Το Κουρδιστάν και το Χαλιφάτο

Τιερί Μεϊσάν, Δίκτυο Βολταίρος (Γαλλία)            (μτφ. Κριστιάν)

Μέσα σε λίγες εβδομάδες,  υλοποιούνται δύο οντότητες στις οποίες ελάχιστοι έδιναν μέλλον: το Κουρδιστάν και το Χαλιφάτο. Η ανάλυση του Τιερί Μεϊσάν (Thierry Meyssan) για τον οποίον οι δύο αυτές οντότητες ενεργούν η μια και η άλλη υπό την αιγίδα της Ουάσιγκτον επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα. Εξετάζει εδώ τις τελευταίες εξελίξεις.

Μετά τη πτώση της Μοσούλης, ισχυρίστηκα ότι ο σημερινός πόλεμος στο Ιράκ δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως πρωτοβουλία του ΙΚΙΛ, αλλά ως συνδυασμένη επίθεση των τζιχαντιστών και της κουρδικής τοπικής διοίκησης έτσι ώστε να εφαρμόσουν το αμερικανικό σχέδιο αναδιαμόρφωσης της χώρας [ 1 ]. Ήμουν τότε μοναχικός και αυτή η άποψη πήγαινε κόντρα στο ρεύμα. Τρεις εβδομάδες αργότερα, έγινε προφανής.

Η δημιουργία του Κουρδιστάν

Στις 20 Ιουνίου, το Ισραήλ αγόρασε από τη κουρδική τοπική κυβέρνηση πετρέλαιο που είχε κλαπεί στο Κιρκούκ, παρά τη διεθνή ειδοποίηση που εκδόθηκε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Ιράκ [ 2 ]. Η διέλευση του πετρελαίου είχε διευκολυνθεί από το ΙΚΙΛ που ελέγχει τον αγωγό και μέσω Τουρκίας, η οποία επέτρεψε το εμπορεύμα να φορτωθεί σε ένα δεξαμενόπλοιο στο λιμάνι του Τσεϊχάν. 

Στις 25 Ιουνίου, τα κουρδικά πολιτικά κόμματα στο Ιράκ έβαλαν στην άκρη τις διαφωνίες τους και σχημάτισαν κυβέρνηση εθνικής  ενότητας. Μέχρι τότε, είχαν χωριστεί σε δύο μεγάλες συμμαχίες, μια φιλοτουρκική και υπέρ του Ισραήλ υπό την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (KDP) του Μπαρζανί και η άλλη υπέρ του Ιράν και της Συρίας, υπό την ηγεσία της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK) του Ταλαμπανί. Η ένωση μεταξύ αυτών των δύο παρατάξεων δεν θα ήταν δυνατή χωρίς προηγούμενη συμφωνία μεταξύ του Τελ Αβίβ, της Ουάσιγκτον και της Τεχεράνης. 

Ο Mendi Safadi, πολιτικός Δρούζος αξιωματούχος που εξασφαλίζει τακτικά την επικοινωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Κόντρας στη Συρία, παρέδωσε στον Ισραηλινό Reuven Rivlin επιστολή του Κουρδικού Αριστερού Κόμματος στη Συρία για να τον συγχαρεί για την εκλογή του στην Κνεσέτ και για να τον παρακαλέσει να υποστηρίξει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν, καβάλα στη Συρία και το Ιράκ. 

Στις 26 και 27 Ιουνίου, ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών William Hague, επισκέφθηκε τη Βαγδάτη και το Ερμπίλ. Όπως είχε συμφωνηθεί, κάλεσε τον πρωθυπουργό Νούρι αλ-Μαλίκι να σχηματίσει μια κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, γνωρίζοντας ότι δεν επρόκειτο να το πράξει. Αυτή η ρητορική άσκηση προκάλεσε χαμόγελα στο Τύπο του Λονδίνου για τον οποίο η συμβουλή του ερχόταν «λίγο αργά» [ 3 ]. Στη συνέχεια συζήτησε με τον Μασούντ Μπαρζανί για το μέλλον της ανεξαρτησίας του Κουρδιστάν.  
Ως συνήθως, το πέρασμα των Βρετανών αποτελεί μια αποφασιστική στιγμή. 

Στις 29 Ιουνίου, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, έσπασε το ταμπού: ανακοίνωσε ότι το Ισραήλ υποστήριζει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους σε ομιλία του στο Ινστιτούτο Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ. Προσεκτικά, απέφυγε να προσδιορίζει τα σύνορα τα οποία θα μπορέσουν πάντα να εξελίσσονται με το χρόνο [ 4 ]. 

Στις 3 Ιουλίου, ο πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης του Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, κάλεσε το κοινοβούλιο του να οργανώσει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αυτοδιάθεση. Χωρίς έκπληξη, ο Λευκός Οίκος απάντησε επαναλαμβάνοντας δημοσίως την υποστήριξή του για «ένα δημοκρατικό Ιράκ, πλουραλιστικό και ενωμένο», ενώ ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεχόταν την ίδια ώρα ιδιωτικά τον επικεφαλής του γραφείου του κ. Μπαρζανί, Φουάντ Χουσεΐν, για να ρυθμίσουν τις λεπτομέρειες του δημοψηφίσματος. 

Δεν φαίνεται ότι το PDK (πλειοψηφικό στο Ιράκ, αλλά μειοψηφικό στη Συρία) είναι ικανό να οργανώσει το δημοψήφισμα ταυτόχρονα και στις δύο χώρες.  
Η Ουάσιγκτον θα πρέπει επομένως να ικανοποιηθεί με ένα Κουρδιστάν που θα χωρίσει από το σημερινό Ιράκ και να αναβάλει για αργότερα το διαμελισμό της Συρίας και της Τουρκίας.  
Κατά την τρέχουσα περίοδο, πολλαπλασιάζει τα καθησυχαστικά μηνύματα προς τη Δαμασκό (με την οποία μιλάει και πάλι) και την Άγκυρα,  που δεν την πιστεύουν.

Το ερώτημα που θέτει όλος ο κόσμος είναι ποια θα είναι η εξωτερική πολιτική αυτού του νέου κράτους.  
Μέχρι στιγμής, ο Μπαρζανί είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια νησίδα ευημερίας, αλλά είχε ευθυγραμμιστεί με το Ισραήλ. Εάν αυτή η επιλογή ήταν να συνεχιστεί, αυτό θα άλλαζε τελείως τις υφιστάμενες στρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή.

Το φάσμα του Χαλιφάτου

Εν τω μεταξύ, το ΙΚΙΛ (που μετονομάστηκε σε Ισλαμικό Κράτος, ΙΚ) ανακήρυξε το Χαλιφάτο. 

Σε ένα μεγάλο λυρικό κείμενο, γεμάτο με αποσπάσματα από το Κοράνι, ανακοίνωσε ότι αφού ήταν σε θέση να επιβάλει τη Σαρία στη μεγάλη περιοχή που ελέγχει στη Συρία και το Ιράκ, έβγαλε το συμπέρασμα ότι ήρθε η ώρα του Χαλιφάτου.  
Ανακοίνωσε ότι έκλεξε τον αρχηγό του Χαλίφη Abu Bakr al-Baghdadi, και ότι κάθε πιστός, όπου κι αν βρίσκεται, έχει την υποχρέωση να υποτάσσεται σε αυτόν [5 ].  
Δεν κυκλοφόρησε καμία φωτογραφία του νέου αρχηγού του κράτους, κανείς δεν γνωρίζει αν ο αλ-Bagdhadi υπάρχει πραγματικά ή εάν το όνομα του «Χαλίφη Ιμπραήμ» δεν είναι παρά απλά ένα σκιάχτρο. 

Εάν η κατάληψη του Βόρειου Ιράκ έτυχε θετικής υποδοχής από μέρος του μουσουλμανικού κόσμου, ερμηνεύεται όμως με διαφορετικούς τρόπους η φιλοδοξία του να τον κυβερνήσει στο σύνολο του. 

Η Αλ-Κάιντα στο Ισλαμικό Μαγκρέμπ (AQIM) υποστήριξε «τους ήρωες του Ισλαμικού Εμιράτου».

Ενώ η Αλ-Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP) έστειλε τις καλύτερες ευχές της για επιτυχία και νίκες. 

Οι λοιπές συνδεδεμένες ομάδες με την Αλ-Κάιντα, όπως η Boko Haram στη Νιγηρία και η Σαμπάαμπ στη Σομαλία αναμένονται να δηλώσουν σύντομα υποταγή . 

Θα παρακολουθήσουμε έτσι  μια μετάλλαξη της Αλ Κάιντα που θα περάσει από το καθεστώς του διεθνούς τρομοκρατικού δικτύου σε αυτό του μην αναγνωρισμένου κράτους. 

Εν πάση περιπτώσει, το ΙΚ συνεχίζει την επέλαση του με προσοχή. 

Γνωρίζει τα στρατιωτικά όρια του και προσέχει να μην προσβάλλει τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της, συμπεριλαμβανομένων των περιστασιακών καταστάσεων. Πχ, στη Σαμάρα, απέφυγε επιμελώς να επιτεθεί τα μαυσωλεία των Σιιτών Ιμάμηδων έτσι ώστε να μην προκαλέσει το Ιράν. 

Ήδη, σηκώνονται πολλές φωνές στην Ουάσιγκτον για να επιβεβαιώσουν την αναδιαμόρφωση του Ιράκ. 

Ο Μάικλ Χέιντεν, πρώην διευθυντής της NSA και της CIA, δίνει στο Fox News  την ακόλουθη ετυμηγορία: «Με την κατάκτηση από τους εξεγερμένους του μεγαλύτερου μέρους του σουνιτικού εδάφους, το Ιράκ έχει ουσιαστικά πάψει να υπάρχει. Ο διαμελισμός είναι αναπόφευκτος».

Οι δηλώσεις του συνοδεύονται από εκκλήσεις για επέμβαση. 

Ο πρώην σύμβουλος του Τζορτζ Μπους, και έπειτα πρεσβευτής στο Ιράκ του Μπαράκ Ομπάμα, Τζέιμς Τζέφρι, σχολίασε:

«Οι Τζιαχαντιστές δεν σταμάτησαν ποτέ, ακόμα και όταν ήμουν εκεί το 2010 και το 2011. Νικήθηκαν ολοκληρωτικά και έχασαν τον πληθυσμό τους.  Τους κυνηγούσαμε στο βαθμό που δεν μπορούσαν να ξανασηκωθούν. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να τους συνετίσουμε, δεν υπάρχει τρόπος να τους κρατήσουμε, θα πρέπει να τους σκοτώσετε». 

Ο δυτικός Τύπος ερμηνεύει αυτές τις θέσεις, ως συζήτηση μεταξύ υποστηρικτών της διαίρεσης του Ιράκ και υποστηρικτών της ένωσης με δύναμη. 

Στην πραγματικότητα, το πρόγραμμα της Ουάσιγκτον δεν θα μπορούσε να είναι σαφέστερο: αφήστε καταρχάς τους τζιχαντιστές να διαμελίσουν το Ιράκ (και πιθανόν τη Σαουδική Αραβία), και στη συνέχεια συντρίψτε τους όταν τελειώνουν τη δουλειά τους. 

Υπό αυτό το πρίσμα, ο Πρόεδρος Ομπάμα διαβουλεύεται και καθυστερεί όσο μπορεί. 

Κατά παράβαση των αμυντικών συμφωνιών Ιράκ-ΗΠΑ, απέστειλε μόνο 800 άνδρες επί τόπου, από τους οποίους μόνο 300 για να πλαισιώσουν τις ιρακινές δυνάμεις, ενώ οι υπόλοιποι για να προστατέψουν την πρεσβεία του.

[1] « Washington relance son projet de partition de l’Irak » ; « Jihadisme et industrie pétrolière » ; « ÉIIL : Quelle cible après l’Irak ? », par Thierry Meyssan, Al-Watan/Réseau Voltaire, 16, 23 et 30 juin 2014.
[2] “Israel accepts first delivery of disputed Kurdish pipeline oil”, par Julia Payne, Reuters, 20 juin 2014.
[3] « William Hague flies in to Baghdad with an appeal for unity – but it’s a bit late for that », par Patrick Cockburn, The Independent, 26 juin 2014.
[4] « Address by PM Netanyahu at the Institute for National Security Studies », PM’s Office, 29 juin 2014.
[5] « Proclamation du Califat », Réseau Voltaire, 1er juillet 2014.

Τιερί Μεϊσάν