Μια ιστορία δύο χωρών: Η άνοδος της δημαγωγίας στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ

Τα τελευταία χρόνια η άνοδος της δημαγωγίας έχει αυξηθεί σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο έχοντας πάρει τη μορφή εθνικιστικών κινημάτων, αντίθεσης στην παγκοσμιοποίηση και ίσως και κάτι πιο δυσοίωνο, την άνοδο συγκεκαλυμμένων απειλών κατά των μειοψηφιών. Παρότι κάτι τέτοιο συμβαίνει πρακτικά σε όλες τις χώρες του κόσμου, θα περιοριστώ στη σύγκριση των δύο χωρών που ξέρω καλύτερα: την Ελλάδα, στην οποία γεννήθηκα και τις ΗΠΑ, όπου ζω τα τελευταία 47 χρόνια. Το εκλογικό σώμα και των δύο χωρών έχει δείξει ανυπολόγιστη ανωριμότητα με διαφορά ενός έτους. Το 2015, οι Έλληνες εξέλεξαν ένα δημαγωγό για Πρωθυπουργό τους. Το 2016, οι Ρεπουμπλικάνοι Αμερικανοί εξέλεξαν ένα δημαγωγό για προεδρικό υποψήφιο.

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές σε αυτά τα παραδείγματα; Τι ήταν αυτό που πυροδότησε την άνοδο του Αλέξη Τσίπρα στο υψηλότερο αξίωμα στην Ελλάδα και του Ντόναλντ Τραμπ στην υψηλότερη θέση στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, σε μια χρονιά εθνικών εκλογών; Υπάρχει κάποια κοινή εξήγηση πίσω από τα γεγονότα; Μπορεί να βρει κάποιος μια κοινή αιτία για την άνοδο της δημαγωγίας στις χώρες της Δύσης στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα;

Η απάντηση είναι «ναι». Αυτά τα φαινόμενα, και οι άμεσα συνδεδεμένες με αυτά πολιτικές τους διαστάσεις, κυρίως η άνοδος των εθνικιστικών κομμάτων, έχουν μια πάρα πολύ γνωστή αιτία: την παγκοσμιοποίηση. Στην πιο απλή μορφή της, η παγκοσμιοποίηση είναι η σχετικά εύκολη μετακίνηση εργατικού δυναμικού από λιγότερο ανεπτυγμένες προς τις πιο ανεπτυγμένες χώρες, και η μετακίνηση κεφαλαίων από υψηλόμισθες σε χώρες σε χαμηλόμισθες χώρες, σε αναζήτηση της ελαχιστοποίησης του κόστους της παραγωγικής διαδικασίας.

Για τη συνέχεια  ΗP