Ο Διοικητής της CIA ακυρώνει τα σχέδια της Άγκυρας;

Παναγιώτης Μπαλακτάρης*

Έχουν παρέλθει 20 ημέρες από την έναρξη της «Ασπίδας του Ευφράτη». Ένας συνοπτικός απολογισμός έχει ως εξής: ο τουρκοκαθοδηγούμενος Ελεύθερος Συριακός Στρατός (ΕΣΣ/FSA) με τη συνδρομή της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας και εν γένει των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων (ΤΕΔ/TSK) έχει απελευθερώσει – ανακτήσει αρκετά χωριά, δημιουργώντας ένα τόξο στη γραμμή Αζάζ – Τσομπάνμπεϋ – Τζαραμπλούς στη Βόρεια Συρία. Η στρατιωτική επιχείρηση δρομολογήθηκε από δύο μέτωπα. Το ένα, από την τουρκική πόλη Καρκαμίς στην Τζαραμπλούς και το άλλο της δεύτερης φάσης της επιχείρησης, από το Ελμπεϋλί της Τουρκίας στην κωμόπολη Τσομπάνμπεϋ ή Αλ Ράι στα αραβικά. Η περιοχή που κατέχεται πλέον από τον FSA και τις TSK είναι μεταξύ των δύο κουρδικών καντονιών, του Αφρίν στα δυτικά και του Κομπάνι στα ανατολικά. Τα συριακά σύνορα έχουν διέλθει περί τα 60 τουρκικά άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα. Μέχρι στιγμής έχουν σκοτωθεί 8 στελέχη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.

Η πρώτη φάση της επιχείρησης, καθ’ ομολογία των διοικητών των ανταρτών, περιλάμβανε την κατοχή της Τζαραμπλούς αφενός και της Αζάζ αφετέρου και η δεύτερη φάση της τη διακοπή της συνέχειας των κουρδικών καντονιών, με την κατάληψη της Τσομπάνμπεϋ. Η Τουρκία με αιχμή του δόρατος τους αντάρτες του FSA προωθείται σε βάθος, με στόχο της τρίτης φάσης της επιχείρησής της την κατάληψη της Μένμπιτζ, έναν στόχο ομολογουμένως δύσκολο… 
Μετά τη σύνοδο των G20, που έλαβε χώρα στην Κίνα την προηγούμενη εβδομάδα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναφέρθηκε ανοιχτά στην πρόθεσή του να συμμετάσχει η χώρα του στην επιχείρηση ανακατάληψης της Ράκκα και της Μοσούλης. Σε μια προσπάθεια συντονισμού με τους δυνατούς, ΗΠΑ και Ρωσία, έχοντας κατά νου ότι η συμμετοχή θα σημαίνει και μερίδιο στη διανομή, το πλέον πιθανό ενδεχόμενο, κατά τα φαινόμενα, είναι να παίζει τον «μπροστινό» της Ουάσιγκτον, χωρίς να το έχει αντιληφθεί.
Σε κάθε περίπτωση, απώτερος αντικειμενικός σκοπός της Άγκυρας ήταν και παραμένει η αποτροπή δημιουργίας κουρδικού ομόσπονδου κρατιδίου στα νότια σύνορά της, διότι η εξέλιξη αυτή θα προκαλούσε ντόμινο αποσχιστικής διάθεσης στους Κούρδους που βρίσκονται στο έδαφός της και είναι εν πολλοίς, μέλη φατριών που τις χώρισε η αυθαίρετη χάραξη των συνόρων πριν από 100 χρόνια.  
Το σχέδιο, λοιπόν, που έχουν καταστρώσει Τούρκοι πολιτικοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες και αναλυτές και του οποίου το πλαίσιο περιγράψαμε ανωτέρω δέχθηκε πριν λίγες ημέρες ένα καθοριστικό, ίσως θανάσιμο πλήγμα. Και μάλιστα, από τα πλέον επίσημα χείλη.
Ο Τζον Μπρένναν είναι ο Διοικητής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ, γνωστής παγκοσμίως ως CIA. Στις 07/9/2016 παραχώρησε συνέντευξη στο Κέντρο Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας (Combating Terrorism Center/CTC), στην οποία δεν έριξε μόνο «προειδοποιητικές βολές», αλλά μάλλον προδιέγραψε το μέλλον της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και του Ιράκ.
Είπε συγκεκριμένα: «Όταν κοιτώ στο μέλλον, δεν ξέρω κατά πόσο ή όχι η Συρία και το Ιράκ είναι δυνατό να συναρμολογηθούν. Υπήρξε τόση πολλή αιματοχυσία, τόση καταστροφή, τόσες πολλές συνεχόμενες κοχλάζουσες εντάσεις και θρησκευτικές διαιρέσεις. Αμφιβάλλω αν θα δούμε, στη διάρκεια της ζωής μου, τη δημιουργία μιας κεντρικής κυβέρνησης και στις δύο αυτές χώρες που πρόκειται να έχει την ικανότητα να κυβερνήσει δίκαια. Θα μπορούσα να δω κάποιο είδος ομοσπονδιακής δομής, έτσι ώστε να έχετε μια κεντρική κυβέρνηση, αλλά επίσης πρόκειται να έχετε ίσως αυτόνομες περιοχές. Πολλά εξαρτώνται από το τι θα συμβεί στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια. Αλλά δεν ξέρω εάν θα δούμε κεντρικές κυβερνήσεις σε οποιαδήποτε εκ των δύο αυτών χωρών που θα ασκούν την ίδια μορφή ελέγχου.».
Η φράση αυτή του Τζον Μπρένναν δεν είναι τυχαία, ούτε εκστομίσθηκε κατά λάθος.
Ο Μπρένναν, προτού τεθεί επικεφαλής της μεγαλύτερης υπηρεσίας πληροφοριών στον κόσμο, υπήρξε στέλεχος της CIA από το 1980 έως το 2005, επιχειρησιακός πράκτορας και αναλυτής, με θητεία Σταθμάρχη στη Μέση Ανατολή και Συμβούλου του Προέδρου Ομπάμα σε θέματα ασφαλείας και αντιτρομοκρατίας.
Γνωρίζει άριστα τον αντίκτυπο των δηλώσεών του και επεδίωκε να στείλει τα μηνύματα προς τους αποδέκτες που απευθύνεται.
Ο Διοικητής της CIA εκτιμά, ότι η Συρία θα χωρισθεί σε αυτόνομες περιοχές, κάτι που στο Ιράκ έχει εφαρμοσθεί από πολλών ετών. 
Οι αυτόνομες περιοχές που «βλέπει» ο Μπρένναν θα απαρτίζουν την ομοσπονδιακή δομή, προκειμένου να αποφεύγονται οι συγκρούσεις και να διοικούνται καλύτερα.
Κατ’ ουσίαν, ο επικεφαλής της CIA πληροφορεί και τον Άσσαντ και τον Ερντογάν και όποιον ενδιαφερόμενο, ότι τα κουρδικά καντόνια, μεταξύ άλλων, παρ΄ όλο που δεν έχουν ενωθεί, έχουν επιτύχει ωστόσο τον σκοπό τους, που είναι το πρότυπο της ομοσπονδοποίησης της Συρίας. 
Και πάντως αυτή είναι μια εξέλιξη που δεν θα μπορέσει να ανατρέψει καμία δύναμη, διότι σε αυτήν έχουν συμφωνήσει όπως όλα δείχνουν και οι ΗΠΑ και η Ρωσία.     

*Ο Παναγιώτης Μπαλακτάρης είναι δικηγόρος