Έιντε: Μετά την πολιτική συμφωνία, το νέο σύνταγμα της Κύπρου (βίντεο)

Για την πορεία του κυπριακού προβλήματος μίλησε ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Έιντε δηλώνοντας ότι "έχουμε πολλούς μήνες σκληρής δουλειάς μπροστά μας πριν φτάσουμε σε κάποια πρωταρχική πολιτική συμφωνία", και πως τότε θα υπάρχει και χρόνος για να γραφεί ένα νέο σύνταγμα.
Ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε δήλωσε, «ότι Κυπριακό είναι απολύτως επιλύσιμο, αλλά χρειάζεται εμπιστοσύνη, βούληση και ηγεσία εκτιμώντας  ότι υπήρχε λίγη εμπιστοσύνη και λίγη βούληση, αλλά όταν υπήρχε ηγεσία, ήταν κάθε φορά μόνο στη μία πλευρά. Τώρα, είπε, υπάρχουν όλα ταυτοχρόνως και αυτή τη δυναμική δεν πρέπει να επιτρέψουμε να χαθεί.

Στην συνέντευξη που παραχώρησε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, μετά την ενημέρωση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο Νορβηγός πρώην υπουργός Εξωτερικών είπε, ακόμη, πως απομένουν πολλά να γίνουν και αρκετοί μήνες σκληρής δουλειάς πριν φτάσουμε σε πολιτική συμφωνία και αρκετός χρόνος για τη σύνταξη του συντάγματος.

Αυτούσια η συνέντευξη:

Σε ποία φάση των διαπραγματεύσεων βρισκόμαστε τώρα;

Το πρώτο πράγμα που κάναμε, ήταν να αποκαταστήσουμε αυτό που κατ’ ακρίβεια υπάρχει από όλες τις συγκλίσεις. Ποιές εξακολουθούν να υπάρχουν και ποιες χρειάζονταν ενημέρωση, όπως και πού έχουν αλλάξει οι θέσεις. Αυτό πλέον το έχουμε ξεπεράσει. Έγινε τις πρώτες εβδομάδες και θέλω να συγχαρώ τους διαπραγματευτές για την έντονη και εποικοδομητική εργασία τους σχετικά με αυτό. Υπάρχει τώρα ένα μεγάλο σώμα συμφωνίας, που έχει οικοδομηθεί πάνω σε αυτό.
Από τότε έχουμε εισέλθει σε μια σειρά από νέες περιοχές, τις οποίες έχουμε περιγράψει στις δηλώσεις που διαβάζω μετά από κάθε συνάντηση. Σε ορισμένες περιοχές είμαστε πραγματικά μακριά, ενώ σε άλλες βλέπουμε το περίγραμμα μιας πιθανής λύσης, αλλά ακόμη δεν έχουμε στην πραγματικότητα φτάσει. Και αυτό δεν οφείλεται σε έλλειψη θέλησης, αλλά συμβαίνει γιατί τα πράγματα συνδέονται μεταξύ τους. Έτσι, μερικές φορές πρέπει να πούμε «ας κάνουμε μιαν ανάπαυλα για το συγκεκριμένο θέμα, ώστε να δούμε πώς αναπτύσσεται ένα άλλο ζήτημα και να δούμε τη σύνδεση μεταξύ τους».

Θέλω επίσης να πω, ότι ένα από τα πράγματα με σχεδόν μεταμορφωτικό χαρακτήρα, είναι η αμοιβαία αναγνώριση της σημασίας του ευρωπαϊκού χαρακτήρα της λύσης. Αυτό σημαίνει ότι το αποτέλεσμα πρέπει να έχει τις αξίες και τις αρχές αλλά και τις πρακτικές και δικαστικές εμπειρίες  οι οποίες είναι ενσωματωμένες στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ριζωμένες σε αυτό. Δεν είναι μόνο αυτό που λέμε Χάρτα της ΕΕ, αλλά είναι για τα πάντα. Που σημαίνει ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο τρόπος που η κυβέρνηση σχετίζεται με τους πολίτες και τα δικαιώματα όλων των ειδών των ανθρώπων. Είναι ένα πολύ ισχυρό και προηγμένο όργανο δικαίου, το οποίο είναι καλό για τους ανθρώπους και υγιές για σένα και για μένα και θα είναι μέρος της διευθέτησης.

Φυσικά αυτό σημαίνει ότι σε κάθε λεπτομέρεια υπάρχει πολλή δουλειά. Γι’ αυτό και διορίστηκε ο Πίτερ Βαν Νούφελ για να στηρίξει. Είναι σημαντικό να πούμε ακριβώς τον τίτλο του, είναι ο εκπρόσωπος του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην αποστολή καλών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό, έτσι ώστε να είμαστε καλύτερα εξοπλισμένοι για να εξασφαλίσουμε ότι θα βοηθήσει τις πλευρές, καθώς ψάχνουν για συμβατές με την ΕΕ λύσεις.
Έπειτα, υπάρχουν μεγάλα εκκρεμή ζητήματα. Έχουμε μια συμφωνία μεταξύ των ηγετών και εμού, να μην αποκαλύπτουμε λεπτομέρειες για κάθε κεφάλαιο, γιατί απλά πρέπει να διατηρηθεί η ακεραιότητα της διαδικασίας. Παρά το γεγονός ότι έχουμε κάνει πολλά, υπάρχουν αρκετά ακόμη να κάνουμε.

Έχουμε πολλούς μήνες σκληρής δουλειάς μπροστά μας πριν φτάσουμε σε κάποια πρωταρχική πολιτική συμφωνία. Τότε ασφαλώς θα υπάρχει και χρόνος για να γραφεί ένα νέο σύνταγμα, το οποίο θα είναι έργο πολλών δικηγόρων μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα.

Είναι ακριβές να πούμε ότι με βάση δηλώσεις σας και των ηγετών, αυτή τη στιγμή κυρίως συζητείται η διακυβέρνηση;

 Όχι. Αυτό ήταν αλήθεια πριν από λίγο καιρό, αλλά τώρα το έχουμε ξεπεράσει αρκετά. Είμαστε βαθιά σε άλλους τομείς. Στα θέματα ιδιοκτησίας, στις αρχές των εδαφικών αναπροσαρμογών - όχι αριθμητικά, αλλά στα κριτήρια. Ανέφερα επίσης ήδη τις πτυχές της ΕΕ και μια πτυχή η οποία έχει καταστεί ακόμη σημαντικότερη τα τελευταία χρόνια, την οικονομική βιωσιμότητα του νέου κράτους. Επειδή - όπως ίσως έχετε παρατηρήσει - από τότε που πήγα για πρώτη φορά στο νησί, έχω επισημάνει τις οικονομικές προοπτικές σε μια λύση.

Μια ενωμένη Κύπρος, που έχει ειρήνη εντός της και με τους γείτονες γύρω της, θα έχει σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης, αλλά θα πρέπει να προετοιμαστούμε για αυτό.

Πρέπει επίσης να πω ότι οι επίπονες αλλά επιτυχείς προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια, για να εξέλθει από την δημοσιονομική και οικονομική κρίση είναι κάτι που θέλουμε να συνεχιστεί στις νέες ομοσπονδιακές δομές.

Γι `αυτό σήμερα προσκαλώ επίσης τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς θεσμούς σε αυτό, επιπρόσθετα με την ΕΕ, για να μας υποστηρίξουν στο να σκεφτούμε τα ζητήματα της δημόσιας χρηματοδότησης, των σύγχρονων θεσμών, πώς να δημιουργήσουμε φιλικό προς τις επιχειρήσεις και την ανάπτυξη θεσμικό πλαίσιο και πώς να βεβαιωθούμε ότι όταν οι δύο οικονομίες συγχωνευθούν σε μία, θα καρπωθούμε πράγματι τα οφέλη της κλίμακας.

Αυτό το ζήτημα, το οποίο ίσως δεν είναι παραδοσιακά μεγάλο θέμα στις κανονικές συνομιλίες, νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό για κάθε χώρα αυτές τις μέρες και είναι πολύ σημαντικό να το σκεφτόμαστε ως μέρος των συνομιλιών. Η απάντηση λοιπόν είναι πως είμαστε πολύ πιο πέρα από τη διακυβέρνηση.

Ο ρόλος του αντιπροσώπου της ΕΕ θα είναι ουσιαστικός, ή απλά συμβουλευτικός;

Και τα δύο. Σίγουρα θα έχει ουσιαστικό ρόλο, γιατί τον θέλουμε και όχι μόνον αυτόν, αλλά θέλουμε επίσης της Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο Γιούνκερ και εγώ συμφωνήσαμε ότι η Επιτροπή δεν στέλνει απλά ένα άτομο. Οργανώνει τις εσωτερικές της εργασίες σε όλες της Γενικές Διευθύνσεις, για να διασφαλιστεί ότι θα είναι χρήσιμη, ιδιαίτερα σε δύο μέτωπα.

Το πρώτο, για να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε πώς η διευθέτηση θα είναι πλήρως συμβατή με τις αρχές και το κεκτημένο της ΕΕ. Το άλλο είναι το πώς να συνεργαστεί με τα θεσμικά όργανα της τουρκοκυπριακής πλευράς, έτσι ώστε να είναι έτοιμα για ένταξη στην ΕΕ, όταν ολόκληρο το νησί είναι ντε φάκτο μέλος.
Αυτό λοιπόν είναι πολύ σημαντικό, όμως προοριζόταν ο ρόλος του να είναι συμβουλευτικός. Είναι μια τεχνική νομική βοήθεια στη διαδικασία που οργανώθηκε από τον ΟΗΕ και έχει επικεφαλής τους δύο ηγέτες.

Έχετε πει ότι σε μεταγενέστερο στάδιο θα χρειαστείτε περισσότερο τις εγγυήτριες δυνάμεις. Έχετε ήδη ξεκινήσει κάποιες προκαταρκτικές συζητήσεις για ζητήματα που αφορούν και στις δύο πλευρές; Ειδικά ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι αναμένει να μην υπάρχουν εγγυήτριες δυνάμεις ή ξένα στρατεύματα μετά τη λύση. Έχετε συζητήσει αυτά τα θέματα;

Είμαι σε επαφή και με τις τρεις πρωτεύουσες των εγγυητριών χωρών. Συζητάμε τόσο το πώς και πότε θα εργαστούμε πάνω σ’ αυτά τα θέματα και φυσικά, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Αλλά είμαστε σε πρώιμο στάδιο. Έχω επίσης συναντήσει τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών πριν από τρεις εβδομάδες και είχαμε μια πολύ πλούσια και χρήσιμη συζήτηση για τα θέματα αυτά.

Οι δύο εκ των τριών εγγυητριών δυνάμεων δεν είναι και πολύ σταθερές τελευταία. Μήπως αυτό σας ενοχλεί; Ή ίσως το βλέπετε να λειτουργεί αντίστροφα;

Αυτό που ακούω, τόσο από την Άγκυρα όσο και την Αθήνα, είναι η στήριξη προς το έργο που κάνω, επίσης και σ’ αυτό το μέτωπο και θέλουν να διευκολύνω αυτό το διάλογο, που δεν μπορεί να συμβεί μόνο στην Κύπρο. Έτσι, είμαι αισιόδοξος γι `αυτό. Αλλά θα ήθελα επίσης να πω ότι είναι μια καλή στιγμή για τους Κυπρίους να πάρουν στα χέρια τους το μέλλον τους. Το περιβάλλον στην περιοχή είναι τέτοιο ώστε η ευκαιρία στους Κύπριους - και από τις δύο κοινότητες - να ασχοληθούν πραγματικά με αυτό, μπορεί να είναι τώρα μεγαλύτερη από ποτέ στο παρελθόν και μπορεί να είναι περισσότερη από ό, τι και στο μέλλον. Είναι επίσης μια ευκαιρία που πρέπει να εκμεταλλευτούμε.

Σε ποιο στάδιο ο Γενικός Γραμματέας θα αναμειχθεί περισσότερο; Ή η παρουσία του δεν είναι απαραίτητη;

Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι ο Γενικός Γραμματέας Μπαν γκι-Μουν παρακολουθεί πολύ στενά. Είμαι σε συχνή επαφή μαζί του - η ομάδα μας είναι - και γνωρίζει όλη την υπόθεση από μέσα και από έξω. Έχει μια ισχυρή ηθική δέσμευση να είναι υποβοηθητικός. Φυσικά θα συμμετάσχει, όταν η παρουσία του είναι περισσότερο χρήσιμη.

Δεν σκέφτεται να σας καλέσει μαζί με τους δύο ηγέτες και να δείτε πώς προχωρούν τα πράγματα και να αξιολογήσει την κατάσταση; Είμαστε κοντά σε αυτό το στάδιο της αξιολόγησης;

Όπως γνωρίζετε ο ΓΓ μιλάει συχνά στους δύο ηγέτες, τους συναντά εδώ - η τελευταία συνάντηση ήταν με τον κ. Ακιντζί, επειδή ο κ. Αναστασιάδης συναντήθηκε με τον ΓΓ πολλές φορές. Επίσης, μερικές φορές συνομιλεί μαζί τους τηλεφωνικά. Θα είναι αναμειγμένος. Δεν πρόκειται να σας πω μια συγκεκριμένη ημερομηνία ή περίσταση, αλλά ότι θα συμμετάσχει. Το χαρτί θα παιχτεί όταν είναι περισσότερο χρήσιμο.

Οι δύο τελευταίες ερωτήσεις. Ποιο το μέχρι στιγμής μεγαλύτερο επίτευγμα των διαπραγματεύσεων και δεύτερον, ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας;

Θα μπορούσα επίσης να προσθέσω έναν μακρύ κατάλογο συνταγματικών ρυθμίσεων, ή την επιτροπή ιδιοκτησίας ή οτιδήποτε άλλο, αλλά θα επικεντρωθώ σε αυτό, γιατί στο κυπριακό πρόβλημα, εγώ ποτέ δεν θα τολμούσα να πω ότι είναι εύκολο να λυθεί, αλλά ότι είναι εντελώς επιλύσιμο. Έχω δει ερωτήσεις σχετικά με την παγκόσμια σκηνή, όπου πραγματικά αναρωτιέμαι αν ακόμα και με τη μεγίστη θέληση τι θα μπορούσαμε να κάνουμε γι `αυτά τα προβλήματα. Αλλά αυτό το πρόβλημα είναι εντελώς επιλύσιμο. Απλά χρειάζεται εμπιστοσύνη, βούληση και ηγεσία. Υπήρχε μικρή εμπιστοσύνη, λίγη θέληση και στις περισσότερες περιπτώσεις, αν υπήρχε ηγεσία ήταν μόνο στη μία πλευρά κάθε φορά. Τώρα τα έχουμε όλα αυτά την ίδια στιγμή και αυτή τη δυναμική δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να χαθεί.

Ο μεγαλύτερος φόβος μου; Δεν μπορώ να δω πραγματικά να ξεπετιέται μια κρίση μέσα από τις συνομιλίες. Φυσικά και ξέρω ότι μπορεί να συμβεί, αλλά δεν μπορώ πραγματικά να δω πού μέσα στις συνομιλίες μπορεί να προκύψει κάποιο ρήγμα. Θέλω να είμαι πολύ ακριβής. Υπάρχει πολύ σκληρή δουλειά να γίνει και φυσικά μπορούν να υπάρξουν εκπλήξεις. Θα ανησυχούσα περισσότερο για ένα εξωτερικό σοκ. Κάποιο γεγονός, ή μια αλλαγή πορείας, ή κάτι που θα συμβεί στη γειτονιά. Δεν αναφέρομαι σε κάτι συγκεκριμένο, απλά κοιτάζοντας πίσω στην ιστορία της Κύπρου, μερικές φορές κάτι άλλο συμβαίνει το οποίο στη συνέχεια αποσπά την προσοχή από τις συνομιλίες.

Ενώ εμείς εργαζόμαστε πάνω σε αυτό, το γεγονός ότι έχουμε ένα Συμβούλιο Ασφαλείας ενωμένο, που υποστηρίζει με 15-0, είναι μια καλή ασφάλεια. Αυτός είναι και ο λόγος που αξίζει τον κόπο να αφιερώνω λίγο χρόνο στη Νέα Υόρκη και όχι μόνο στην Κύπρο, για να διατηρείται η διεθνής ενθάρρυνση.

Σημερινή