιθέμενοι ήταν η Αραβική Συμμαχία αποτελούμενη από την Αίγυπτο, Συρία, Ιορδανία και το Ιράκ εναντίον του Ισραήλ το 1948, την επομένη μέρα της ανακήρυξης του Ισραήλ σε κράτος με απόφαση της Οργάνωσης Ηνωμένων Εθνών.

Ο δεύτερος Μεσανατολικός Πόλεμος κηρύχτηκε από την Αγγλο-Γαλλο-Ισραηλινή συμμαχία εναντίον της Αιγύπτου, μετά από την Εθνικοποίηση της Διώρυγας του Σουέζ από τον Νάσερ το1956. Να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος πόλεμος έγινε χωρίς τη συγκατάθεση των ΗΠΑ.

Ο τρίτος ήταν ο λεγόμενος «προληπτικός» πόλεμος των έξι ημερών το 1967 με επιτιθέμενους τους Ισραηλινούς.

Ο τέταρτος ήταν ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ το 1973 με επιτιθέμενους αυτή την φορά τους Άραβες, στην προσπάθειά τους να απελευθερώσουν τα εδάφη που είχαν χάσει στους προηγούμενους πολέμους. Ο πέμπτος πόλεμος ήταν η Ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο. Να σημειωθεί ότι οι επιτιθέμενοι ήσαν άλλοτε οι Εβραίοι και άλλοτε ο Ισλαμικός Συνασπισμός.

Αναζητώντας τα αίτια των περιοδικά επαναλαμβανόμενων πολέμων θα τα βρούμε στην αντιπαράθεση του Σιωνισμού με τον Ισλαμισμό για τον στρατηγικό έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Στην αντιπαράθεση έπαιρναν μέρος και οι Μεγάλες Δυνάμεις υπερασπιζόμενες τα δικά τους συμφέροντα στην περιοχή. Τα αίτια εξακολουθούν να είναι τα ίδια, το ίδιο και οι πρωταγωνιστές. Μόνο που αυτή τη φορά το Ισλαμικό Μέτωπο ενισχύεται με τη νέα τοπική υπερδύναμη την Τουρκία, γεγονός που ανατρέπει το ισοζύγιο των δυνάμεων στη Μέση Ανατολή.

Άραγε ο νέος συσχετισμός των δυνάμεων των δυο αιωνίων αντιπάλων θα οδηγήσει σε μια νέα πολεμική αναμέτρηση στη Μέση Ανατολή;
Θεωρούμε ότι μια πολεμική σύγκρουση είναι πιθανή, αν λάβουμε υπόψη ότι ο χώρος, οι πρωταγωνιστέςκαι τα αίτια των πρόσφατων κρίσεων είναι όμοιοι με εκείνα που προκάλεσαν τους πέντε επανειλημμένους πολέμους του παρελθόντος. Παραμένει το ερώτημα εάν θα εμπλακεί και η Κύπρος σε τυχόν νέο Μεσανατολικό Πόλεμο; Μήπως σε μια τέτοια περίπτωση θα την έχουμε άσχημα και μάλιστα πολύ άσχημα